روز جهانی کوهستان و نیاز به حکمرانی خوب!/جزئیات

موضوع امسال روز کوهستان “احیای زیستبوم‌های های کوهستانی” است. از آنجایی که سازمان ملل دهه 2021 تا 2030 را “احیای زیستبوم‌های های کوهستانی”اعلام کرده است، با هدف متقاعد کردن دولت‌ها برای حفاظت از 30 درصد از سطح زمین (شامل قاره‌ها و اقیانوس‌ها)، موضوع امسال برای روز کوهستان مناسب  با شعار دهه تنظیم شده است.

در ایران از اولین سال اعلام روز جهانی کوهستان، کوهنوردان و انجمن های مرتبط با آنها که معمولاً به ترویج محیط زیست می پردازند، فعالیت ها و همایش هایی را به همین مناسبت برگزار کرده اند. امسال برنامه های متعدد و کارهای رسانه ای زیادی در این زمینه انجام شد که  همایش هجدهم آذر در «خانه ی اندیشمندان» از جمله آنهاست.

در این همایش نمایندگانی از فدراسیون کوهنوردی، انجمن حفاظت از محیط زیست کوهستان، انجمن کوهنوردی ایران، دانشگاه خوارزمی، انجمن دوستداران کوهستان دماوند، کمیسیون ورزش و محیط زیست کمیته ملی المپیک و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران حضور داشتند. پس از گفتگوهای مشترک و رونمایی از چند کتاب کوهستانی در این همایش، بیانیه زیر قرائت شد:

شرکت کنندگان در کنفرانس روز جهانی کوهستان(۱۱ دسامبر / ۲۰ آذر1402 )،به نمایندگی از جامعه بزرگ دوستداران طبیعت کوهستان در ایران، یادآوری نکاتی را در خصوص ارزش محیط‌های کوهستانی و وظایف مدیران و مردم عادی ضروری می داند:

1. کوه های کشورمان که تامین کننده آب و بسیاری از مواهب دیگر است، علیرغم هشدارهای چند دهه ای کارشناسان و فعالان عرصه منابع طبیعی و محیط زیست، همچنان دستخوش تغییرات مخربی از جمله چرای بی‌رویه دام، سبزی‌چینی، جنگل‌زدایی فراقانونی، معدن‌کاری بی‌رحمانه، طرح‌های جاده‌سازی، سدسازی و دیگر ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه‌ی بی رویه است. که همراه با اثرات گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی ناشی از آن، روند تغییر اکوسیستم های کوهستانی را به سمتی برگشت ناپذیر سوق می دهد. بنابراین لازم است از تمامی ابزارهای قانونی، اجرایی و علمی کشور با مشارکت همه ذی‌نفعان و ذی‌ربطان کوهستان برای پیشگیری یا کاهش عوامل مخرب و انطباق و تطبیق با تاثیرات استفاده شود.
2. با توجه به شعار امسال روز جهانی کوهستان که «احیای زیست‌بوم‌های کوهستانی» نام‌گذاری شده است، از مدیران ارشد کشور می‌خواهیم با بازنگری اساسی در روش‌های بهره‌برداری از طبیعت، اقداماتی را برای کاهش فشار بر اکوسیستم‌های کوهستانی انجام دهند.
3. مدیران کشور باید بدانند که مشارکت موثر مردم در طرح های احیای اکوسیستم های کوهستانی، جنگلی و مرتعی بدون جلب اعتماد عمومی که مهمترین مبنای سرمایه اجتماعی است امکان پذیر نیست. بنابراین برنامه هایی مانند کاشت یک میلیارد درخت در شرایط فعلی به نتیجه نمی رسد و منجر به هدر رفت سرمایه ها و دستکاری های مضر در محیط طبیعی می شود.
4. در مورد کوه دماوند که نماد طبیعی و هویت ملی ماست، می‌خواهیم صعود و حفاظت واقعی آن را با نظارت مسئولان و مشارکت دست اندرکاران و کوهنوردان محلی از ارتفاع حدود 2200 متری سازماندهی کنیم. برای دو کوه برجسته دیگر (علمکوه و سبلان) ثبت ملی و همچنین حفاظت و سازمان کوهنوردی را می خواهیم.
5. ما خواستار تدوین قانون ویژه معادن با هدف ایجاد مکانیزم قانونی برای حفاظت از این اکوسیستم های حساس هستیم.
6. ما سازمان های مردم نهاد، دانشگاهیان و کوهنوردان تمام تلاش خود را برای بیان مشکلات کوهستانی کشور و افزایش آگاهی عمومی از ارزش های کوهستان به کار خواهیم بست. علاوه بر این، ما آمادگی خود را برای همکاری با سازمان های مربوطه برای حفاظت و احیای محیط کوهستانی و ایفای نقش به عنوان رابط بین افکار عمومی و دولت اعلام می کنیم.

*کنشگر محیط زیست