منیژه خسروی: ما نگران تعداد بیننده‌ای که داریم نیستیم.» این آخرین گفته دکتر است. پیمان جبلی رئیس سازمان صدا و سیما در پاسخ به سوال خبرنگار مهر درباره چرایی عدم انتشار نتایج نظرسنجی سریال ها و برنامه های تلویزیونی است. شنیده های هفت صبح نشان می دهد که دلیل عدم انتشار نظرسنجی مرکز پژوهش های صدا و سیما به دلیل آمار پایین است که حتی در بدترین شرایط تلویزیونی هم هرگز دیده نشده است. ابتدا، تعداد بازدید از چندین سری را در هر مورد جداگانه بررسی می کنیم تا به نکات بیشتری دست یابیم.
مورد اول/ آن آمار ترسناک
زیاد دور نرو؛ در حالی که چند سال پیش این سریال بیش از 50 درصد بیننده داشت، بیشترین تعداد برای یک سریال اکنون تنها 29 درصد است. این اتفاق در شرایط سرزمین مادری رخ داد، سریالی پر ستاره و باکیفیت که از محرومیت 10 ساله بهره می برد. این سریال اخیرا از شبکه TVBion Plus نیز پخش شده است که این سهم 29 درصدی از مخاطبان به دلیل بستر پخش اینترنتی آن است. اگر چنین سریالی قبل از عصر تغییر پخش می شد، تعداد بینندگان چند برابر نمی شد؟! این بدان معناست که تلویزیون به جایی رسیده است که دیگر حتی سریال های ستاره دار هم نمی توانند کاری از پیش ببرند. زیرا اساساً کلید خشم مخاطب در دوران به اصطلاح دگرگونی گم شد. بریم سراغ آمار بقیه محصولات سیما: سریال مستوران 12 درصد، ترور 9 درصد، سریال بیست کوید 4 درصد و سریال جدید سنجر خان 4-6 درصد. این سریال برای بزرگداشت ضیاءالدین دری ساخته شده بود که آثارش همیشه در تلویزیون پرطرفدار بوده است. اجل مهلت نداد و محمدحسین لطیفی با تغییر فیلمنامه دری کارگردانی کرد. بیست کوید کار بسیار ضعیفی است اما مستوران و ترور استانداردهایی داشتند. جالب اینجاست که هر دو تولید خارج از صدا و سیما هستند.
مورد دوم/بحران تحول
مدیران فعلی صداوسیما با شعار تحول کار خود را آغاز کردند. ابتدا به سمت RV رفتند و وقتی دیدند جایی نمی‌روند به جای اول برگشتند. اما این بازی مارپل خطرناک بود و اعتماد مخاطب به حدی از بین رفت که دیگر سریالی مثل سرزمین مادری ساخته نشد. در این تحول 4 درصدی، گروه های تولیدی در سیما جایگزین تولیدکنندگان قبلی و عمدتا با تجربه شدند. از طرفی طبق اخبار بسیاری از چهره های سرشناس در حال روی آوردن به پلتفرم ها هستند. آخرین نمونه او رضا رشیدپور است که اندکی قبل از بازگشت به شبکه سه با سخنرانی اعتراضی مجریان «سید خندان» و «پاورقی» مواجه شد. یا برادران آقاگلیان که با گروه مهران مدیری پرمخاطب ترین سریال تلویزیونی آن زمان را تولید کردند. به عنوان نمونه دیگر می توان به پخش فیلم ها و سریال های خارجی اشاره کرد که تلویزیون محصولات اکشن چینی و کره ای را در اولویت قرار داده و تمایلی به پخش فیلم های هالیوودی ندارد. حتی اگر طبق آمار تلویزیون، فیلم های آمریکایی بیشترین بازدید را داشته باشند. و همچنین یکی یکی از راهکارهای درست پلتفرم ها برای جذب مخاطب پخش فیلم و سریال آمریکایی است.
مورد سوم / کدام 87 میلیون؟
پیمان جبلی چندی پیش مدعی شد: «بر اساس سرشماری‌ها ۸۷ میلیون بیننده تلویزیون است.» امیدواریم اینطور باشد. اما آمار مرکز تحقیقات صدا و سیما چیز دیگری می گوید. جبلی به خبرنگار مهر وی می‌گوید: «نگرانی از افشای آمار مخاطبان خود نداریم.» اما در پاسخ به سؤال خبرنگار ایرنا، گفت: «تکیه به نتایج نظرسنجی‌ها در هیچ کجای کار علمی دنیا گزینه‌ای نیست». توجه به مجموعه شاخص ها، زمینه ها و عوامل تأثیرگذار ضروری است. بالاخره ما نفهمیدیم چرا آمار مخفی مانده است؟ تلویزیون بر چه اساسی ۸۷ میلیون بیننده دارد؟!
مورد چهارم/ معمای مخاطب
چندی پیش در مواجهه با انتقاد رسانه ها، جبلی گفت: «شما جرأت می کنید مخاطب خود را اعلام کنید.» عجیب است که تجهیزات، بودجه و شرح مسئولیت صدا و سیما را با سایر رسانه ها مقایسه می کند. اگر می خواهد مخاطبان را مقایسه کند باید بسترها را مقایسه کند نه رسانه ها! به هر حال، چندی پیش نتایج یک مطالعه منتشر شد که حاکی از افزایش ضریب نفوذ پلتفرم ها در بین مخاطبان است. آیا واقعا برای درک این مشکل به اعداد، اعداد، آرگومان ها و غیره نیاز دارید؟ میزان واکنش مردم به محصولات سکوها و تلویزیون در جامعه و فضای مجازی معنا ندارد؟ مدیران واقعیت ها را نمی پذیرند. به عنوان مثال مهدی نقویان، مدیر مرکز سیما فیلم، مدعی است: «به اندازه پلتفرم سریال باکیفیت داریم.» پس چرا چیزی نمی بینیم؟ هم او و هم جبلی مدام از تعداد سریال های خوب صحبت می کنند اما آنتن رسانه ملی همچنان بدون مخاطب است. این در حالی است که بودجه صدا و سیما سه برابر شده است و برنامه هایی مانند پانتولیق، حسینیه معلی و … حامیان مالی قوی دارند. خلاصه چه بگوییم!
۵۷۵۷