به گزارش خبرگزاری بازتاب آنلاین به گزارش اطلاعات آنلاین، «رقیه شیره آزاد» که تصویرش امروز بر روی پوستر دهه فجر 43 است، 30 سال پیش در سال 11 به دنیا آمد. دی وی در سال ۱۳۷۳ درگذشت قسمت هایی از زندگی این هنرمند را بخوانید…
سینمای ایران تنها با یک فیلم و یک عکس از رقیه آزاد چهره یاد می کند: مادر فیلم «مادر» علی حاتمی. مادر حاتمی یکی این یکی از نمادین ترین نقش های تاریخ سینمای ایران است: زنی که انگار به دنیای نامرئی پیوند خورده و به مرگ نزدیک شده است، تا آخرین لحظه فرزندانش را از سراسر ایران از سر دوستی جمع می کند و مهر و محبت دلهای او نسبت به یکدیگر باشد.
این روزها تصویر چهره برهنه رقیه آزاد بر روی پوستر چهل و دومین جشنواره فیلم فجر که به نظر می رسد به لطف هوش مصنوعی به طرز ناشیانه ای جوان شده، خبرساز شد و دوباره نام او را بر سر زبان ها انداخت. او در سال 1373 در مصاحبه ای با شفیکه نیک نفس اطلاعات جالبی از آغاز فعالیت خود در دنیای نمایش بیان کرده بود.
نمایش با نقش مادرشوهر آغاز می شود
رقیه شیره آزاد با دیدن نمایش های اجرا شده در خانه های شخصی به دنیای تئاتر علاقه مند شد. در آن زمان بازیگران نمایش معروف به «مطرب» برای اجرای این جشن به خانه‌ها دعوت می‌شدند. تماشاگران زن و مرد از هم جدا شدند و رقیه کوچولو که به همراه مادرش به این مراسم رفته بود از کودکی عاشق این نمایش شد. او هنوز در مدرسه بود که با انجمن باربد آشنا شد زیرا آنها به دنبال بازیگری بودند که نقش یک مادرشوهر را در یک نمایش بازی کند. به نظر او، صورت آزاد از ابتدا لاغر بود، اما استخوان های بزرگی داشت که برای نقش مادرشوهر مناسب بود. حدود سال 1310 رقیه برای تمرین نمایش به «جامعه باربد» رفت. یک ماه تمرین کردند و در یک شب اجرا کردند. اجراي او در نمايش رياضي مورد توجه قرار گرفت و دلش گرم شد و عزمش را جزم كرد تا در نمايش كار كند.
ما برنامه های صبح، عصر و عصر را اجرا می کنیم
بک بندش در فیلم لیلی و مجنون نقش مادر لیلی را بازی کرد و پس از آن نمایش هایی بود که پشت سر هم، کمدی و جدی ظاهر شدند. او فقط در «انجمن باربد» کار می کرد. وی تنها در سال 1311 ازدواج کرد. شوهرش که از پاریس آمده بود و با دنیای مدرن آشنا بود، با بازیگری همسرش مشکلی نداشت. زمانی که باردار شد، تقریباً دو سال از کار دست کشید اما دوباره شروع به کار کرد. او به صحنه بازگشت و این بار در سالنی شبیه به زیرزمین کار خود را در تئاتر هنر لاله زار از سر گرفت. «گالری هنر» سرمایه‌گذاری بود که افراد زیادی در آن مشارکت داشتند. همچنین چهره ای فداکار یکی او یکی از شرکا بود. او روزی سه نوبت صبح، بعدازظهر و عصر در «تئاتر هنر» بازی می کرد. پس از زیان دهی و بسته شدن سالن، به جامعه باربادوس بازگشت و سال ها در نمایش های خارجی از جمله نمایشنامه ها و آثار تاریخی مولیر بازی کرد.
آگهی فیلم علی وکسی (1340) با بازی رقیه سره آزاد
رقیه چهره آزاد در جشن افتتاحیه فیلم مسافری از بهشت که 31 دی ماه برگزار شد. فروردین 1342 در سینما پلازای تهران در حضور شاه اتفاق افتاد
در سینما بازی کنید
در سال 1327 اولین نقش سینمایی خود را در فیلم طوفان زندگی بازی کرد. او در دهه های 1330 و 1340 به طور مرتب در فیلم های پرمخاطب ظاهر شد. در سال های 1349 و 1350 فرصت همکاری با سه کارگردان موج نو سینمای ایران را پیدا کرد. او با مهرجویی در «آقا. هالو» (1349)، با بهرام بیضایی در «رگبار» (1351) و با علی حاتمی در «سوتدلان» (1356). او سینما را پس از انقلاب با «زنده‌آباد» خسرو سینایی پایه‌گذاری کرد و قبل از انقلاب در ۹ فیلم به‌جز «سازنده» علی حاتمی بازی کرد.
رقیه شیره آزاد (نفر اول از چپ) با یدالله شیراندامی و ایرن در سریال تخت ابونصر (1354) به کارگردانی مرتضی علوی.
به جای اهدای جوایز به جان مردم برسید
مهم‌ترین کار سینمایی او بازی در فیلم «مادر» ساخته علی حاتمی بود که برای آن برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از هشتمین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۸ شد. او 82 ساله بود که این جایزه را برد و واقعیت این است که از این بابت بسیار خوشحال است نبود. وی در گفت‌وگو با مجله خبری هفتگی، شماره نوروز 1369، درباره کسب جایزه جشنواره گفت: به دلیل اینکه کار درستی بود، فکر نمی‌کنم اهدای آن موضوع مهمی باشد آنها به من فکر کردند، اما به جای اهدای جایزه، بهتر است به زندگی مردم نگاه کنیم. این جوایز چه تاثیری دارند؟ توجه و اهمیت دادن به زندگی مردم و هنرمندان مهمتر است. «وقتی جایزه را دریافت کردم، چون دارو مصرف کرده بودم، شبیه مجسمه شدم. بالاخره مریض شدم.»
رقیه شیره آزاد در کنار فریماه فرجامی در نمایی از فیلم مادر به کارگردانی علی حاتمی
تشویق مردم از هر چیز دیگری ارزشمندتر است
سپس در ادامه همین گفت و گو در پاسخ به این سوال که این جایزه چه تاثیری بر آثار آینده اش خواهد گذاشت، پاسخ داد: به نظر من تشویق و تشویق مردم از هر جایزه ای ارزشمندتر است. جایزه واقعی توسط مردم به هنرمند تعلق می گیرد. اگر این جایزه را در جشنواره فیلم به من نداده بودند، مهم نیست نبود. آنچه مهم بود واکنش دوستانه مردم بود.»
وی در پایان درباره استقامتی که در دنیای تئاتر از خود نشان داد گفت: در زمانه ما جایی برای آموزش نیست. نبود و همه ما را “خواننده” خطاب کردند. در واقع خیلی اذیتم کردند. اما من تسلیم نشدم و ماندم و به کارم ادامه دادم. به هر حال من راضیم…”
آخرین مصاحبه رقیه شیره آزاد در هفته نامه اطلاع رسانی نوروز 1369
۲۵۹