اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که بعد از باز کردن بسته چیپس تا زمانی که همه چیز را تمام نکرده اید از خوردن آن دست برنمی دارید، باید بدانید که علم می گوید تقصیر شما نیست، تقصیر چیپس است.
به گفته کارشناسان، غذاهای بسیار فرآوری شده به اندازه نیکوتین، کوکائین یا هروئین اعتیادآور هستند و اکنون از هر 10 نفر یک نفر به این غذاها معتاد است.
یک مطالعه جدید با بررسی 281 مطالعه انجام شده در 36 کشور مختلف در سراسر جهان نشان داده است که 14 درصد از بزرگسالان به غذاهای بسیار فرآوری شده معتاد هستند.
با توجه به سهم عظیم غذاهای فرآوری شده در رژیم غذایی ما، این یافته تکان دهنده است. پیش از این تحقیقات نشان داده بود که بین مصرف مواد غذایی مانند سوسیس، بستنی، کلوچه و نوشابه با کاهش توانایی شناختی، سرطان، مشکلات روانی و حتی مرگ زودرس رابطه وجود دارد.
این تحقیق جدید با هدایت اشلی گیرهارت، استاد دانشگاه میشیگان ِ آمریکا صورت گرفته که پیش‌تر با به کارگیری همان معیار‌های کارشناسان برای تشخیص اعتیاد به مواد مخدر، معیاری برای تشخیص اعتیاد به مواد غذایی ارائه داده بود
این معیارها عبارتند از: مصرف غیر قابل کنترل و بی رویه، هوس کردن و ادامه‌ی مصرف علیرغم احتمال داشتن آثار منفی بر سلامتی.
گیرهارت و تیمش در تحقیقات خود نوشتند: «به نظر می‌رسد ترکیبی از کربوهیدرات‌ها و چربی‌های تصفیه‌شده که در بیشتر غذاهای بسیار فرآوری‌شده یافت می‌شود، تأثیر بسیار اعتیادآوری بر سیستم پاداش مغز دارد».
کارشناسان می گویند که بسیاری از غذاهای فرآوری شده برای بسیاری از افراد اعتیاد آور است و زمانی که افراد به مواد غذایی اعتیاد پیدا می کنند، تقریباً همیشه اعتیاد به غذاهای بسیار فرآوری شده است.
اما دلیل اصلی برای کارشناسان یک راز باقی مانده است. برخی معتقدند ممکن است فقط یک ماده خاص نباشد که شکلات و کراکر را اعتیاد آور می کند (برخلاف نیکوتین موجود در تنباکو)، بلکه چندین ماده متفاوت است.
غذاهای با منشا طبیعی معمولا حاوی کربوهیدرات یا چربی هستند، اما نه در مقادیر زیاد. در حالی که غذاهای بسیار فرآوری شده به طور نامتناسبی دارای کربوهیدرات و چربی بیشتری هستند.
اگر یک سیب 55 کیلو کالری کربوهیدرات و کمتر از 2 کیلو کالری چربی داشته باشد، شکلات دارای 237 کیلو کالری کربوهیدرات و 266 کیلو کالری چربی است.
مطالعات قبلی نشان داده است که غذاهای شیرین یا چرب جذابیت غذاهای سالم را برای ما کاهش می دهد و این تغییر مغز می تواند عواقبی مانند پرخوری و افزایش وزن داشته باشد.
خوردن غذاهای بسیار فرآوری شده باعث افزایش ناگهانی سطح دوپامین در بدن می شود، اما این افزایش منجر به افت ناگهانی و در نتیجه چرخه بی پایان هوس غذایی، مصرف غذای مورد نظر و افت جدید می شود. آنچه افراد معتاد به مواد مخدر یا الکل تجربه می کنند.
گیرهارت و تیمش در تحقیقات خود اشاره کرده اند که غذاهای بسیار فرآوری شده احتمالاً خود اعتیادآور نیستند و افزودنی های موجود در آنها ممکن است علت این مشکل باشد.
با این حال، ممکن است همه در برابر خواص اعتیادآور غذاهای بسیار فرآوری شده آسیب پذیر نباشند. در واقع، برخی ممکن است پس از خوردن یک مشت چیپس احساس سیری کنند، اما برخی دیگر ممکن است چندان خوش شانس نباشند.
به گفته کارشناسان، مواد اعتیاد آور برای همه افراد اعتیاد آور نیست و تقریبا 90 درصد از افراد می توانند الکل، سیگار یا حتی کوکائین را امتحان کنند بدون اینکه رابطه مشکلی با آنها پیدا کنند.
با این حال، خواص اعتیادآور غذاهای بسیار فرآوری شده، صدای اعتراض دانشمندان را برانگیخته است که معتقدند برخی از غذاها باید با هشدار اعتیاد مانند سیگار همراه باشند، زیرا از این غذاها گریزی نیست و همه جا هستند.
به گفته کارشناسان، ترک غذاهای بسیار فرآوری شده در حال حاضر مانند تلاش برای ترک سیگار در دهه 1960 است، زمانی که هیچ محدودیتی برای سیگار کشیدن در مکان های عمومی وجود نداشت و افراد سیگاری می توانستند به هر جایی از جمله بیمارستان ها، مدارس و سیگار کشیدن در هواپیما بروند.
به علاوه، خوردن بیشتر غذاها در حد اعتدال مشکلی ندارد. کارشناسان می گویند بیش از 10 تا 20 درصد کالری دریافتی شما نباید از غذاهای فرآوری شده باشد.
برای به حداقل رساندن مصرف غذاهای بسیار فرآوری شده، متخصصان پیشنهاد می کنند از خود بپرسید که آیا چیزی که می خورید واقعاً غذا است و برای شما مفید است؟ با این کار می توانید به یاد داشته باشید که مصرف این غذاها را کنترل کنید.