عصر ایران؛ آهنگ ملکی سرو 4000 ساله ابرکوه یزد در معرض خطر استرس بیولوژیکی است. یک کارشناس قنات و فعال محیط زیست یزد در این باره به عصر ایران گفت: قنات تاریخی نبادان برای آبیاری سرو ابرکوه استفاده می شد. آب این قنات در حال حاضر در حال تنظیم است و به همین دلیل سرو با آب چاه آبیاری می شود. تغییر آب باعث می شود که این سرو در درازمدت در معرض استرس بیولوژیکی قرار گیرد.
حسین درگوش توضیح داد: در سال های اخیر عواملی مانند تولید بیش از حد از چاه ها، نبود حمایت دولت ها از حفر قنات نبادان و تامین هزینه های نگهداری آن باعث شد که قنات مرده اعلام شود و در نهایت چاهی به جای قنات حفر شود.
به گفته وی خطر خشک شدن سرو وجود ندارد اما آبی جایگزینی که برای آن در نظر گرفته اند از نظر شوری با آب قبلی متفاوت است. سرو ابرکوه با آب چاه سازگاری ندارد و بنابراین در دراز مدت می تواند منجر به تنش بیولوژیکی شود.
ترجوش افزود: این در حالی است که این سرو میراث طبیعی ماست و باید آن را برای نسل های آینده حفظ کنیم. وی اعلام کرد: ادعای کشاورزان از این قنات 13 لیتر در ثانیه بوده که حدود 5 لیتر آن در طول مسیر در زمین فرو رفته است. با نصب لوله، این مقدار دیگر در زمین فرو نمی‌رود و کشاورزان حاضرند از حق سدر صرف نظر کنند. هزینه تامین آب سرو ابرکوه از قنات حدود 3 میلیارد تومان است که کشاورزان محلی مشارکت داشته اند و مابقی نیازمند کمک دولت است.
چاه ها بلای جان قنات های یزد هستند
این کارشناس قنات گفت: بسیاری از قنات های یزد با تلاش مردم محلی همچنان فعال هستند و میزان آب و سلامت سازه حفظ شده است، اما سهم قنات ها در تامین آب شهر نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. 50 سال پیش
دیرجوش گفت: اکنون حدود سه هزار قنات کوچک و بزرگ در یزد جاری است. آمار رسمی می گوید از ابتدا به همین تعداد قنات در یزد وجود داشته است، اما به تجربه باید بگویم تعداد زیادی از قنات ها به دلیل حفر چاه یا دلایل دیگر از کار افتاده است.
وی گفت: بر اساس آمار آب منطقه ای یزد در دهه های اخیر نزدیک به 4 هزار حلقه چاه مصوب در این شهرستان حفر شده است که برآورد می شود چندین هزار حلقه چاه غیرمجاز در این استان احداث شده باشد.
وی افزود: اما به نظر می رسد قنات های شهر یزد نسبت به سایر شهرها بهتر حفظ شده است. به گفته دیرجوش، عیب اصلی تبدیل قنات به چاه این است که توهم وجود حجم زیادی از آب های زیرزمینی را ایجاد می کند، پس از حفر چاه ها، مردم و مدیران از این بابت دچار افسردگی شدند چاه ها دوباره افزایش یافت
وی تصریح کرد: حداقل 25 درصد منابع آبی کشاورزی یزد از قنات ها تامین می شود.
سالانه 300 میلیون مترمکعب از چاه ها برداشت می شود
دیرجوش تاکید کرد: سالانه در یزد حدود 900 میلیون مترمکعب آب از منابع زیرزمینی برداشت می شود که بیش از 300 میلیون مترمکعب آن جذب بیش از حد است.
وی با بیان اینکه اگر به همان روش دهه 70 و 80 ادامه دهیم و برداشت آب های زیرزمینی را در سطوح فعلی ادامه دهیم، تا چند سال آینده دیگر آب در سفره نخواهد بود.
