شاخص های مدیریت فرهنگی در دولت چهاردهم

مزدک پنجه ای نوشت: جایی که فرهنگ نباشد یا احترام کم باشد، بحران است. بنابراین بدون توجه به پیش نیازهای فرهنگی هیچ پیشرفتی حاصل نمی شود.

بازتاب آنلاین مزدک پنجه ای در یادداشتی درباره ویژگی های مدیریت فرهنگی در دولت چهاردهم نوشت:

چند روزی از پایان انتخابات ریاست جمهوری ایران می گذرد و اکنون می توان با رئیس جمهور آینده با شفافیت بیشتری درباره نیازهای حوزه فرهنگی-هنری کشور صحبت کرد. به نظر من ریشه همه مشکلات دنیا در مسئله فرهنگ نهفته است. وقتی به آسیب شناسی معضلات اجتماعی نگاه می شود، متوجه می شود که بخشی از آسیب های مورد بحث به عدم توجه به معضلات فرهنگی مربوط می شود.

جایی که فرهنگ نباشد یا احترام کم باشد، بحران است. بنابراین بدون توجه به پیش نیازهای فرهنگی هیچ پیشرفتی حاصل نمی شود. وقتی از فرهنگ صحبت می کنیم، در مورد یک “ابر مفهوم” صحبت می کنیم که هزاران مفهوم سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره را در هسته خود دارد. فردی که قرار است مجری سیاست فرهنگی-هنری کشور باشد، نباید منحصراً متکی به دیدگاه ایدئولوژیک باشد. فرهنگ زیستگاه اندیشه های تک تک ایرانیان است که در داخل و خارج از خانه زندگی می کنند. علاوه بر این، همه این افراد دارای حقوقی هستند که باید به عنوان یک ضرورت فرهنگی رعایت شود. با این پیش زمینه، فکر می کنم خیلی مهم است که چه کسی با چه ظرفیت و چشم اندازی وزیر فرهنگ و رهبری اسلامی می شود. مسئله توزیع عدالت در جامعه تنها به مسائل اقتصادی یا حقوقی مربوط نمی شود، بلکه فرهنگ عدالت محور مستلزم توجه به نیازهای اصناف و اقشار فردی در ارتباط با هنر و ادبیات است. من معتقدم فردی که پیشتاز فرهنگ است، لزوماً نباید هنرمند یا نویسنده باشد، بلکه باید موضوع فرهنگ را به عنوان یک پدیده سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و… بشناسد. و با استفاده از داده های آماری و نظر کارشناسان سراسر کشور در تمامی حوزه های فرهنگی، هنری و ادبی؛ افرادی را منصوب کنید که درک آنها از نیازهای فرهنگی بیش از مسائل ایدئولوژیک است. بلکه باید از توانایی باور، در کنار سایر توانایی ها، به عنوان یک ضرورت ساختاری منطبق با توزیع عدالت فرهنگی استفاده کند. وقتی صحبت از عدالت فرهنگی می شود، شناخت نیازها و معایب حوزه فرهنگ و هنر است. ریشه برخی فسادهای اداری، نابرابری ها و اعتراضات اجتماعی و سیاسی کجا باید باشد!

یکی از نقاط حساس حوزه فرهنگی، حوزه ممیزی و روند بررسی آثار ارائه شد. در دولت روحانی، اداره حسابرسی و صدور مجوز کتاب در مراکز 9 استان و در همین استان ها با در نظر گرفتن شناخت کارشناسان از آداب و رسوم، خرده فرهنگ ها، آیین ها و … به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد. و محیط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و… آثار را بر اساس دستورالعمل های کلی و قانون اساسی بررسی کردند. علاوه بر این، روند اداری صدور مجوز با توجه به تعداد زیاد کارشناسان تسریع قابل توجهی داشته و اعتراضات نویسندگان، مترجمان و ناشران به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. این در حالی است که در دولت سیزدهم مجدداً کل فرآیند صدور مجوز کتاب به تهران سپرده شد تا رویکردی واحد ایجاد شود. متأسفانه طولانی شدن روند نقد و بررسی کتاب و حتی صدور مجوز روی جلدها و نیز مصادیق ممیزی نشان می دهد که در حوزه مدیریت فرهنگی به ویژه در حوزه کتاب با نکته خاصی روبرو هستیم. وقتی فرهنگ بر اساس دیدگاه ها و اعتقادات متولیان امر تعریف می شود موضوع نشر چه در حوزه مطبوعات و چه در حوزه کتاب و تولید فرهنگی نیازمند مدیریت فرهنگی عدالت محور است. نیازمند تفکری است که نیازهای فرهنگ، هنر و ادبیات را در همه ابعاد بشناسد و در جهت احترام و اعتمادسازی گام بردارد.