فشار شورای امنیت بر حاکمان افغانستان/ آیا طالبان مجبور به تسلیم شدن خواهند شد؟

به گزارش بازتاب آنلاین، حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان از قطعنامه 2721 شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد افغانستان استقبال کرد. در بیانیه دفتر ریاست جمهوری پیشین افغانستان ضمن قدردانی از توجه جامعه جهانی به افغانستان آمده است: حامد کرزی همانطور که در این قطعنامه و گزارش ارزیابی مستقل دبیرکل سازمان ملل متحد ذکر شده، تفاهم ملی است. و “نمایندگی اراده مردم راه دستیابی به صلح و ثبات پایدار است. او تعلیم و تربیت فرزندان کشور اعم از دختر و پسر و مشارکت زنان در تمامی امور جامعه را ضامن پیشرفت و تعالی کشور می داند و می خواهد.

کرزی همچنان تاکید کرد که کلید حل مشکلات و دستیابی به صلح و ثبات پایدار در دست خود افغان هاست. وی در پایان از تمام مردم افغانستان به ویژه دولت طالبان خواست تا برای صلح و رفاه کشور با یکدیگر همکاری کنند و افغانستان جایگاه شایسته خود را در نظام بین الملل به دست آورد.

شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه با ارائه پیش نویس از ژاپن و امارات متحده عربی قطعنامه همکاری با دولت موقت افغانستان را تصویب کرد. قطعنامه ۲۷۲۱ شورای امنیت با ۱۳ رای به تصویب رسید. روسیه و چین به این قطعنامه رای ممتنع دادند.

مفاد قطعنامه 2721 چیست؟

قطعنامه 2721 بر اساس پیشنهادات فریدون سینیوراغلی، فرستاده دبیرکل سازمان ملل متحد تدوین شد. وی پس از چند ماه رایزنی با طالبان و سیاستمداران افغان، پیشنهادات خود را در 17 مهر به این شورا ارائه کرد. بر اساس این قطعنامه، یک سلسله توصیه‌ها به حکومت طالبان در مورد ادغام کامل افغانستان در جامعه بین‌المللی و نیز سازوکارهایی برای نظارت بر اجرای این توصیه‌ها در نظر گرفته شد.

این قطعنامه بر تعهد قوی آن به حاکمیت، استقلال، تمامیت ارضی و وحدت ملی افغانستان تاکید می کند و از یک افغانستان صلح آمیز، باثبات، مرفه و فراگیر صحبت می کند. این قطعنامه همچنین به نقش اساسی زنان در جامعه افغانستان و اهمیت مشارکت کامل، برابر، معنادار و امن آنها اشاره کرده و از حقوق بشر از جمله حقوق زنان، کودکان، اقلیت ها و افراد آسیب پذیر در افغانستان حمایت می کند. بر اساس این قطعنامه، قرار است دبیر کل سازمان ملل متحد با مشورت شورای امنیت، نماینده ویژه ای را برای روابط دیپلماتیک با حکومت طالبان انتخاب کند.

واکنش های بین المللی

پذیرش قطعنامه 2721 با واکنش های گسترده بین المللی همراه بود. نماینده جاپان گفت که این قطعنامه استراتژی جدیدی را در مورد مسائل مختلف افغانستان برای تعامل هماهنگ جامعه جهانی با افغانستان تعریف می کند. نماینده جاپان افزود: ما به توافق در مورد افغانستان ادامه می دهیم و امیدواریم که این روند در سال آینده نیز ادامه یابد.

نماینده امارات متحده عربی بلافاصله پس از تصویب این قطعنامه گفت: پیام امروز پایان دادن به انزوای افغانستان و آخرین فرصت برای تغییر این روند در افغانستان است و نیاز به سازش از همه طرف دارد.

نماینده آمریکا همچنین گفت: این قطعنامه پیام روشنی را به طالبان، مردم افغانستان و جهان ارسال کرد و نشان داد که شورای امنیت سازمان ملل از روند ادغام افغانستان در جامعه بین المللی مطابق با تعهدات بین المللی خود حمایت می کند.

نماینده بریتانیا ضمن حمایت از این قطعنامه، از مسئولیت طالبان در انجام تعهدات خود از جمله رفع محدودیت ها برای زنان و دختران در این کشور صحبت کرد.

قطعنامه 2721 با مخالفت جامعه جهانی روبرو شد. همانطور که در بالا ذکر شد، چین و روسیه به این قطعنامه رای ممتنع دادند. نماینده چین درباره این قطعنامه گفت: واضح است که رویکرد اعضای شورای امنیت در این مورد دودسته است، از سوی دیگر طالبان نیز مخالف آن هستند و بعید است که اجرای آن نتایج سازنده ای داشته باشد. وی افزود: «امید است که دبیر کل سازمان ملل متحد نماینده ویژه خود را با دقت تعیین کند، با مقامات افغانستان همکاری سازنده داشته باشد و راه حل های مناسب بیابد.» تاریخ افغانستان در دو دهه اخیر نشان داده است که اجرای راهکارهای خارجی برای این کشور در نهایت به شکست منجر خواهد شد.

نماینده روسیه نیز نظر مشابهی در قبال چین داشت. وی گفت: وادار کردن افغانستان به رقصیدن به ضرب و شتم دیگران نتیجه مثبتی نداشته و تاریخ افغانستان مملو از نمونه های غم انگیز این گونه تلاش ها است.

واکنش نخبگان سیاسی افغانستان

قطعنامه 2721 با اظهارات متعدد نخبگان و کارشناسان سیاسی افغانستان همراه بود.

جبهه آزادی‌بخش افغانستان متشکل از چند تن از نیروهای امنیتی دولت قبل، قطعنامه ۲۷۲۱ شورای امنیت را مثبت ارزیابی کرده و در بیانیه‌ای گفته است: «سازمان ملل متحد نباید وقت خود را برای گفتگو و تعامل با نیروهای سیاسی-نظامی مخالف تلف کند. طالبان، جنبش زنان و دیگر جنبش‌های دموکراتیک باید اصول و ارزش‌های مندرج در منشور ملل متحد را در چارچوب آینده افغانستان عملی کنند.

جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود نیز از تعیین نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان و واکنش یکپارچه بین المللی به افغانستان استقبال کرد.

سرور دانش، معاون پیشین رئیس جمهور افغانستان در بیانیه ای قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد را گامی مثبت خواند و خواستار برنامه ریزی برای ایجاد جمهوری فدرال در افغانستان شد.

رحمت الله نبیل، رئیس پیشین آژانس امنیت ملی افغانستان، در یک سلسله توئیت، نقاط ضعف و قوت این توضیح را برشمرده است. به عقیده وی، ضعف قطعنامه شورای امنیت این است که این قطعنامه حاوی الفاظ دلگرم کننده تری بود و مراحل یا ضرب الاجل خاصی برای این امر اجرا نشد.

عبدالکریم خرم، وزیر پیشین اطلاعات و فرهنگ و مدیر دفتر حامد کرزی در آن زمان، بزرگترین مسئولیت را در این زمینه نوشت.

واکنش طالبان

طالبان در مورد قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد بیانیه ای منتشر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است:

وزارت امور خارجه امارت اسلامی افغانستان از پذیرش قطعنامه 2721 با وجود اختلاف نظر میان اعضای دایمی شورای امنیت ابراز تاسف می کند که بر اساس آن از آن می خواهد که نماینده ویژه دیگری را برای افغانستان تعیین کند. دولت افغانستان تاکید می کند که با توجه به ماموریت ویژه نماینده سازمان ملل در امور افغانستان (یوناما) تعیین یک نماینده دیگر برای افغانستان غیرضروری تلقی می شود، زیرا افغانستان کشور در حال جنگ نیست و اکنون توسط یک مرکز اداره می شود. دولتی که در خدمت منافع افغانستان باشد. از کشور محافظت می کند، می تواند وظایف خود را انجام دهد و توانایی حل مشکلات را از طریق سازوکارهای دوجانبه و چندجانبه دارد. باید گفت که در تاریخ معاصر افغانستان و جهان، نمایندگان ویژه نه تنها نتوانسته اند درگیری را حل کنند، بلکه با اجرای نسخه های خارجی اوضاع را بیش از پیش پیچیده کرده اند. در حالی که ما از همه تلاش‌های مثبت سازمان ملل برای تعامل قوی‌تر و همه‌جانبه‌تر در افغانستان استقبال می‌کنیم، رویکرد ما در نهایت مبتنی بر باورهای مذهبی، ارزش‌های فرهنگی و منافع ملی مردم افغانستان خواهد بود. بر این اساس، ما از سازمان ملل می‌خواهیم که در تصمیم‌گیری‌های مربوط به افغانستان، واقعیت‌های موجود را در نظر گرفته و به هیچ طرفی اجازه نفوذ بر تصمیم‌های آن را ندهد.

آیا این تصمیم اجرا می شود؟

طالبان تاکنون به جهانیان ثابت کرده اند که هیچ قصدی برای به خطر انداختن عقاید خود ندارند. تمرکز قطعنامه 2721 بر حقوق زنان و حقوق اقوام، با اصول پذیرفته شده توسط طالبان بر اساس تفسیر طالبان از اسلام و نیز اولویت قوم پشتون که این امر است، مرتبط نیست و احتمالاً می باشد. مشکل مانع از اجرای کامل مفاد مصوبه مذکور خواهد شد. از آنجایی که افغانستان توجه چین را به خود جلب کرده است، طالبان تجارت با چین را راهی برای دور زدن تحریم های غرب می دانند. بنابراین، او نیاز فوری به ارتباط با جامعه جهانی را احساس نمی کند و حاضر نیست اصول ایدئولوژیک خود را برای ارتباط با سایر کشورها کنار بگذارد. علاوه بر این، سرمایه گذاری های چین در افغانستان، دیگر بازیگران بین المللی را نگران کرده است که افغانستان به حوزه نفوذ پکن تبدیل شود. بر این اساس، غرب احتمالاً باید از نفوذ بیشتر چین در افغانستان جلوگیری کند. او باید تا حدودی نسبت به طالبان و این رژیم ملایم باشد تا امکان تبعیت دقیق از قطعنامه 2721 را رد کند.

۳۱۱۳۱۱