تقریباً 10 درصد از کودکان جهان از اختلالات مختلف رنج می برند اختلالات گفتاری بر اساس آمارهای اخیر، 5 تا 10 درصد از کودکان پیش دبستانی به این اختلال مبتلا هستند. آمار نشان می دهد که 20 درصد از کودکان 2 ساله رشد گفتار ضعیف یا نشانه هایی از تاخیر در گفتار دارند. این یعنی از هر 5 کودک یک نفر. مثلاً دیر شروع به صحبت می کند، نمی تواند کلمات را به درستی بیان کند و معنای آنها را منتقل می کند، نمی تواند حرف های دیگران را بفهمد یا واکنش خوبی به آنها نشان دهد، نمی تواند به سؤالات ساده اطرافیان پاسخ دهد، در گوش دادن و تکرار برخی کلمات مشکل دارد. کلمات، اعداد و غیره موضوع مهمی است که ممکن است زندگی روزمره کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
به گزارش همشهری آنلاین، کارشناسان تاکید می کنند والدین باید علائم اختلالات گفتاری را بدانند و در صورت مواجه شدن با موقعیت مشکوک در کودک از یک گفتاردرمانگر ماهر کمک بگیرند تا مشکل کودک در سنین پایین حل شود. در غیر این صورت این اختلال تا بزرگسالی فرد ادامه خواهد داشت و 100% درمان نمی شود.
اختلالات گفتار در کودکان ایرانی
اختلالات گفتار دامنه وسیعی دارد و شامل اختلالات تلفظ، اختلالات صدای گفتار، اختلالات درک گفتار، مشکلات مربوط به اوتیسم و لکنت زبان است. موضوعی که بسیاری از والدین آن را نمی دانند و گاهی با ناآگاهی خود به این مشکلات دامن می زنند. کارشناسان می گویند اگر مشکل گفتاری کودک را نتوان به دلایل دیگری مانند اختلال طیف اوتیسم (ASD)، کم شنوایی یا ناتوانی ذهنی نسبت داد، کودک باید مشکوک به اختلال رشد زبانی یا اختلال گفتاری باشد و به محض اینکه مورد ارزیابی قرار گیرد. ممکن است. یک روانپزشک کودک یا یک گفتار درمانگر کمک کرد.
مرتضی پودینه، کارشناس گفتار درمانی و مدیریت اختلال اوتیسم از آمریکا می گوید: آمار اختلالات گفتار در کودکان در ایران بسیار بالاست و مشاهدات ما به عنوان گفتاردرمانگر نیز این را نشان می دهد. به طوری که از هر 10 کودکی که نزد ما آورده می شود، 9 کودک یا دارای اختلال اوتیسم هستند، یا تاخیر در گفتار دارند یا دیجیتال و به اصطلاح «نوزادان دیجیتال» هستند.
کارشناسان دلیل این آمار عجیب را کرونا می دانند. اپیدمی وحشتناکی که بیش از 2 سال است کودکان را در خانه نگه داشته و به این ترتیب سن استفاده از ابزارهای دیجیتال را کاهش داده است. پودین تاثیر کرونا را بر افزایش اختلالات گفتاری کودکان تایید می کند و ادامه می دهد: دلیل دیگر مربوط به مشکلات اقتصادی کشور است که باعث شده والدین هر دو کار کنند. کودک به ناچار در کنار مادربزرگ، پدربزرگ یا پرستار می ماند و طبیعی است که مشکلات زبانی و بیانی برای او پیش بیاید. مثلاً پرستار کودک را جلوی تلویزیون می گذارد یا با موبایلش انیمیشن یا کارتون پخش می کند تا تماشا کند و مشغول بماند. والدین اغلب هنگام غذا خوردن به کودک تلفن همراه یا تبلت می دهند. این مشکل به رشد ذهنی، بیانی و زبانی کودک آسیب جدی وارد می کند.
دیجیتالی شدن کودک؛ علت اختلالات گفتاری
والدینی که دیجیتالی شدن فرزندانشان را به عنوان یک رزومه و افتخار می بینند، نگران کننده تر هستند. پودین این را می گوید و ادامه می دهد: مثلاً از اینکه فرزندانشان می توانند یک بازی دیجیتالی سخت را تا آخر بازی کنند بسیار خوشحال هستند، اما نمی دانند این کار چقدر به سلول های خاکستری مغز کودک آسیب می رساند.
این گفتاردرمانگر می گوید: موضوع دیگری که در گفتار کودک مشکل ایجاد می کند این است که انیمیشن ها به زبان اصلی به کودک نشان داده می شود. نکته این است که تا 2.5 سال طول می کشد تا کودک به زبان مادری یا مادری تسلط پیدا کند و اگر قبل از این سن به زبان دوم مانند انگلیسی انیمیشن تماشا کند دچار مشکل گفتاری می شود. کودک هنوز کلمه سیب را نمی فهمد، کلمه سیب را از انیمیشن انگلیسی یاد می گیرد. چنین کودکی قطعا در گفتار روزانه اش دچار اختلال می شود.
به گفته این کاردرمانگر، برخی از والدین کودک خود را با مشکلات گفتاری به مهد کودک می فرستند و فکر می کنند که رفتن به مهد کودک خود به خود او را درمان می کند. وضعیت چنین کودکی ممکن است در مهدکودک بدتر شود. چون نمی تواند با بچه های دیگر ارتباط کلامی برقرار کند.
فرزند شما چند کلمه صحبت می کند؟
این کارشناس با تاکید بر اینکه تنها راه درمان کودکان مبتلا به اختلالات گفتار مراجعه به گفتاردرمانگر است، علائم اختلال گفتار در کودکان را اینگونه توضیح می دهد: علائم اختلال گفتار در کودکان ابتدا به صورت «تاخیر گفتار» ظاهر می شود. پس از مدتی، خود را به عنوان “اوتیسم” نشان می دهد. برخی از کودکان ممکن است از همان ابتدا مبتلا به اوتیسم باشند. مشکل برخی از کودکان تاخیر در گفتار است که به دلیل تاخیر در درمان به اوتیسم تبدیل می شود! علاوه بر این، برخی از کودکان ممکن است مشکلات تلفظی داشته باشند که ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. برخی از کودکان نیز لکنت دارند.
لکنت یک اختلال گفتاری است که معمولا قبل از سن مدرسه رخ می دهد. گفته می شود 30 درصد از کودکانی که لکنت دارند، دارای اختلالات گفتاری هستند و بیش از 15 درصد از کودکانی که لکنت دارند، اختلالات یادگیری نیز دارند. به گفته متخصصان گفتار درمان، مشکلی جداگانه محسوب می شود و روش های درمانی خاص خود را دارد.
پودین در پاسخ به این سوال که چگونه والدین می توانند تشخیص دهند فرزندشان اختلال گفتاری دارد یا خیر، پاسخ می دهد: ساده ترین کار برای والدین این است که بدانند کودک در هر سنی باید چند کلمه را بداند و چگونه آنها را تلفظ کند. به عنوان مثال، یک کودک یک ساله باید بتواند حداقل 10 کلمه را بیان کند. یک کودک باید تا 1.5 سالگی 20 کلمه جدید (مانند مامان، بابا، نه) را بفهمد و بگوید. یک کودک 2 ساله باید بتواند 3 کلمه را در یک جمله بگوید، مانند “مامان، به من آب بده” و بتواند دو یا چند کلمه را با هم ترکیب کند. یک کودک 3 ساله باید یک جمله بگوید و جمله باید شامل 4 کلمه باشد. به عبارت دیگر باید بتواند یک جمله کامل را با اجزای آن بیان کند. در سن 4-3 سالگی کودک باید بتواند یک داستان کوتاه یا خاطره تعریف کند.
بهترین سن برای تشخیص اختلالات گفتاری
کارشناسان گفتار درمانی اکیدا توصیه می کنند که والدین به طور نامحدود تلفن همراه، تبلت، آی پد و تلویزیون را به کودکان ندهند. پودین در این مورد چنین می گوید: به هیچ وجه کودک زیر 5 سال نباید بیش از یک ساعت در معرض نمایشگر (تلفن همراه، تبلت و …) قرار گیرد. این مشکل همچنین می تواند به «قدرت ابراز احساسات» کودک در بزرگسالی آسیب برساند.
پس سن طلایی تشخیص مشکلات گفتاری در کودکان چه زمانی است؟ برخی از متخصصان گفتار درمانی تاکید دارند که سن طلایی تشخیص تمامی اختلالات گفتار درمانی 2.5 سالگی است. بنابراین، آمدن آنها در این سن مفیدتر است. چون هنوز زبان کودک شکل نگرفته و می شود کاری کرد اما بعد از 2.5 سالگی سخت می شود. این در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند سن طلایی کودک مبتلا به اختلال گفتار تا 7 سالگی است و هر چه این سن بیشتر باشد، احتمال بهبودی بیشتر می شود.