سواد مالی چیست و چگونه هوش مالی خود را افزایش دهیم؟

با افزایش سواد مالی و هوش اقتصادی، تصمیمات بهتری در مدیریت مالی شخصی بگیرید و از آینده مالی خود مطمئن باشید. در این مقاله، تفاوت سواد و هوش مالی و روش‌های ارتقای آن‌ها را بررسی کنید.

 

موضوعات مالی از مهم‌ترین مسائل در زندگی هر فرد به‌شمار می‌روند. با یادگیری سواد اقتصادی و نحوه مدیریت پول، می‌توانیم تصمیم‌های بهتری در موقعیت‌های مختلف مالی بگیریم و از مشکلات بزرگ اقتصادی جلوگیری کنیم؛ بنابراین، دانش مالی از مهم‌ترین چیزهایی‌ست که هرکسی باید در زندگی خود یاد بگیرد و آن را افزایش دهد.

شاید بپرسید چطور می‌توانیم هوش مالی خود را افزایش دهیم؟ باید بگوییم راهکارهای زیادی در این زمینه وجود دارند که با تمرین و تکرار آن‌ها می‌توانید به هوش مالی بالایی دست یابید. در این مقاله با ما همراه باشید تا معرفی جامعی از سواد مالی، هوش مالی و جنبه‌های مختلف آن‌ها ارائه کنیم و به بررسی بهترین راه‌ها برای افزایش این سواد بپردازیم.

​سواد مالی چیست؟

تعریف‌های متعددی برای چیستی سواد مالی در نظر گرفته شده‌اند که تمامی آن‌ها به داشتن یک رابطه هوشمندانه با پول اشاره دارند. به‌صورت کلی، منظور از داشتن این سواد، استفاده از دانش و مهارت‌های مرتبط برای تصمیم‌گیری هوشمندانه در زمینه مسائل مالی است. این دانش شامل درک و مدیریت مفاهیم مختلفی مانند بودجه‌بندی، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و استفاده از وام‌ها می‌شود.

دررابطه‌با این زمینه، آخرین نظرسنجی بین‌المللی OECD در سال ۲۰۲۳ انجام شد؛ نتایج این نظرسنجی نشان می‌داد که تنها ۳۴٪ از کل جمعیت بزرگسالان دارای سواد و هوش مالی هستند و می‌توانند به‌صورت بهینه به مدیریت پول خود بپردازند. این نتایج نشان می‌دهند که ما باید بیشتر در زمینه یادگیری دانش مالی و افزایش هوش مالی خود کار کنیم.

​هوش مالی و سواد مالی چه تفاوتی دارند؟

در بسیاری مواقع ممکن است این دو اصطلاح با یکدیگر اشتباه گرفته شوند؛ اما سواد و هوش مالی دو مفهوم متفاوت در زمینه مدیریت مالی هستند که هرکدام به جنبه‌ای از آن اشاره می‌کنند. منظور از «سواد مالی» دانش نظری‌ست که افراد برای انجام امور مالی خود می‌آموزند؛ این دانش شامل آگاهی از مفاهیم پایه‌ای مانند پس‌انداز، بودجه و دیگر امور مالی می‌شود.

از طرف دیگر، هوش مالی به تصمیمات استراتژی‌های فردی اشاره دارد؛ به زبانی دیگر، به نوعی که شما از این سواد برای انجام امور مالی خود استفاده می‌کنید، هوش مالی می‌گویند. به‌عنوان مثال، وقتی شما در امور مالی سواد داشته باشید، می‌دانید که مفهوم سرمایه‌گذاری چیست و چه معنایی دارد؛ اما با استفاده از هوش مربوطه می‌توانید به‌طور مناسب و هوشمندانه به سرمایه‌گذاری بپردازید و بهره بیشتری از آن ببرید.

​اهمیت سواد مالی در زندگی

امروزه کلاهبرداری و سرقت مالی به روش‌های متنوعی انجام می‌شوند و بسیاری از آدم‌ها داخل این تله‌های مالی می‌افتند؛ اما با کسب دانش مالی از متدهای مختلف سارقان مطلع می‌شوید و از بروز این حوادث جلوگیری می‌کنید؛ همچنین برای موقعیت‌های اضطراری و غیرمنتظره نیز آمادگی کافی خواهید داشت و می‌توانید با آرامش بیشتری با این موقعیت‌ها مواجه شوید.

با استفاده از سواد مالی شما برای بازنشستگی خود نیز آماده می‌شوید و برنامه‌ریزی‌هایی برای آن دوران دارید. همچنین می‌توانید این سواد را به نسل‌های بعد خود نیز از کودکی آموزش دهید تا آن‌ها بتوانند پیشرفت‌های بیشتری در این زمینه بکنند؛ کودکان معمولا این مسائل را حتی بهتر هم یاد می‌گیرند و به‌نوعی در ضمیر ناخودآگاه‌شان ثبت می‌شود.

​اهمیت هوش مالی در زندگی

داشتن هوش مالی تاثیرات زیادی در زندگی شما می‌گذارد و کیفیت آن را به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌دهد. به کمک این هوش می‌توانید درآمدها و هزینه‌های خود را به‌طور موثر کنترل کنید و از هزینه‌های اضافی بکاهید؛ اینگونه سرمایه بیشتری برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری خواهید داشت که منجر به افزایش روزافزون دارایی‌های شما می‌شود.

با بهره‌گیری از این هوش می‌توانید در موقعیت‌های مختلف رفتارهای سالم مالی داشته باشید و تصمیم‌های درستی برای شرایط متفاوت بگیرید. ازجمله تصمیم‌گیری‌های مالی می‌توانیم به انتخاب بهترین بانک برای پس‌اندازکردن پول یا یافتن بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری اشاره کنیم؛ انتخاب‌های شما در هریک از این موقعیت‌ها می‌توانند تاثیر زیادی بر زندگی شما بگذارند.

​جنبه‌های مختلف سواد مالی

این سواد از زوایای متنوعی مورد بررسی قرار می‌گیرد و جوانب مختلفی دارد. آشنایی با این جنبه‌ها به داشتن درک بهتری از این امور و تصمیم‌گیری در شرایط مختلف کمک بزرگی می‌کند؛ در ادامه به معرفی و بررسی این جوانب می‌پردازیم.

​بودجه‌بندی

بودجه‌بندی از اصولی‌ترین پایه‌های سواد مالی به‌شمار می‌رود که می‌تواند تاثیر زیادی بر موقعیت مالی شما بگذارد. منظور از بودجه‌بندی، مدیریت هزینه و تعیین نحوه اختصاص دادن درآمدها به مخارج مختلف زندگی است. با استفاده از این دانش راحت‌تر می‌توانید به اهداف مالی خود (مانند پس‌انداز برای خرید ماشین و خانه یا بازنشستگی) دست یابید.

برای داشتن یک بودجه‌بندی درست، باید درآمد‌ها، مخارج ثابت، مخارج متغیر و پس‌انداز خود را ثبت کنید و به بررسی و مدیریت آن‌ها بپردازید؛ سپس بخش‌هایی از درآمد را (با تکنیک انتخابی خود) به هر یک از این موارد اختصاص دهید. ۲۰/۳۰/۵۰ یکی از رایج‌ترین تکنیک‌ها برای بودجه‌بندی صحیح است؛ در این تکنیک شما ۲۰٪ از درآمد را به پس‌انداز، ۳۰‌٪ را به هزینه‌های غیرضروری و ۵۰٪ دیگر را به هزینه‌های ضروری خود اختصاص می‌دهید.

​پس‌انداز و سرمایه‌گذاری

به کنار گذاشتن مقداری پول برای استفاده در آینده (برای موارد اضطراری یا اهداف خاص)، پس‌انداز می‌گویند؛ این پس‌انداز می‌تواند برای خرید چیزهایی مانند خانه و ماشین یا تحصیل فرزندان باشد. برای این کار بهتر است بلافاصله پس از دریافت درآمد خود، مقداری از آن را به حسابی دیگر واریز کنید و آن مقدار پول را جدا از بقیه درآمد خود نگه دارید.

سرمایه‌گذاری یکی دیگر از جنبه‌های سواد مالی است که در کنار نگهداری از سرمایه، به افزایش آن نیز کمک می‌کند. برای انجام این کار می‌توانید از مقداری پول برای خرید دارایی‌هایی که ارزش‌شان در طول زمان افزایش می‌یابد (مانند سهام، اوراق قرضه یا املاک) استفاده کنید؛ البته اگر در سرمایه‌گذاری تازه‌کار هستید، پیشنهاد می‌کنیم در ابتدا با کمک و مشورت متخصصین پیش بروید یا در دوره‌های مرتبط شرکت کنید. شروع از سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک می‌تواند برای افراد مبتدی مفید باشد.

​مدیریت بدهی

برای هرکسی پیش می‌آید که حداقل یک بار نیاز به قرض‌گرفتن از شخصی دیگر یا دریافت وام از بانک‌ها داشته باشد. در این موقعیت‌ها، شما باید با نحوه مدیریت بدهی‌ها و استفاده مسئولانه از وام‌ها و تسهیلات بانکی آشنا باشید. داشتن دانش در این جنبه از سواد مالی و استفاده از آن به شما کمک می‌کند درک بهتری از موقعیت‌های مناسب برای گرفتن وام داشته باشید.

​مدیریت ریسک و بیمه

در این جنبه یاد می‌گیرید ریسک‌های مختلف را ارزیابی کنید و براساس آن‌ها به انتخاب پوشش‌های مناسب بیمه برای خود و خانواده بپردازید؛ ازجمله این پوشش‌ها می‌توانیم به بیمه عمر، بیمه سلامت، بیمه خانه و بیمه ماشین اشاره کنیم که هرکدام در نوع خود اهمیت زیادی دارند. با استفاده بهینه از این بیمه‌ها، در مواقع بحرانی یا در برابر حوادث غیرمنتظره، امنیت بیشتری خواهید داشت.

​برنامه‌ریزی مالی برای آینده

شما باید بتوانید با تحلیل اطلاعات مالی و بررسی آینده، تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری در امور مالی خود داشته باشید که چشم‌انداز بهتری از آینده ارائه می‌کنند. برنامه‌ریزی برای بازنشستگی، تامین مالی تحصیل فرزندان و مدیریت ارث و وصیت‌نامه بخش‌هایی از این برنامه‌ریزی هستند که باید به آن‌ها توجه داشته باشید. با انجام این برنامه‌ریزی، می‌توانید آرامش بیشتری هنگام نگاه به آینده داشته باشید.

​راه‌های افزایش هوش مالی

همان‌طور که متوجه شدید، ارتقای هوش مالی اهمیت زیادی دارد و می‌تواند در موقعیت‌های مختلف به کمک شما بیاید؛ اما چطور می‌توانیم این هوش را در خود افزایش دهیم و بهترین تصمیم‌ها را در موقعیت‌های مختلف بگیریم؟ بسیار ساده است؛ با تمرین و تکرار! البته پیش از این باید سواد مالی خود را افزایش دهید تا بتوانید این دانش را به زندگی خود بیاورید. در ادامه به بررسی راهکارهای متنوع برای افزایش سواد و دانش مالی می‌پردازیم.

​آموزش و مطالعه مستمر

کتاب‌های مفید زیادی در این زمینه وجود دارند که با خواندن آن‌ها می‌توانید دیدگاه جدیدی به پول و نحوه مدیریت آن پیدا کنید؛ همچنین درک بهتری از مفاهیم مختلف خواهید داشت که منجر به تصمیم‌گیری‌های موثر در زمینه مالی می‌شود. در ادامه به معرفی چند تا از معروف‌ترین و بهترین کتاب‌های مرتبط می‌پردازیم.

• پدر پولدار، پدر بی‌پول

• ثروتمندترین مرد بابل

• سرمایه‌گذار هوشمند

• اسرار ذهن ثروتمند

• جیب پرپول، جیب شاد

• روانشناسی پول

• بیندیشید و ثروتمند شوید

• میلیونر اتوماتیک

در کنار مطالعه این کتاب‌ها، دنبال‌کردن مقالات و وبلاگ‌های مالی نیز می‌توانند تاثیر زیادی بر دانش و سواد شما در این زمینه بگذارند. با این کار از روندهای جدید و تغییرات در بازار مطلع می‌شوید که تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تری را به‌دنبال دارد. پیشنهاد می‌کنیم این مطالعه را به‌طور مداوم و روزانه انجام دهید.

​شرکت در دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های مرتبط

دوره سواد مالی و هوش مالی به‌صورت مجازی و حضوری در آموزشگاه‌های مختلف برگزار می‌شود؛ با شرکت در این دوره‌ها می‌توانید سواد خود را در این زمینه افزایش دهید. دوره هوش مالی نیز با متدهای مختلف به شما کمک می‌کند این هوش را در خود تقویت کنید و با شیوه مدیریت مالی شخصی آشنا شوید. در بیشتر مواقع، این دوره‌ها به شما کمک می‌کنند سریع‌تر و دقیق‌تر این مباحث را یاد بگیرید و با شرکت در آزمون‌ها، متوجه نقاط ضعف و قدرت خود شوید.

​تمرین و اجرای مباحث

در کنار یادگیری متدهای مختلف و آشنایی با مفاهیم سواد مالی، باید آن‌ها را به زندگی خود بیاورید تا هوش مالی خود را افزایش دهید؛ برای انجام این کار می‌توانید با تنظیم یک بودجه ماهیانه برای خود و پایبندی به آن شروع کنید. سعی کنید با این کار مدیریت بیشتری روی هزینه‌ها و درآمد خود داشته باشید و بخشی از درآمدتان را به پس‌انداز نیز اختصاص دهید. در مرحله بعد به سراغ سرمایه‌گذاری‌های کم‌خطر بروید و به کمک آموزه‌ها و مشورت با متخصصین، در فرصت‌های مناسب سرمایه‌گذاری کنید.

​پیگیری اخبار اقتصادی و مالی

همواره اخبار و تحولات اقتصادی، بازارهای مالی و نرخ بهره را دنبال کنید؛ با انجام این کار خود را در زمینه‌های مالی به‌روز نگه می‌دارید و سواد مالی خود را افزایش می‌دهید. می‌توانید این اخبار را از طریق خبرنامه‌ها و مجلات یا سایت‌های مرتبط پیگیری کنید. مطالعه تحلیل‌های اقتصادی و مالی موجب عمیق‌تر شدن درک شما از روند بازار نیز می‌شود و کمک می‌کند تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرید؛ به بیانی دیگر، پیگیری اخبار مربوطه هوش مالی‌تان را نیز افزایش می‌دهد.

​استفاده از ابزارهای مالی

امروزه اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهایی برای داشتن یک مدیریت مالی بهینه طراحی شده‌اند که به بودجه‌بندی، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری بهتر کمک می‌کنند. با استفاده از ابزارهای محاسبه‌گر آنلاین و ماشین‌حساب‌های مالی، می‌توانید گزینه‌های مالی مختلف را تحلیل و مقایسه کنید؛ اینگونه دید وسیع‌تری در این زمینه خواهید داشت که به تصمیم‌های آگاهانه منجر می‌شود. همچنین می‌توانید از مشورت با کارشناسان یا افراد باتجربه در جنبه‌های مختلف مالی (مانند سرمایه‌گذاری یا برنامه‌ریزی برای بازنشستگی) استفاده کنید.

​آشنایی با مفاهیم پایه در سواد مالی

دررابطه‌با مسائل مالی، اصطلاحات متنوعی وجود دارند؛ هر یک از این اصطلاحات به چیزی اشاره می‌کنند که در ادامه به معرفی و بررسی رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

• بودجه‌بندی (Budgeting): همان‌طور که قبل‌تر گفتیم، بودجه‌بندی یک فرایند برنامه‌ریزی مالی است که شامل تعیین میزان درآمد و اختصاص‌دادن آن به مخارج مختلف می‌شود. از این روش برای مدیریت بهتر منابع مالی شخصی یا خانواده استفاده می‌کنند.

• پس‌انداز (Saving): منظور از پس‌انداز، ذخیره بخشی از درآمد برای مصارف آینده است که می‌تواند به‌صورت پول نقد یا در حساب‌های بانکی باشد.

• سرمایه‌گذاری (Investment): به خرید دارایی‌های مختلف برای افزایش سرمایه در بلندمدت، سرمایه‌گذاری می‌گویند. برای این کار می‌توانید از خرید سهام، اوراق قرضه یا املاک استفاده کنید.

• بدهی (Debt): منظور از بدهی پولی‌ست که یک فرد یا سازمان باید به دیگران پرداخت کنند که می‌تواند شامل وام‌های بانکی، کارت‌های اعتباری یا بدهی‌های تجاری باشد.

• بهره (Interest): با گرفتن وام، شما باید مقداری پول را بابت آن به وام‌دهنده پرداخت کنید که معمولا براساس درصدی از وام محاسبه می‌شود. بهره در دو نوع ساده و مرکب وجود دارد.

• اعتبار (Credit): اعتبار معمولا از طریق کارت‌های اعتباری یا وام‌های بانکی فراهم می‌شود و به شما امکان خرید از یک فروشگاه و پرداخت هزینه آن در آینده را می‌دهد.

• ریسک (Risk): به احتمال وقوع یک رویداد نامطلوب که موجب ازدست‌دادن سرمایه یا کاهش ارزش دارایی‌ها می‌شود، ریسک می‌گویند که همیشه با بازده موردنظر متناسب است. آشنایی با ریسک‌ها از مهم‌ترین بخش‌های سواد مالی به‌شمار می‌رود.

• نقدینگی (Liquidity): منظور از نقدینگی میزان سهولتی‌ست که در تبدیل یک دارایی به پول بدون کاهش شدید ارزش آن وجود دارد. دارایی‌هایی مانند پول نقد یا اوراق قرضه دولتی معمولا نقدینگی بالایی دارند.

• تنوع‌بخشی (Diversification): تنوع‌بخشی یک استراتژی است که برای کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری کاربرد دارد. در این استراتژی، شما سرمایه خود را برای یک دارایی خرج نمی‌کنید و با آن به خرید دارایی‌های مختلفی می‌پردازید؛ اینگونه، احتمال ازدست‌دادن کامل سرمایه به‌دلیل نوسانات در بازار کاهش می‌یابد.

• تورم (Inflation): وقتی سطح عمومی قیمت‌ها در طول زمان افزایش می‌یابند و پول ارزش حقیقی خود را از دست می‌دهد، یعنی تورم اتفاق افتاده‌ است. در این موقعیت، قدرت خرید مردم نیز کمتر می‌شود.

• پول‌پاشی (Cash Flow): به جریان ورودی و خروجی پول نقد در یک دوره زمانی مشخص پول‌پاشی می‌گویند. با مدیریت صحیح این جریان، شما می‌توانید کنترل بهتری روی میزان بدهی‌ها داشته باشید و از پرداخت به‌موقع آن‌ها مطمئن شوید.

• بازده (Return): منظور از بازده، سود یا زیانی‌ست که از یک سرمایه‌گذاری و در یک دوره زمانی مشخص به‌دست می‌آید. بازده معمولا به‌صورت درصدی از سرمایه‌گذاری اولیه یا با ارائه یک مبلغ بیان می‌شود.

• سود مرکب (Compound Interest): در برخی مواقع، سود براساس درصدی از جمع سرمایه اولیه و سودهای دوره‌های قبل محاسبه می‌شود؛ به زبانی ساده‌تر، در یک دوره سودی به اصل سرمایه اضافه شده و در دوره‌های بعد، سود براساس این مبلغ جدید محاسبه می‌شود که به آن سود مرکب می‌گویند. سود مرکب به رشد سریع‌تر سرمایه در طول زمان کمک می‌کند و از مباحث پیشرفته‌تر در زمینه سواد مالی به‌شمار می‌رود.

• مدیریت ریسک (Risk Management): برای کنترل ریسک‌های مالی و اقتصادی فرایندی وجود دارد که به آن مدیریت ریسک می‌گویند؛ این فرایند شامل مراحلی مانند شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک‌ها می‌شود. با مدیریت ریسک می‌توانید از تاثیرات منفی انواع ریسک‌ها بر سرمایه یا دارایی خود جلوگیری کنید.

• اوراق قرضه (Bonds): در بسیاری از مواقع، دولت یا یک شرکت نیاز به سرمایه دارد و به‌جای گرفتن وام، از مردم درخواست پول می‌کند؛ به‌ازای پولی که مردم به این شرکت می‌دهند، او تعهد می‌بندد که در یک دوره زمانی مشخص، آن مبلغ را همراه با بهره بازپرداخت کند. خریداران اوراق قرضه درواقع نوعی وام‌دهنده هستند.

• سهام (Stocks): با خرید سهام یک شرکت، مالک بخشی از آن شرکت می‌شوید. بسته به میزان سهام خریداری‌شده، این بخش می‌تواند کمتر یا بیشتر باشد؛ هرچه بخش بزرگتری از شرکت را خریده باشید، در سود و زیان آن نیز بیشتر سهیم خواهید بود و برعکس.

• ترازنامه (Balance Sheet): ترازنامه وضعیت مالی یک سازمان در یک زمان معین را مشخص می‌کند؛ این ابزار مالی اجزای مختلفی (ازجمله دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام) دارد.

آشنایی با این اصطلاحات به شما کمک می‌کند درک بهتری از مفاهیم مختلف مالی داشته باشید و از آن‌ها به شکل بهینه‌تری برای مدیریت مالی شخصی خود استفاده کنید.

​راهکارهای موثر برای آموزش سواد مالی

آموزش این سواد به فرایندی با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از منابع مختلف نیاز دارد و باید براساس نیازها و شرایط مخاطب پیش برده شود. برای افزایش یادگیری در مخاطبین این آموزش‌ها (شامل فرزندان، دانشجویان یا دانش‌آموزان) راهکارهایی وجود دارد که به درک بهتر مسائل توسط آن‌ها کمک می‌کند. در ادامه به بررسی بهترین راهکارهای قابل استفاده در زندگی روزمره و کلاس‌های آموزشی می‌پردازیم.

​آموزش از سنین پایین

احتمالا می‌دانید که هرچه سن فرد کمتر باشد، مسائل مختلف بهتر در ذهن او حک می‌شوند و به‌نوعی به ناخودآگاه او می‌روند؛ بنابراین، بهتر است از سن‌های پایین‌تر شروع به آموزش دانش مالی به کودکان کنیم تا در آینده عادت‌های مالی سالمی داشته باشند؛ برای انجام این کار معمولا از آموزش مفاهیم پایه سواد مالی (مانند ارزش پول، پس‌انداز و نحوه خرج‌کردن) به آن‌ها شروع می‌کنند. شرکت در کلاس‌های مربوطه نیز می‌تواند بسیار مفید باشد.

​گفت‌وگوهای مالی در خانواده

از ساده‌ترین و موثرترین راهکارها برای یادگیری سواد مالی می‌توانیم به ایجاد فرهنگ گفت‌وگوهای مالی در خانواده اشاره کنیم. خانواده‌ها می‌توانند درباره موضوعاتی مانند بودجه‌بندی، سرمایه‌گذاری‌ها و خریدها با یکدیگر صحبت کنند و هر عضو خانواده تجربه‌های خود را به اشتراک بگذارد؛ شفافیت در این موضوع به یادگیری بهتر مفهوم پول و نحوه مدیریت آن کمک می‌کند.

​استفاده از مثال‌های روزمره

با استفاده از مثال‌های روزمره زندگی، مخاطب می‌تواند ارتباط بیشتری بین مفاهیم با زندگی خود برقرار کند و آن‌ها را به‌طور ملموس و کاربردی یاد بگیرد. برای انجام این کار از نشان‌دادن نحوه مقایسه قیمت‌ها با یکدیگر هنگام انجام خرید روزانه به مخاطب شروع می‌کنند؛ همچنین به او کمک می‌کنند یک بودجه ماهانه برای خود تنظیم کند و برای هزینه‌های ضروری و تفریحات خود برنامه‌ریزی داشته باشد.

​آموزش پله‌پله مفاهیم

در ابتدای کار، فرد آموزش‌دهنده باید با آموزش مفاهیم پایه‌ای شروع کرده و سعی کند آن‌ها را به‌صورت عمیق در ذهن مخاطب خود جا بیندازد؛ ازجمله درس‌های اولیه در آموزش مفاهیم سواد مالی می‌توانیم به آموزش انواع سرمایه‌ گذاری و تفاوت آن با پس‌انداز اشاره کنیم. آموزگار می‌تواند به موضوعاتی مانند اهمیت مدیریت بدهی‌ها، نحوه استفاده از وام‌ها و شناخت خطرات بدهی‌های پرهزینه نیز بپردازد.

پس از گذشت زمان و یادگیری کامل این مفاهیم پایه‌ای، آموزگار به سراغ مفاهیم پیچیده‌تر می‌رود؛ در این مرحله، او معمولا به موضوعاتی مانند نحوه محاسبه نرخ مرکب و تاثیر آن در سرمایه‌گذاری‌ها و وام‌ها و اهمیت تنوع در سبد سرمایه‌گذاری می‌پردازد. توضیح مفاهیمی مانند بیمه، پوشش ریسک و مدیریت دارایی نیز در این مرحله از آموزش سواد مالی انجام می‌شود.

​آموزش با پروژه‌های عملی

با انجام پروژه‌های عملی، افراد درک بهتری از مفاهیم پیدا می‌کنند و با خلاقیت خود به موضوعات مالی می‌پردازند که به یادگیری بهتر آن‌ها منجر می‌شود. تنظیم یک بودجه شخصی و پایبندی به آن در یک ماه می‌تواند پروژه‌ای موثر در این زمینه باشد؛ پس از انجام این کار، مخاطبان می‌توانند به تحلیل نتایج و بررسی نقاط قابل بهبود بپردازند. یک پروژه شبیه‌سازی سرمایه‌گذاری نیز می‌تواند برای آشنایی با اصول بازارها و افزایش هوش مالی مفید باشد.

​استفاده از بازی‌ها و شبیه‌سازی‌ها

بازی‌ها و شبیه‌سازی‌ها از جذاب‌ترین ابزارها برای آموزش هرچیزی (ازجمله سواد مالی) به‌شمار می‌روند که کمک می‌کنند فرد به‌صورت تعاملی مفاهیم را یاد بگیرد. این روش فرد را در موقعیت‌های مختلف مالی قرار می‌دهد و باعث می‌شود بدون هرگونه ریسکی بتواند به تصمیم‌گیری در این موقعیت‌ها بپردازد. بازی‌های آنلاین (مانند Cashflow یا Financisto) یا رومیزی می‌توانند انتخاب‌های بسیار خوبی باشند.

​اهمیت آموزش سواد مالی به کودکان

همان‌طور که متوجه شدید، با آموزش این سواد به کودکان خود می‌توانید عادات مالی سالم در آن‌ها ایجاد کنید و هوش مالی آن‌ها را افزایش دهید. در ادامه به بررسی اهمیت این موضوع می‌پردازیم.

• با انجام این کار، فرزند شما می‌آموزد که در طول زندگی خود به‌طور بهینه از پول استفاده کند و با مفاهیمی مانند پس‌انداز و بودجه‌بندی آشنا می‌شود؛ اینگونه، احتمال کمتری برای مشکلات مالی (مانند بدهی‌های سنگین یا مدیریت نادرست پول) در بزرگسالی وجود دارد.

• وقتی که فرزندتان با مفاهیم مختلف مالی و نحوه مدیریت پول آشنا باشد، هنگام مواجهه با چالش‌ها نیز اعتمادبه‌نفس بیشتری خواهد داشت؛ این اعتمادبه‌نفس به حفظ آرامش و در نتیجه تصمیم‌گیری‌های بهتر کمک می‌کند.

• وقتی فرد از کودکی با جایگاه مناسب پول در زندگی آشنا می‌شود، تصمیم‌های مسئولانه‌تری در زندگی خود می‌گیرد؛ او می‌داند که کجا باید اولویت را برای اصول دیگر زندگی بگذارد و چگونه از منابع مالی خود به بهترین نحو استفاده کند.

با یادگیری سواد مالی از کودکی، فرزند شما می‌تواند تصمیم‌های مالی آگاهانه‌تر و بهتری بگیرد و با جایگاه پول در زندگی خود آشنا باشد. برای آموزش این سواد به کودکان می‌توانید از روش‌هایی مانند دادن پول توجیبی، ایجاد سیستم پاداش در خانه و کتاب‌های داستانی آموزشی استفاده کنید.

​آموزش سواد مالی در آموزشگاه عصر شبکه

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، یکی از بهترین راه‌ها برای یادگیری این سواد، دوره‌ها و کارگاه‌های مختلف در این زمینه هستند. آموزشگاه عصر شبکه، با بیش از دو دهه سابقه فعالیت آموزشی، یکی از بهترین آموزشگاه‌های تهران در زمینه آشنایی با مفاهیم سواد مالی و آموزش هوش مالی به‌شمار می‌رود. این آموزشگاه دوره‌های مختلفی در این زمینه به‌صورت حضوری و آنلاین برای تمامی علاقه‌مندان در سراسر کشور ارائه می‌کند؛ در ادامه به معرفی برخی از این دوره‌ها می‌پردازیم.

​کارگاه سواد مالی

این کارگاه یک دوره سواد مالی جامع دررابطه‌با دانش مالی است که به‌صورت مقدماتی، برای افراد مبتدی برگزار می‌شود. این کارگاه ۷ جلسه (درمجموع ۲۰ ساعت) دارد و دکتر مهدی برآسود مدرس آن است. در ادامه برخی از اصلی‌ترین سرفصل‌های این دوره را معرفی می‌کنیم:

• تغییر دیدگاه به تفکر ثروت

• آشنایی با قانون آهن‌ربا

• شناخت انواع روش‌های ثروتمندان برای دستیابی به استقلال مالی

• آشنایی با درآمد و هزینه و تفاوت آن‌ها

• شناخت انواع درآمد

• آشنایی با دارایی، مدیریت آن و بدهی

به‌صورت کلی، آقای برآسود در این دوره به آموزش برنامه ریزی مالی، مفاهیم پایه و نحوه مدیریت مالی می‌پردازند. در پایان دوره نیز یک گواهی آموزشی به تمامی شرکت‌کنندگان تعلق می‌گیرد.

​کارگاه سواد مالی – مالی رفتاری تا نویز در عصر شبکه

در این کارگاه، دکتر برآسود به آموزش هوش مالی و بررسی هوش مالی رفتاری و نویز در قضاوت‌های مالی می‌پردازد و اصول مدیریت هزینه و درآمد را آموزش می‌دهد. در ادامه برخی از اصلی‌ترین مطالب این دوره هوش مالی را ذکر می‌کنیم:

• آشنایی با درآمد و هزینه و نحوه اولویت‌بندی آن‌ها

• آموزش برنامه ریزی مالی و نحوه مدیریت سرمایه

• آشنایی با نویز و انواع آن

• آموزش انواع سرمایه گذاری

این دوره در ۷ جلسه (درمجموع ۱۵ ساعت) و به‌صورت آنلاین و حضوری برگزار می‌شود؛ در پایان آن نیز شرکت‌کنندگان یک گواهی پایان دوره دریافت می‌کنند.

​سخن پایانی

در این مقاله به معرفی کامل سواد و هوش مالی و تفاوت آن‌ها پرداختیم و جنبه‌های مختلف این دانش را همراه با راه‌های افزایش آن بررسی کردیم. بهره‌گیری از این مهارت‌ها می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی ما بگذارد و موجب افزایش سرمایه و دارایی‌ها و ارتقای امنیت مالی‌مان شود.

برای یادگیری سواد مالی راه‌های متفاوتی وجود دارند که دوره‌ها و کارگاه‌ها از بهترین آن‌ها هستند؛ چراکه در این دوره‌ها مفاهیم پایه و پیچیده به‌صورت عمیق‌تری با شما کار می‌شوند. از بهترین آموزشگاه‌های فعال در این زمینه می‌توانیم به آموزشگاه عصر شبکه اشاره کنیم که دوره‌هایی عمومی و تخصصی در این زمینه ارائه می‌کند. برای اطلاع از کارگاه‌ها و دوره‌های این مجموعه می‌توانید به وب‌سایت آن مراجعه کنید.