ما در حال حاضر در بحبوحه «انقلاب صنعتی چهارم» قرار داریم

آمپارو آلونسو بتانزوس؛ دانشمند رایانه اسپانیایی تبار و رئیس انجمن اسپانیایی برای هوش مصنوعی است. او آزمایشگاه تحقیق و توسعه هوش مصنوعی LIDIA  را در دانشگاه کورونا در اسپانیا هدایت می‌کند.

آمپارو آلونسو بتانزوس در ابتدا مهندس شیمی بود، اما اکنون تحقیقات اش بر روی هوش مصنوعی به ویژه کاربرد ان در علم پزشکی متمرکز شده است. او در سال ۱۹۹۸ میلادی جایزه اورئال یونسکو را برای دستاورد زنان در تحقیقات علمی در اسپانیا دریافت کرد.

به گزارش فرارو به نقل از ال پائیس، رقابت برای تسلط بر صنعت هوش مصنوعی در حال تعریف مجدد نظم ژئوپولیتیک جهانی است. هر کشوری که بتواند بر این فناوری که به سرعت در حال تغییر است تسلط یابد از سطح بی سابقه‌ای از کنترل اقتصدی برخوردار خواهد شد و مشاغل تازه را در مقیاس وسیعی اداره خواهد کرد.

به گفته بسیاری از اقتصاددانان ما در حال حاضر در بحبوحه “انقلاب صنعتی چهارم” قرار داریم. در چنین جنگ قدرتی قدرت‌های پیشرو ایالات متحده، منطقه آسیا و اقیانوسیه (به ویژه چین) و اتحادیه اروپا هستند. با این وجود، هر کدام مدل متفاوتی را برای توسعه فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی دنبال می‌کنند.

چین بیش‌ترین تعداد فارغ التحصیلان در حوزه علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در جهان را دارد

چین با سرمایه گذاری بیش از ۳۸ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۲۷ میلادی تقریبا ۹ درصد از کل سرمایه گذاری جهان بیش‌ترین سرمایه گذاری را در زمینه هوش مصنوعی خواهد داشت. در چین سرمایه گذاری در حوزه هوش مصنوعی عمدتا توسط دولت هدایت می‌شود اکرچه پلتفرم‌های حوزه فناروی متعلق به بخش خصوصی نیز در تعداد قابل توجهی در آن کشور وجود دارند.

جمعیت چین رویکرد بسیار بازی نسبت به فناوری دارد و این موضوع به دولت آن کشور امکان دستذرسی به یک حوزه عظیم آزمایشی را می‌دهد: بیش از ۷۰۰ میلیون کاربر اینترنت.

بسیاری از پلتفرم‌های ایالات متحده از ورود به بازار چین محروم شده اند و چین دارای تعداد بسیار بیش تری فارغ التحصیل در حوزه علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در مقایسه با سایر کشور‌های جهان است: تقریبا ۳.۶ میلیون در سال ۲۰۲۰ پس از آن هند با ۲.۶ میلیون نفر و ایالات متحده با ۸۲۰ هزار نفر در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

تنها کشور‌های اتحادیه اروپا که از نظر تعداد فارغ التحصیلان علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات در زمره ده کشور برتر قرار دارند فرانسه و آلمان هستند که به ترتیب ۲۲۰ و ۲۱۶ هزار نفر فارغ التحصیل در آن حوزه داشته اند.

جنگ قدرت بین چین و آمریکا

دولت چین در آگوست ۲۰۲۳ میلادی در واکنش به فرمان دولت امریکا مبنی بر منع سرمایه گذاری در نیمه هادی ها، میکروالکترونیک، فناوری کوانتومی و هوش مصنوعی چینی بیانیه‌ای رسمی با پیام حاوی “نگرانی” را صادر کرد. ادعا‌های مطرح شده از سوی امریکا برای اعمال محدودیت‌ها بدان خاطر است که آن بخش‌ها  نقش کلیدی در توسعه قابلیت‌های پیشرفته نظامی، اطلاعاتی، نظارتی و محاسباتی دارند.

در حالی که بخش خصوصی نیروی محرکه انقلاب فناوری فعلی در ایالات متحده است مقدار قابل توجهی از بودجه تحقیقاتی توسط آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی یکی از نهاد‌های وزارت دفاع ایالات متحده که مسئول توسعه فناوری‌های جدید نظامی است ارائه می‌شود.

مایکروسافت و تولید ناخالص داخلی فرانسه

بزرگترین شرکت‌ها در عرصه هوش مصنوعی مستقر در ایالات متحده هستند. آن شرکت‌ها انحصار مجازی توسعه فعلی فناتوری را در اختیار دارند و از نظر ارزش بازار سهام رهبران جهانی محسوب می‌شوند. آن شرکت‌های کلان نفوذ و تاثیرگذاری در سطوح کشور‌های دیگر را آغاز کرده اند.

مایکروسافت اخیرا پس از افزایش بیش از ۵۰ درصدی ارزش سهام خود در بازه زمانی یکساله به صدر بازار سهام جهانی بازگشته و اولین شرکتی می‌باشد که از ارزش ۳ تریلیون دلاری معادل تولید ناخالص داخلی فرانسه فراتر رفته است.

آرامکو غول نفتی عربستان سعودی از تاریخ ۱۳ فوریه ۲۰۲۴ میلاید تنها شرکت فعال در عرصه‌ای غیر از فناوری در بین هفت شرکت بزرگ جهان بوده است. سایر شرکت‌های جهانی پیشتاز به ترتیب  مایکروسافت، اپل، آلفابت (گوگل)، انویدیا، آمازون و متا بوده اند.

هژمونی این شرکت‌های بزرگ بدان معناست که آن‌ها قادر هستند استعداد‌ها را جذب کرده و در حال گسترش به سمت مناطق دیگر به ویژه به سوی کشور‌های اروپایی هستند. با این وجود، گزارش شاخص هوش مصنوعی انسان محور HAI)) در سال گذشته کاهش قابل توجهی در جذابیت ان‌ها را نشان می‌دهد: کاهش قابل توجهی در استخدام دانشجویان بین المللی در ایالات متحده و کانادا به ویژه در سطح کارشناسی ارشد.

تصمیم گیری در دست شرکت‌های خصوصی است

این شرکت‌های بزرگ عرصه فناوری قدرت غیرقابل انکاری دارند و آن قدرت صرفا به سطح اقتصادی محدود نمی‌شود بلکه آن شرکت‌ها به حجم عظیمی از داده‌ها دسترسی دارند. حفاظت از حریم خصوصی و محدود کردن نشت داده‌ها به طور فزاینده‌ای پیچیده شده است.

آن شرکت‌ها دارای نفوذ سیاسی جهانی نه صرفا در ایالات متحده بلکه در نقاط دیگر جهان بوده و از وجهه عمومی بی نظیری برخوردار می‌باشند که به آنان اجازه می‌دهد نوآوری را رهبری کنند.

این کسب و کار‌ها مسیر تحقیق و نوآوری را در سراسر جهان دیکته می‌کنند و بر تحقیقات پیشرفته هوش مصنوعی و هم چنین فناوری پایه که در تقویت استقلال و حاکمیت فناوری یک کشور امری حیاتی می‌باشد تسلط دارند.

موسسات تحقیقاتی اروپا بیش‌تر از چین است

در اروپا وضعیت متفاوت است و  حمایت قوی دولت در برخی از کشور‌های عضو اتحادیه اروپا عمدتا در فرانسه و آلمان و تعداد قابل توجهی از استارت آپ‌ها به ویژه در بریتانیا وجود دارند. با این وجود، هیچ یک از شرکت‌های برتر فناوری جهان اروپایی نیستند و این قاره هم چنین فاقد پلتفرم‌های بزرگ کارآفرینی ایالات متحده و چین است.

در اروپا یک بیزاری نسبی نسبت به ریسک وجود دارد. یکی دیگر از عوامل مهم تخلیه استعداد‌ها است، زیرا بسیاری از فارغ التحصیلان اروپایی برای برخورداری از فرصت‌های شغلی بهتر از کشور‌های شان مهاجرت می‌کنند. با این وجود، اروپا یک مزیت عمده دارد، زیرا تعداد قابل توجهی از صد موسسه تحقیقاتی برتر جهان را در خود جای داده است که درست به اندازه تعداد موسسات تحقیقاتی در امریکا و بیش از تعداد موسسات تحقیقاتی در چین است.

این موضوع در رتبه بندی معتبرترین دانشگاه‌ها در تحقیقات هوش مصنوعی بازتاب یافته جایی که ایالات متحده پیشتاز است و اروپا با فاصله‌ای نزدیک پس از امریکا قرار دارد و تنها نام یک موسسه چینی در بین ده دانشگاه و موسسه تحقیقاتی برتر به چشم می‌خورد.

چه کسی برای توسعه GPT-۴ هزینه خواهد کرد؟

۵۱ مدل مبتنی بر هوش مصنوعی قابل توجه در سال ۲۰۲۳ میلادی توسط صنایع خصوصی توسعه یافتند در حالی که تنها ۱۴ مدل مبتنی بر هوش مصنوعی در همان سال توسط نهاد‌های دانشگاهی و آموزشی و تحقیقاتی توسعه یافته بودند.

با این وجود، مدل‌های توسعه یافته در همکاری بین این دو بخش با ۲۱ مورد همکاری بین دو بخش صنعت و دانشگاه در سال گذشته به رکورد بالایی دست یافت. یکی از عوامل مرتبط در اینجا افزایش قابل توجه هزینه اقتصادی توسعه این مدل‌ها می‌باشد که مقادیر زیادی از منابع محاسباتی و انرژی را مصرف می‌کنند.

هزینه آموزش مدل‌های پیشرفته GPT-۴ هوش مصنوعی Open AI و مدل‌های جمینی اولترا گوگل به ترتیب ۷۸ و ۱۹۱ میلیون دلار برآورد شده اند. ارقامی از این دست خارج از دسترس اکثر مراکز تحقیقاتی دانشگاهی می‌باشند.

اروپا مسیر اخلاقی را در پیش گرفته است

اتحادیه اروپا در تاریخ ۱۳ مارس ۲۰۲۴ میلادی قانون هوش مصنوعی را به تصویب رساند که اولین مقررات در زمینه هوش مصنوعی در جهان غرب محسوب می‌شود. این قانون به گونه‌ای اخلاقی طراحی شده که هدف آن بیش از آن که تجارت بزرگ باشد خدمت به مردم است.

کشور‌های دیگر مانند چین و ایالات متحده با مقررات خاص خود، اما با دیدگاه‌های بسیار متفاوت رو به جلو خرکت می‌کنند. هوش مصنوعی موج جدیدی از نوآوری را با خود به ارمغان می‌آورد نه تنها اشکال جدیدی از کارآفرینی فناوری را ترویج می‌کند بلکه ارزش‌های جدیدی مانند محاسبات پایدار، حفظ حریم خصوصی با طراحی در الگوریتم‌ها و حاکمیت فناوری را نیز ترویج می‌کند که همگی در مقررات جدید اتحادیه اروپا در نظر گرفته شده و گنجانده شده اند.

اروپا برای استفاده از هوش مصنوعی در اقدامات اقلیمی و ایجاد پایداری و توسعه هوش مصنوعی با استفاده از داده‌های بهتر و الگوریتم‌های سبزتر برای پایدار کردن آن در حال تقلا می‌باشد و بر لزوم دستیابی به این اهداف اصرار می‌ورزد. شجاعت اخلاقی به خوبی می‌تواند راهی برای رسیدن به موقعیت قوی اتحادیه اروپا در انقلاب غیرقابل توقف فناوری قرن بیست و یکم باشد.