در 85 استاندارد جدیدی که مدتی است در کشورمان اجرا شده است، یکی یکی از مواردی که باید در تمامی خودروهای تولید داخل وجود داشته باشد، سیستم کنترل پایداری است که به آن ESC یا ESP نیز می گویند.
اگرچه این سیستم سال‌ها و حتی دهه‌ها در خودروهای جهان وجود داشته و در ایران بسیار دیر اجباری شده است، اما این اقدام دیرهنگام نیز گامی مثبت تلقی می‌شود و البته تا زمانی که پایداری آن تضمین شده باشد، می‌تواند به کاهش تصادفات کمک کند. ماشین ها به درستی و مانند ماشین های فعلی کار می کنند. کیسه هوا و ترمز ABS وجود ندارد! به هر حال ما ESC و نحوه عملکرد آن را توضیح خواهیم داد.
سیستم کنترل پایداری یا ESC چیست؟
به گزارش پدال، سیستم کنترل پایداری که ESC (مخفف Electronic Stability Control) یا ESP (مخفف Electronic Stability Program) نامیده می شود، سیستمی است که از رانش و سر خوردن خودرو جلوگیری می کند.
این سیستم در هنگام رانندگی در جاده های لغزنده در برف و باران، زمانی که با مانعی در جاده مواجه می شوید و به طور ناگهانی جهت را تغییر می دهید و هنگام پیچیدن با سرعت زیاد و کم فرمانی خودرو (زمانی که خودرو به اندازه کافی می چرخد و میل نمی کند) استفاده می شود. رانندگی مستقیم) یا بیش فرمانی (زمانی که ماشین بیش از حد می پیچد و عقب ماشین منحرف می شود) اقداماتی برای جلوگیری از انحراف خودرو و ایجاد تصادف انجام می شود. به طور کلی، هنگامی که سیستم ESP تشخیص دهد که وسیله نقلیه خارج از کنترل راننده است، به مسیر صحیح باز می گردد.
اجزای سیستم کنترل پایداری یا ESC
برای توضیح نحوه عملکرد کنترل پایداری، ابتدا باید با اجزای این سیستم آشنا شویم:
- سنسور سرعت چرخ: این سنسور در هر چرخی وجود دارد و می تواند با ارسال سیگنال به ECU فشار ترمز روی چرخ را کاهش یا افزایش دهد.
- سنسور زاویه فرمان: همانطور که از نام آن پیداست، این سنسور زاویه فرمان را اندازه گیری می کند.
- سنسور تشخیص انحراف: این سنسور که با نام YAW شناخته می شود، انحراف خودرو از جاده را تشخیص می دهد.
علاوه بر این، سیستم ترمز ABS نقش مهمی در عملکرد کنترل کشش ایفا می کند و اساساً به عنوان بخشی از سیستم ESC در نظر گرفته می شود. کامپیوتر مرکزی یا ECU در حال حاضر نیز با پردازش اطلاعات نقش اساسی در عملکرد کنترل پایداری ایفا می کند.
سیستم کنترل پایداری یا ESC چگونه کار می کند؟
همانطور که قبلا ذکر شد، ESC هنگامی که تشخیص می دهد که راننده کنترل خودرو را از دست می دهد و خودرو در حال لغزش است، مداخله می کند. در این شرایط سنسورهای ذکر شده در بالا انحراف خودرو را از جاده به واحد کنترل منتقل می کنند. با پردازش این اطلاعات، واحد کنترل میزان و شدت انحراف را تشخیص می دهد و سپس در صورت لزوم ترمزهای هر چرخ را به صورت جداگانه فعال می کند تا خودرو به مسیر صحیح بازگردد.
به عنوان مثال، برای جلوگیری از بیش فرمانی در یک پیچ، ترمز جلوی بیرونی و برای جلوگیری از کم فرمانی، ترمز داخلی عقب فعال می شود. علاوه بر این، برخی از سیستم های کنترل پایداری قدرت موتور را کاهش می دهند تا زمانی که راننده کنترل خودرو را دوباره به دست آورد.
در این حالت وقتی راننده پدال گاز را فشار می دهد، خودرو شتاب نمی گیرد. سنسورهای مختلف سیستم ESC سرعت چرخ ها، زاویه فرمان و جهت خودرو را 25 بار در ثانیه بررسی می کنند تا مشخص کنند آیا خودرو در جهت صحیح حرکت می کند یا خیر.
تاریخچه سیستم کنترل پایداری یا ESC
در سال 1983، تویوتا سیستمی به نام “کنترل ضد قفل” را در سدان کرون معرفی کرد که اولین نسخه کنترل پایداری بود. در سال 1990، میتسوبیشی سیستمی به نام TCL را در مدل Diamante در ژاپن معرفی کرد که به طور خودکار قدرت موتور و ترمزها را در هنگام پیچیدن در پیچ ها کاهش می دهد، اگر راننده بیش از حد شتاب دهد تا از دریفت خودرو جلوگیری کند.
با این حال، اولین سیستم کنترل پایداری الکترونیکی، مشابه آنچه که امروزه در خودروها می بینیم، در مرسدس بنز کلاس S کوپه در سال 1995 معرفی شد. این سیستم با همکاری شرکت بوش توسعه یافت و در ابتدا ESP نام داشت.
وجود سیستم کنترل پایداری در خودروها از سال 2012 در ایالات متحده و از سال 2014 در اروپا اجباری شد، اگرچه بسیاری از خودروسازان سال‌ها قبل خودروهای خود را به ESC مجهز کرده بودند. به گفته اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه ها (NHTSA)، این فناوری می تواند از یک سوم تصادفات مرگبار جلوگیری کند.
کنترل پایداری در اروپا تاکنون جان 15000 نفر را نجات داده است. در حال حاضر 82 درصد از کل خودروهای سواری جدید در سراسر جهان مجهز به سیستم کنترل پایداری هستند و اکنون پس از سال ها تاخیر شاهد اجباری شدن این سیستم در خودروهای داخلی کشورمان هستیم.
تفاوت بین کنترل پایداری و کنترل کشش
یکی سیستم ایمنی دیگری که در اکثر خودروهای جدید می بینیم، کنترل کشش یا TCS است. ممکن است برخی این سیستم را با کنترل پایداری اشتباه بگیرند، اما عملکرد این دو سیستم کاملاً متفاوت است. سیستم کنترل کشش به سادگی از چرخش چرخ ها جلوگیری می کند. به عنوان مثال، TSC از چرخش چرخ ها هنگام رانندگی در جاده های لغزنده در زمستان جلوگیری می کند. به عبارت دیگر، TCS یک سیستم کنترل پایداری مکمل با حفظ چسبندگی چرخ ها در جاده خواهد بود.
سیستم کنترل پایداری را خاموش کنید
اگرچه سیستم‌های کنترل پایداری و کنترل کشش نقش برجسته‌ای در ارتقای ایمنی خودروها دارند، بسیاری از مردم فکر می‌کنند که لذت رانندگی را از بین می‌برند. به عنوان مثال، با سیستم کنترل پایداری امکان دریفت کردن خودرو وجود ندارد. به همین دلیل بسیاری از خودروها به خصوص مدل های اسپرت امکان خاموش کردن این سیستم را دارند.
علاوه بر این در خودروهای جدیدتر چندین سطح مداخله کنترل پایداری مختلف تعریف شده است که می تواند توسط راننده انتخاب شود و سطح مداخله این سیستم را از پایین ترین به بالاترین سطح تنظیم کند. البته باید توجه داشت که ESC نقش مهمی در ایمنی رانندگی دارد و خاموش کردن آن می تواند عواقب ناگواری داشته باشد.