مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری غیرقابل پیش بینی است که همه افراد را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار می دهد. شدت علائم متفاوت است. برخی از افراد به طور خفیف تحت تأثیر قرار می گیرند، اما برخی دیگر علائم شدیدی را تجربه می کنند که منجر به مشکل در راه رفتن، خوردن و صحبت کردن می شود.
به گزارش همشهری آنلاین، در حالی که هر کسی ممکن است به ام اس مبتلا شود، این عارضه در زنان بیشتر از مردان است. همه افراد معمولاً علائم مشابه ام اس را تجربه می کنند، اما ام اس می تواند بر قاعدگی، بارداری و یائسگی زنان نیز تأثیر بگذارد. در این بررسی همشهری آنلاین از علائم ام اس در زنان صحبت می کنیم.
ام اس (مولتیپل اسکلروزیس) چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خودایمنی مزمن است که بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) از جمله مغز و نخاع تأثیر می گذارد. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی به اشتباه به پوشش محافظ رشته های عصبی به نام میلین حمله می کند و باعث التهاب و آسیب می شود. این امر باعث اختلال در جریان طبیعی تکانه های الکتریکی در طول اعصاب می شود و منجر به طیف گسترده ای از علائم ام اس در زنان می شود، از جمله خستگی، خواب آلودگی، ضعف، مشکل در راه رفتن و مشکلات بینایی.
شدت و پیشرفت بیماری در افراد مختلف می تواند بسیار متفاوت باشد. در حالی که برخی از افراد علائم خفیف را تجربه می کنند، برخی دیگر در طول زمان ناتوانی های جدی را تجربه می کنند. این عارضه در زنان بیشتر از مردان است.
چه چیزی باعث ام اس می شود؟
اگرچه علت دقیق مولتیپل اسکلروزیس ناشناخته است، اعتقاد بر این است که این بیماری به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی ایجاد می شود. افرادی که دارای استعداد ژنتیکی هستند ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند، به خصوص اگر سابقه خانوادگی بیماری های خود ایمنی داشته باشند. محرک های محیطی مانند سطوح پایین ویتامین D، عفونت های ویروسی (مانند ویروس اپشتین بار)، سیگار کشیدن و زندگی دور از خط استوا نیز با ام اس مرتبط هستند.
این عوامل ممکن است برای تشویق سیستم ایمنی برای هدفگیری اشتباه CNS عمل کنند.
مهمترین علائم ام اس در زنان
برخی از علائم ام اس در زنان با مردان متفاوت است که در زیر به آنها خواهیم پرداخت:
تاری دید، دوبینی و درد در حین حرکت چشم
یکی یکی از بارزترین علائم مولتیپل اسکلروزیس (MS) در زنان، مشکلات بینایی ناشی از نوریت بینایی است. ام اس اغلب عصب بینایی را ملتهب می کند و باعث تاری دید یا دوبینی می شود. این علائم ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی ایجاد شوند و ممکن است دردناک باشند، به خصوص هنگام حرکت دادن چشم.
این به این دلیل است که التهاب سیگنال های بین مغز و چشم را مختل می کند و وضوح بینایی را مختل می کند. در برخی موارد، این مشکلات ممکن است خود به خود برطرف شوند، اما موارد شدید یا مداوم ممکن است به درمان پزشکی مانند کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و بازگرداندن بینایی نیاز داشته باشد.
بی حسی در صورت، بازوها، پاها یا انگشتان
بی حسی یا سوزن سوزن شدن، که به عنوان پارستزی نیز شناخته می شود، در زنان مبتلا به ام اس رایج است. این احساسات ناشی از آسیب به غلاف میلین است، پوشش محافظی که رشته های عصبی را احاطه کرده است که در انتقال سیگنال ها از مغز و نخاع به بقیه بدن نقش دارند. بی حسی ممکن است در نواحی خاصی مانند صورت، بازوها، پاها یا انگشتان احساس شود و از خفیف تا شدید متغیر باشد. اگرچه این علائم اغلب موقتی هستند، اما می توانند به طور قابل توجهی بر فعالیت های روزانه مانند گرفتن اشیاء، راه رفتن یا حالات چهره تأثیر بگذارند.
خستگی مفرط و ضعف عضلانی
خستگی شدید و ضعف عضلانی از علائم ام اس در زنان است. خستگی یکی این یکی از ناتوان کننده ترین علائم ام اس است و تقریباً همه افراد مبتلا به این بیماری آن را تجربه می کنند. بر خلاف خستگی عادی، خستگی ام اس می تواند به طور ناگهانی ظاهر شود و اغلب با سطح فعالیت فیزیکی یا ذهنی نامتناسب است.
ضعف عضلانی یکی یکی دیگر از علائم مرتبط آسیب عصبی است که ارتباط بین مغز و عضلات را مختل می کند. این ترکیب خستگی و ضعف می تواند کارهای ساده ای مانند بالا رفتن از پله ها یا دست زدن به اشیا را خسته کند و توانایی فرد را برای کار یا شرکت در فعالیت های اجتماعی محدود کند.
گرفتگی و اسپاسم عضلانی
گرفتگی و اسپاسم عضلانی که به آن اسپاستیسیتی نیز می گویند، به دلیل اختلال در سیگنال های عصبی که حرکت عضلات را کنترل می کنند، ایجاد می شود. این باعث سفت شدن یا سفت شدن غیرارادی عضلات، معمولاً در پاها، بازوها یا پشت می شود. اسپاستیسیتی می تواند از ناراحتی خفیف تا اسپاسم شدید و دردناکی که در حرکت و خواب اختلال ایجاد می کند متغیر باشد.
زنان مبتلا به ام اس اغلب علائم بدتری را در دوره های استرس، خستگی یا قرار گرفتن در معرض گرما تجربه می کنند. فیزیوتراپی، تمرینات کششی و داروهایی مانند شل کننده های عضلانی می توانند به مدیریت این علائم کمک کنند.
عدم تعادل و سرگیجه عدم تعادل و سرگیجه از علائم ام اس در زنان است. ام اس می تواند بر بخش هایی از مغز که مسئول تعادل و هماهنگی هستند، مانند مخچه تاثیر بگذارد و باعث سرگیجه و احساس عدم تعادل شود. زنان مبتلا به ام اس ممکن است دچار مشکل در راه رفتن، زمین خوردن های مکرر یا سرگیجه شوند که با حرکت بدتر می شود.
این علائم می تواند به طور قابل توجهی بر فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد و خطرات ایمنی ایجاد کند. درمان توانبخشی، ورزش هوازی و دارو ممکن است در بهبود تعادل و مدیریت سرگیجه موثر باشد.
مشکلات کنترل ادرار و یبوست
اختلال عملکرد ادرار و روده در زنان مبتلا به ام اس به دلیل آسیب عصبی که بر مثانه و سیستم گوارشی تأثیر می گذارد، شایع است. زنان ممکن است فوریت، مکرر یا مشکل در تخلیه کامل مثانه را تجربه کنند که خطر عفونت را افزایش می دهد. یبوست نیز شایع است. معمولاً به دلیل اختلال در سیگنال های عصبی، کاهش فعالیت بدنی یا عوارض جانبی داروها ایجاد می شود. این علائم را می توان با تغییرات رژیم غذایی، ورزش های کف لگن، داروها و در برخی موارد کاتتریزاسیون کنترل کرد.
نوسانات خلقی و افسردگی
نوسانات خلقی و افسردگی از علائم ام اس در زنان است. ام اس اغلب به دلیل عوامل فیزیکی و عاطفی بر سلامت روان تأثیر می گذارد. این بیماری می تواند باعث تغییراتی در شیمی مغز و آسیب به نواحی تنظیم کننده خلق و خو شود. این می تواند باعث نوسانات خلقی، تحریک پذیری یا دوره های افسردگی شود.
مقابله با ماهیت مزمن ام اس، تاثیر آن بر کیفیت زندگی و عدم قطعیت علائم می تواند این مشکلات عاطفی را بدتر کند. مشاوره روانشناختی، داروهای ضد افسردگی و گروه های حمایتی می توانند تسکین دهند و به زنان کمک کنند تا بر این مشکلات غلبه کنند.
مشکلات تمرکز و حافظه
مشکلات شناختی که اغلب «مه مغزی» نامیده می شود، در زنان مبتلا به ام اس رایج است. این مشکلات ممکن است شامل مشکل در تمرکز، مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات، یا مشکلات برنامه ریزی وظایف و انجام چند کار باشد.
علائم شناختی ناشی از ضایعات مغزی ناشی از ام اس است که مسیرهای عصبی را که فرآیندهای حافظه و فکر را تسهیل می کند، مختل می کند. اگرچه شدت این علائم متفاوت است، اما می توانند بر کار، روابط و مسئولیت های روزانه تأثیر بگذارند. توانبخشی شناختی، تمرین های ذهن آگاهی و تنظیم سبک زندگی می تواند به غلبه بر این چالش ها کمک کند.
بدتر شدن علائم در دوران قاعدگی و یائسگی
بدتر شدن علائم در دوران قاعدگی و یائسگی اغلب با نوسانات هورمونی در بدن زنان همراه است. در طول قاعدگی، سطح استروژن و پروژسترون به طور قابل توجهی کاهش می یابد. این می تواند علائمی مانند نوسانات خلقی، تحریک پذیری و ناراحتی فیزیکی را تشدید کند. برای افرادی که قبلاً شرایطی مانند میگرن، اندومتریوز یا فیبرومیالژیا دارند، این تغییر هورمونی می تواند درد و سایر علائم را تشدید کند.
علاوه بر این، تغییرات در سطح سروتونین در طول چرخه قاعدگی ممکن است به بی ثباتی عاطفی و افزایش حساسیت به استرس کمک کند. این پویایی های هورمونی همچنین می تواند سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یا اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) را تشدید کند و منجر به اثرات روانی و جسمی جدی تری شود.
یائسگی باعث کاهش دائمی سطح استروژن و پروژسترون می شود که منجر به تغییرات سیستمیک مختلف می شود. کمبود این هورمون ها می تواند علائمی مانند گرگرفتگی، اختلالات خواب و اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب را بدتر کند. برای زنان مبتلا به پوکی استخوان یا مشکلات قلبی عروقی، یائسگی ممکن است به دلیل کاهش اثرات محافظتی استروژن، این شرایط را بدتر کند.
عدم تعادل هورمونی مرتبط با یائسگی همچنین می تواند به درد مفاصل، افزایش وزن و کاهش سطح انرژی کمک کند و بر کیفیت کلی زندگی تأثیر بگذارد. درک و مدیریت این تغییرات مرتبط با هورمون با راهنمایی پزشکی و تغییرات سبک زندگی می تواند به کاهش شدت علائم در این مراحل کمک کند.
گام های اولیه در مقابله با علائم ام اس در زنان
اولین اقدامات احتیاطی برای مبارزه با علائم ام اس در زنان عبارتند از:
برای تایید تشخیص ام اس با ارزیابی های بالینی، ام آر آی و سایر آزمایش ها با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. تشخیص زودهنگام به مدیریت موثر علائم کمک می کند.
اطلاعات خود را در مورد ام اس، علائم آن و گزینه های درمانی بالقوه برای تصمیم گیری آگاهانه در مورد مراقبت از خود بیاموزید و افزایش دهید.
تیمی از ارائه دهندگان متخصص از جمله متخصصان مغز و اعصاب، فیزیوتراپیست ها و متخصصان سلامت روان را برای مراقبت جامع جمع آوری کنید.
برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری و مدیریت علائم، درمان های اصلاح کننده بیماری (DMTs) را شروع کنید.
یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید، هیدراته بمانید و برای بهبود سلامت کلی و کاهش خستگی به ورزش های کم تاثیر بپردازید.
از آنجایی که استرس می تواند علائم ام اس را تشدید کند، تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا مشاوره را تمرین کنید.
فعال بمانید اما در صورت لزوم استراحت کنید. برای جلوگیری از خستگی و فشار بیش از حد، فعالیت بدنی را با استراحت کافی متعادل کنید.
در صورت لزوم از مواد کمکی استفاده کنید. برای حفظ استقلال و جلوگیری از افتادن به وسایل کمک حرکتی مانند عصا یا بریس اعتماد کنید.
برای پیگیری تغییرات علائم، یک دفتر خاطرات داشته باشید. این می تواند به پزشک شما در تنظیم درمان در صورت لزوم کمک کند.
به گروه ها و جوامع پشتیبانی ام اس بپیوندید یا برای حمایت عاطفی و مشاوره عملی با دیگرانی که ام اس دارند ارتباط برقرار کنید.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کنیم؟
اگر علائم مداوم، غیر معمول یا بدتر شدن ام اس را در زنان تجربه کردید که در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می کند، باید با پزشک خود تماس بگیرید. علائمی مانند خستگی بی دلیل، سردردهای شدید، درد طولانی مدت یا تغییرات خلقی قابل توجه، ضعف ناگهانی، از دست دادن تعادل، تغییرات بینایی یا بی حسی در هر نقطه از بدن ممکن است نشانه یک وضعیت عصبی یا پزشکی جدی باشد و نیاز به توجه فوری داشته باشد.
علاوه بر این، اگر متوجه تغییراتی در سلامت خود شدید، مانند بدتر شدن علائم مزمن یا عدم پاسخ به درمانهای موجود، بسیار مهم است که فوراً با پزشک خود برای ارزیابی مجدد و تنظیم مراقبت خود مشورت کنید. مداخله پزشکی اولیه می تواند به تشخیص مشکلات زمینه ای، جلوگیری از عوارض و ارائه درمان موثر کمک کند.
آیا ام اس قابل درمان است؟
مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس در حال حاضر قابل درمان نیست، اما با درمان های مناسب و تغییر سبک زندگی قابل کنترل است. ام اس یک بیماری خودایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی به پوشش محافظ رشته های عصبی در سیستم عصبی مرکزی حمله می کند و باعث التهاب و آسیب می شود.
اگرچه آسیب در برخی موارد برگشت ناپذیر است، پیشرفت در درمان های اصلاح کننده بیماری (DMTs) به طور قابل توجهی توانایی تسکین علائم و کاهش فراوانی علائم را بهبود بخشیده است. تشخیص زودهنگام و ارائه یک برنامه مراقبت جامع که شامل دارو، فیزیوتراپی و تغییرات سبک زندگی باشد می تواند به بهبود زنان از این بیماری کمک کند. تحقیقات برای کشف درمان های بالقوه ادامه دارد.
حرف آخر
علائم ام اس در زنان می تواند بسیار متفاوت باشد، اما اغلب شامل خستگی، ضعف عضلانی، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، مشکلات بینایی و مشکل در هماهنگی یا تعادل است. تغییرات هورمونی مربوط به قاعدگی، بارداری و یائسگی گاهی اوقات می تواند این علائم را تشدید کند و چالش های منحصر به فردی ایجاد کند.
تغییرات شناختی، بی ثباتی عاطفی، و اختلال عملکرد مثانه یا روده نیز شایع هستند و می توانند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره تأثیر بگذارند. شناخت به موقع این علائم و درمان با یک برنامه درمانی و حمایتی مناسب برای کمک به زنان در مدیریت موثر ام اس و حفظ استقلال و کیفیت زندگی آنها بسیار مهم است.