سؤالات فلسفی را پشت سر بگذارید. اولین تیر زهر را بیرون بیاور!

شخصی که ما به عنوان بودا می شناسیم در اصل مردی به نام سیذارتا گوتاما بود که در حدود 500 سال قبل از میلاد می زیست. در شمال هند زندگی می کرد. سیذارتا پس از سال‌ها جستجو برای حقیقت، یک «بودا» (به معنای واقعی کلمه «بیدار») شد. او بقیه عمر خود را صرف سفر کرد تا آموزه‌هایش را به اشتراک بگذارد و الهام‌بخش مکاتب مختلف بودایی امروزی در سراسر جهان باشد.

به گزارش فرادید؛ همه تعالیم بودا یک هدف اصلی دارند: ریشه کن کردن «دوکخا». دوک یک کلمه پالی است که اغلب به «رنج» ترجمه می‌شود، اما شاید معنای قوی‌تر و گسترده‌تری داشته باشد و هدف آن شامل همه نارضایتی‌ها، ناامیدی‌ها، خواسته‌های برآورده نشده و ناراحتی‌های زندگی باشد.

به گفته بودا، کاهش رنج مهمترین وظیفه ما در زندگی است. تاکید و فوریت این کار توسط بودا با تمثیل بیان شد.تیر سمی» نشان می دهد؛ مثلی که در رساله (Cūḷamālukya Sutta) ثبت شده است. این سوتا بخشی از مجموعه سوتا پیتاکا است که متنی بنیادی در فلسفه بودایی محسوب می شود.

داستان این تمثیل با گفتگوی بودا و راهبی به نام مالونکیاپوتا آغاز می شود. مالونکیاپوتا با رگباری از سؤالات به سراغ او می آید که معتقد است بودا آنها را نادیده گرفته است. این پرسش‌ها در سایر حوزه‌های فلسفه نیز اساسی تلقی می‌شوند، مانند:

آیا جهان بی نهایت است؟

بعد از مرگ چه اتفاقی می افتد؟

آیا ذهن از همان “مواد” بدن ساخته شده است؟

مالونکیاپوتا برای این سؤالات پاسخ می خواهد و می گوید اگر آنها را نگیرد، از تمرین بودایی دست می کشد. بودا به او چنین پاسخ داد:

«فرض کنید، ای مالونکیاپوتا، مردی با یک تیر مسموم به شدت مجروح شده و دوستان و خانواده‌اش تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند. مرد می‌گوید: نمی‌گذارم جراح این تیری را که مرا زخمی کرد بیرون بیاورد تا وقتی که بدانم کسی که مرا مجروح کرد قد بلند، کوتاه قد یا متوسط ​​بوده است. دارای پوست تیره، قهوه ای یا طلایی بود. آیا آن مرد در دهکده، شهر یا شهر بزرگ زندگی می کرد… تا زمانی که فهمیدم کمان زخمی من یک کمان دراز است یا یک کمان شکاری، رشته آن از الیاف، نی، کنف یا پوست درخت ساخته شده بود… تیر را بدان که برای مجروح من به پر مجهز است. عقاب، حواصیل، لک لک، شاهین یا طاووس…»

طبیعی است که این مرد به دلیل آسیبی که ایجاد کرده است، پاسخی برای سوالاتش نخواهد گرفت تیر خواهد مرد این همان نگرشی است که بودا نسبت به سؤالات راهب داشت: «اگر کسی نزد بودا بیاید و بگوید: تا زمانی که این سؤالات پاسخ داده نشود، از تو پیروی نمی کنم، او نیز خواهد مرد».

تمثیل تیر زوهاراگین نشان می دهد که آزادی از رنج بالاترین اولویت بودا است. سؤالات انتزاعی در مورد جهان وقتی رنجی در اینجا و اکنون وجود دارد که بتوانیم آن را از بین ببریم، اهمیت چندانی ندارند.

بودا به جای حدس و گمان در مورد مسائل نظری، می خواهد نقش یک پزشک را بازی کند: او معتقد به یافتن راه حل های عملی برای مشکلات واقعی انسان است. قبل از آن، بیایید نظام اعتقادی آنها را در مورد چیزهای نظری سازماندهی کنیم.

وقتی در زندگی روزمره خود احساس درد یا نارضایتی می کنیم، چه چیزی مهمتر از تلاش برای حل مشکلی است که باعث آن شده است؟ بودا به ما توصیه می کند که به حقایق زندگی به گونه ای نگاه کنیم که انگار یک تیر مسموم در بدن ما گیر کرده است. این فوریت وظیفه ما برای رهایی از رنج است.

فلسفه بودایی به دنبال خاموش کردن زمزمه های ناخوشایند نارضایتی است که بسیاری از ما با خود حمل می کنیم. این فلسفه به ما می گوید: «منتظر چه هستی؟» زهر را بیرون بکش، آتش را خاموش کن. راه حل فوری مشکل رنج تنها چیزی است که باید توجه شما را جلب کند.

آیا سوالات انتزاعی مهم نیستند؟

تفسیری از تمثیل تیر آنچه مسموم است این است که بودا اساساً اهمیت سؤالات انتزاعی را رد می کند. این سؤال می تواند ما را دچار تردید کند، زیرا بدون تفکر در زمینه سؤالات انتزاعی نمی توانیم مبانی نظری و اعتقادی لازم را برای توصیه های عملی داشته باشیم.

با این حال، تفسیر دیگری می گوید که بودا به چنین سؤالاتی پاسخ نداد، زیرا پاسخ هایی که به شما داده می شود هیچ معنایی نخواهد داشت، مگر اینکه خودتان به روشنگری کامل دست پیدا کنید.

تلاش برای انتقال مفاهیمی مانند بی نهایت بودن جهان یا حوادث پس از مرگ تنها با استفاده از کلمات تلاشی بیهوده است. مخصوصاً برای کسانی که هنوز گرفتار رنج زندگی روزمره هستند. تنها زمانی که به اشراق کامل برسید و به طور مستقیم ماهیت واقعی هستی و حقیقت جهان را تجربه کنید، به پاسخ پرسش های هستی شناختی عمیق تر نزدیک خواهید شد.

به عبارت دیگر، درست است که باورهای نظری اساس فعالیت های عملی ما هستند، اما حتی برای رسیدن به درک صحیح در زمینه امور انتزاعی و نظری، ابتدا باید تدابیری برای رهایی ذهن از هرج و مرج و هراس اتخاذ کنیم. ابتدا باید تیر تا بتوان به آن فکر کرد

حتی می توان گفت که این تا حدودی شبیه آموزه های اسلامی و قرآنی است که نوید «هدایت» را به کسانی می دهد که ابتدا تقوا پیشه می کنند.

مانند راهب بودایی تکنات هان در تفسیر مَثَل تیر زهراگین در کتاب خود کلیدهای ذن: راهنمای تمرین ذن (1971) توضیح می دهد:

زندگی خیلی کوتاه است. نباید صرف گمانه زنی های متافیزیکی بی پایانی شود که ما را به حقیقت نزدیک نمی کند.