کیاوش حافظی: از درخواست مسعود پزشکیان و تصویب لوایح مربوط به FATF توسط رهبری دوباره در دستور کار شورای داوری قرار گرفت، خشم و آشفتگی در میان گروه خاصی از اصولگرایان به اوج خود رسیده است. در مورد کلماتی مانند نگران، پایدار، پاک کننده و … شناخته می شوند; کسانی که هرگونه صحبت از مذاکره با جهان را مایه ننگ دولت های غیر متعهد می دانند. اما وقتی سر کار هستند، خود را استاد مذاکرات شرافتمندانه توصیف می کنند. حتی آن هم بدون موفقیت! آنها اکنون از سینه خود محافظت کرده اند که مبادا مجمع تشخیص FATF عقب نشینی کند.
از نامه تا توهین
همین هفته پیش بود 120 نماینده مجلس در نامه ای به شورای داوریآنها ضمن رد FATF مدعی شدند که تصویب این کنوانسیون نه تنها به نفع کشور نیست، بلکه منجر به افشای تمامی فرصت‌های دور زدن تحریم‌ها و مسدود شدن آن توسط دشمنان و ایجاد مشکلات امنیتی می‌شود. ” برای کشور ایجاد کشور. جدای از این نامه، برخی از نمایندگان نیز در تلاش هستند تا از تصویب FATF از تریبون مجلس جلوگیری کنند.
مانند محمدتقی نقدعلی که خواستار پخش شفاف پیش نویس قوانین پالرمو و CFT برای عموم شد. زیرا به گفته وی، نمایندگان مجلس وقتی از حوزه انتخابیه خود به مجلس برمی گردند، متوجه می شوند که آش را با خود برده اند! مهدی کچ زاده، یکی دیگر از مقامات جبهه پایداری که به توهین به مخالفان شهرت دارد، پالرمو و CFT را معادل بندگی آمریکا دانست و گفت: آنها با تایید پالرمو و CFT می خواهند از نوکری آمریکا چشم پوشی کنند، رفیق حاج قاسم یا من «اگر عبدالعلیزاده مذاکره با آمریکا را به مردم تبریز می‌گفت؟ آنها دهان او را می شکستند.»
البته باید اضافه کرد که نمایندگان عملا نمی توانند جلوی روند رسیدگی به لوایح و کنوانسیون ها را بگیرند. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس در پاسخ به انتقادات گفت: مجلس در دوره دهم نظر خود را در این خصوص اعلام کرد و به شورای داوری رفت و گفت: ما الان اصلاً نقش قانونی در FATF نداریم. محمدجعفر قائم پناه، رئیس نهاد ریاست جمهوری گفت: وی با بیان اینکه FATF در مجلس تصویب شده است، گفت: این قانون یک بار تصویب شد و نظر مجلس در مورد آن نباید دوباره رای بیاورد.
سخنگوی شورای نگهبان نیز روز گذشته رسما اعلام کرد که رسیدگی به این موارد از این شورا حذف شده و همه چیز در اختیار مجلس تشخیص است.
آتش از اعماق استراتژیک ساکنان سایه می آید
از سوی دیگر برخی مانند احمد بیگدلی، نماینده خدابنده در مجلس از تندروها خواستند که در FATF از رهبری پیشی نگیرند و بر اساس نظر خود عمل کنند. با این حال، مرکز مخالفت با معاهدات بین‌المللی را نمی‌توان در پارلمان در نظر گرفت. بلکه باید در سیاست پا به سایه بگذاریم.
زمانی که دولت حسن روحانی لوایح و کنوانسیون های بین المللی را در دستور کار دولت قرار داد، مخالفان تا جایی که می توانستند تلاش کردند تا از این امر جلوگیری کنند. به ویژه اینکه بحث بر سر موضوع مهم و بزرگی مانند FATF به دولت و مجلس محدود نمی شود و افراد کلیدی مخالف این پرونده ها به خوبی در گروه های حساس حضور داشتند. آنها با اتکا به «عمق راهبردی» خود، به دولت روحانی بی اعتماد شدند و بررسی پیش نویس قوانین و کنوانسیون ها را تا زمان بلاتکلیفی به تعویق انداختند.
امروز هم افرادی مانند سعید جلیلی و دوستانش مخالفان اصلی پیوستن به FATF هستند.. جلیلی یکی از مخالفان برجام و مذاکرات و الحاق به FATF است که این روزها دوباره فعال شده و شروع به حمله به این سه مورد کرده است.
تقسیم کار بین رسانه ها و شخصیت ها؛ خواسته یا ناخواسته؟!
این روزها حملات به FATF دوباره افزایش یافته است. اما اکنون به نظر می رسد در پشت این جنبش ها شکافی شکل گرفته است. جدا از سیاستمداران نگران و مشکوک که در جلسات صدای خود را بلند می کنند، روزنامه ها و خبرگزاری های جریان مربوطه خود با حملات رسانه ای سعی در ایجاد ارعاب و جو علیه مخالفان دارند. این رسانه ها قاطعانه علیه FATF کار می کنند. فضاسازی با طرح پیشنهادهایی مانند خیانت برای پذیرش FATF برای جامعه هدف خود یا افکار عمومی و مخاطبان.
از سوی دیگر، نظرات و مواضع نزدیکان جلیلی نیز حاکی از همبستگی مکتوب یا نانوشته دو اهرم مخالف FATF است; همانطور که یاسر جبرائیلی یکی از نزدیکان جلیلی در مطلبی کوتاه در فضای مجازی نوشته است: «آشتی بنویسید، تطهیر بخوانید، بگویید همگن سازی! پزشکیان این به دلیل بررسی مجدد FATF در مجمع تشخیص است.
وقتی نگرانی به افتخار ملی هم لطمه می زند
اما این قدرت نمایی به چه شرایطی منجر شد؟ وضعیتی که نه تنها هزینه های گزاف اقتصادی را بر کشور تحمیل می کند، بلکه تا حدی به عزت ملی لطمه وارد می کند. اگر ایران در لیست سیاه FATF باشد، حتی کشورهایی مانند چین و روسیه نیز با ایران مذاکره نمی کنند. محمدجعفر قیم پناه، رئیس نهاد ریاست جمهوری می گوید: پس از تصویب FATF بخشی از فشار تحریم ها برداشته می شود. همین دیروز صمد حسن زاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران در سخنانی گفت که عدم پیوستن به FATF، تجار ایرانی را مجبور به تجارت نقدی به جای کارت اعتباری کرده است و این برای تجار ایرانی صدق نمی کند.
محمدرضا بهنار، سیاستمدار اصولگرا و چند دوره شورای اسلامی در گفت و گو با روزنامه ایران گفت: تحریم ها ضربه سنگینی به کشور وارد کرده و موضوع FATF برخلاف کسانی که می گویند اوضاع را بدتر کرده است اینکه حل موضوع FATF با وجود تحریم ها، مشکل زیادی را حل نمی کند. من معتقدم حداقل می‌توانیم با کشورهای دوستی که زیر بار تحریم‌های آمریکا نیستند، مبادلات مالی و ارزی داشته باشیم.»
نامه رهبری به مجمع جلسات FATF در اواخر دولت روحانی
اما مصاحبه این سیاستمدار بخش مهم تری دارد که مربوط به موافقت رهبری برای بررسی FATF در اواخر دولت حسن روحانی است. وی گفت: آقای روحانی در پایان دوره کاری خود به رهبری نامه نوشت که ما مشکل داریم و باید موضوع FATF را حل کنیم، اما مجمع الان نمی تواند به آن رسیدگی کند. باید اجازه دهند مجمع دوباره به این موضوع رسیدگی کند و حتی توصیه کند.» باید به تصویب مجلس برسد. رهبری طی نامه‌ای از مجمع خواستند در این مورد تجدید نظر کنند، اما گفته بودند که تصویب بر اساس نظر خبرگان خواهد بود و تصمیم‌گیری خواهد شد. وقتی موضوع به مجلس برگشت، دولت آقای رئیسی تشکیل شد. بنابراین باید دوباره منتظر می ماندیم تا دولت بیاید و از لایحه خود دفاع کند. فعلاً مجلس با شورا موافقت کرد.»
مخالفان FATF در دولت رئیس جمهور موافق بودند
به نظر می رسد پیش نویس قوانین و کنوانسیون هایی مانند FATF بهانه ای بیش نیست برای تخلیه خشم و از سوی دیگر ارعاب و حذف مخالفان. با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی فرض بر این بود که پرونده FATF با ترکیب این دولت متشکل از مخالفان قراردادها و معاهدات بین المللی برای همیشه بسته و بایگانی شود. اما اظهارات حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس حاکی از آن است که دولت سیزدهم برای حل موضوع الحاق به FATF اقداماتی انجام داده است.
FATF؛ ابزاری برای آرمان ها یا ارعاب؟
فلاحت پیشه به خبرنگار ایرنا گفت: حتی برخی از اعضای دولت سیزدهم قبل از اینکه دولت شوند جزو مخالفان این لوایح بودند، اما با مراجعه به دولت متوجه عوارض و ضررهای ناشی از ادامه حضور کشور در لیست سیاه شدند. دولت FATF منافع ملی را به دنبال دارد. بنابراین دیدیم که همزمان با دولت شهید رئیسی زمزمه هایی مبنی بر لزوم تصویب FATF در شورای داوری مطرح شد.
این اظهارات در حالی مطرح می شود که در دولت سیزدهم فریاد رنج به گوش طرفداران ثبات نرسید و همه اینها نتیجه دیگری ندارد: سود و زیان میلیون ها ایرانی در نگاه این طیف سیاسی فقط یک ابزار سیاسی است. وقتی جریان سایه مردم در کار باشد، صدایی بلند نمی کنند و حاضرند آرمان های خود را نادیده بگیرند. به نظر می رسد آرمان گرایی آنها فقط به زمانی محدود می شود که دیگران به عنوان خودی روی کار بیایند.
۲۹۲۹