بر اساس آمار فراخوان های عمومی برای ساماندهی خانواده های بی خانمان یکی یکی از موضوعات رایج در بین شهروندان تهرانی بود. پیش از این سازمان خواب و بی خانمان سوژه اخبار مردمی در این حوزه بود که نشان می دهد تعداد تماس ها برای رسیدگی به وضعیت خانواده های بی سرپرست افزایش یافته است. این گزارش ها از تیرماه به روز نشده و نمی توان در مورد ادامه این روند اظهار نظر کرد.
به گزارش بازتاب آنلاین، تصادف، بیماری، ورشکستگی یا صرفاً بیکاری و از دست دادن حقوق یا حداقل درآمد زندگی می تواند مساوی با از دست دادن مسکن شما باشد. بی خانمانی در این شهر به همین سادگی است.
در روزهای پایانی شورای شهر پنجم، الهام فخاری، رئیس کمیته اجتماعی این شورای شهر داستانی از خانواده ای چهار نفره تعریف کرد که ناگهان… یکی او به سرطان مبتلا می شود و هزینه درمان این عضو خانواده را از هم جدا می کند.
وی با یادآوری بازدیدهای مستمری که در چهار سال گذشته از گلخانه‌های تهران داشته است، گفت: در بسیاری از موارد از گلخانه‌هایی که در این چهار سال زیر نظر داشتیم و سرکشانه با آنها زندگی می‌کردیم، تاریخ به همین ترتیب مسیر بی‌خانمانی خود را طی کرد. برخلاف آنچه در سال 2011 اتفاق افتاد، ممکن است افکار عمومی ثابت شود یا نشان داده شود که بسیاری از افراد بی خانمان درگیر اعتیاد هستند و داوطلبانه مسیر اشتباهی را در زندگی خود در پیش گرفته اند و…
اخیراً گزارشی از فقر مستاجر توسط وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی منتشر شده است که نشان می‌دهد تعداد خانوارهای مستاجر مبتلا به فقر در کشور بین سال‌های 1395 تا 1401، 48 درصد افزایش یافته است. وضعیت خانوارهای مستاجر در فقر مطلق در سطح استان در سال 1401 نشان می دهد که بیشترین تعداد خانوارهای مستاجر در فقر مطلق مربوط به استان تهران با 352 هزار خانوار و کمترین آن مربوط به استان ایلام با 5000 خانوار بوده است.
اما آیا فقیر شدن مستاجران بر آمار بی خانمان ها در تهران نیز تاثیر گذاشته است؟
مدیران شهری با این مشکل مخالف هستند. امین توکلی زاده، نماینده اجتماعی شهردار تهران به بازتاب آنلاین گفت: آماری مبنی بر افزایش بی خانمانی در تهران وجود ندارد و شهرداری تهران آماده اسکان موقت به خانواده های بی خانمان است البته نهادهایی مانند امداد و کمیته بهزیستی در این زمینه فعال است.
توکلی زاده ادامه می دهد: نمی توان انکار کرد که افزایش هزینه های اجاره بها در تهران فشار زیادی را به مستاجران وارد می کند و دولت قطعاً اقداماتی را در این زمینه انجام خواهد داد اما ما در تمام طول سال درخواست های مشخصی از آسایشگاه های خود داریم درخواست ها تغییر محسوسی نداشته است، یعنی فشار اقتصادی در تهران منجر به افزایش کارتن خواب ها نشده است، اما فشار بر مستاجران است.
معاون شهردار تهران توضیح می‌دهد: «تاکنون هیچ مراجعه خانوادگی به گلخانه‌هایمان نداشته‌ایم. اگر هم بود، بازدید انفرادی بود.»
توکلی زاده در خصوص آمار سامانه 137 مبنی بر افزایش تماس مردم با موضوع بی خانمانی، می گوید: در این مورد با ما تماسی گرفته نشده است، اما همچنان می گویم که قطعاً به مستاجران تهرانی فشار وارد می شود و باید فکری به حال آن شود آن را
وی به سیاست شهرداری در زمینه مسکن ارزان قیمت اشاره می کند و معتقد است که تکمیل پروژه های مسکن می تواند به مدیریت بازار اجاره کمک کند و افراد کم درآمد را صاحب خانه کنند.
اما بر اساس گزارش های نظارتی شورای شهر، تحقق این وعده ها فاصله زیادی دارد و شهرداری خود را مسئول تاخیر در اجرای این پروژه ها نمی داند.
محمد نقیب، مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران نیز به بازتاب آنلاین گفت: شهرداری ظرفیت 2000 نفر در سرای سالمندان دارد و از ابتدای سال تاکنون به ظرفیت این مراکز نرسیده‌ایم. افزایش بی خانمانی را احساس نکنید در صورت مشاهده خانواده های بی خانمان، جامعه با همکاری خیرین، کمیته امداد و سایر نهادهای ذیربط امکان اسکان موقت به ویژه در سرما را دارند. زمانی از سال که این اقامت قطعاً انجام شده است.»
در گام اول خانوارهای متوسط بخشی از مخارج غذایی خود را کاهش می دهند که این امر آنها را از نظر تغذیه زیر خط فقر غذایی قرار می دهد، یعنی نوعی جانشینی در سبد هزینه رخ می دهد. خانواده های متوسط به دلیل شرایط اجتماعی، هزینه های مسکن را با هزینه های دیگر جایگزین می کنند و در واقع در دام فقر می افتند. اما اینطور نیست که جاده فوراً بخوابد.
گزارش محبوب اخبار
این در حالی است که گزارش های نظارتی از گزارش های مردمی به سامانه اورژانس شهرداری تهران در چهار ماهه نخست امسال با حرف های مسئولان بهزیستی این شهر همخوانی ندارد. یکی یکی از موضوعات رایج در بین شهروندان تهرانی بود.
پیش از این سازمان خواب و بی خانمان سوژه اخبار مردمی در این حوزه بود که نشان می دهد تعداد تماس ها برای رسیدگی به وضعیت خانواده های بی سرپرست افزایش یافته است. این گزارش ها از تیرماه به روز نشده و نمی توان در مورد ادامه این روند اظهار نظر کرد.
با وجود هشدارهای اعضای شورای شهر تهران، شهرداری تهران همچنان از به روز رسانی این اطلاعات در سامانه شفافیت خودداری می کند.
بر اساس گزارش آماری اورژانس و خدمات شهری در فروردین بیشترین تعداد درخواست در این ماه در حوزه فرهنگی و اجتماعی ساماندهی کارتن خواب و گدایان بزرگسال بوده است. اردیبهشت ماه ماه یکی 5 موضوع برتر در حوزه اجتماعی شامل ساماندهی خانواده های بی سرپرست و در حوزه اجتماعی نیز ساماندهی خانواده های بی سرپرست به استثنای ساماندهی خانواده های متکدی در حوزه فرهنگی و اجتماعی رتبه چهارم خردادماه را به خود اختصاص داده است. در ماه ژوئیه، این سازمان رتبه پنجم خانواده های بی خانمان را در رتبه دوم در میان سفارتخانه ها قرار داد.
کارشناسان حوزه مسکن بر این باورند که وضعیت مسکن در تهران بحرانی است و در صورت تداوم افزایش اجاره بها، بخشی از طبقه متوسط جامعه می‌تواند به جمعیت اتوبوس‌ها و ساکنان گلخانه‌ها بپیوندد.
فردین یزدانی، کارشناس مسکن به بازتاب آنلاین گفت: فقیر شدن مستاجرها لزوماً خود را بی خانمانی نشان نمی دهد، بلکه افزایش هزینه مسکن باعث شده است که بسیاری از خانوارهای مستاجر هزینه های خود را برای غذا، بهداشت و آموزش کاهش دهند. ” قادر به پرداخت اجاره بهای آپارتمان خود نیستند، بنابراین این افراد لزوماً مجبور نیستند وارد کارتون های خواب و خیابان های خواب شوند.
وی ادامه می دهد: کسانی که در شهر تهران مستاجر هستند نسبت به حاشیه استان تهران وضعیت بهتری دارند. اکثر فقرای استان تهران در حاشیه شهر تهران مانند ساوه، ورامین، پیشوا و … زندگی می کنند، بنابراین طبیعی است که شهر تهران اطلاعات دقیقی از افزایش بی خانمان ها نداشته باشد و یا تکذیب کند. نمی‌دانم انکار این مشکل درست است یا نه، اما می‌تواند به دلیل به حاشیه راندن فقرا باشد.»
او درباره صحبت های سال گذشته خود نیز توضیح می دهد که «بسیاری از خانواده های طبقه متوسط و مردمی که نه وابسته هستند و نه مشکلات اجتماعی دارند، رفته رفته وارد حوزه خوابیدن در اتوبوس، خوابیدن در جعبه های مقوایی و دیگر موارد می شوند، اما این یک رویداد ناگهانی نیست که ما در هنگام خواب روی پشت بام دیدیم.
اما تاکید می کنم که نسبت زیادی از این افراد در حاشیه شهر هستند و ثانیاً این افزایش به تدریج افزایش خواهد یافت. در گام اول خانوارهای متوسط بخشی از مخارج غذایی خود را کاهش می دهند که این امر آنها را از نظر تغذیه زیر خط فقر غذایی قرار می دهد، یعنی نوعی جانشینی در سبد هزینه رخ می دهد. خانواده های متوسط به دلیل شرایط اجتماعی، هزینه های مسکن را با هزینه های دیگر جایگزین می کنند و در واقع در دام فقر می افتند. اما اینطور نیست که جاده فوراً بخوابد. اکثر افرادی که به گلخانه ها می روند آسیب پذیر یا بسیار فقیر هستند، که بدیهی است اگر این روند ادامه پیدا کند چه اتفاقی می افتد.
یزدانی توضیح می‌دهد: «آنچه در حال حاضر اتفاق می‌افتد مهاجرت مستاجران به مناطق کم ارتفاع است، یعنی مستاجران منطقه تهران-پارس به دفترخانه می‌روند و به تدریج عقب‌نشینی می‌کنند تا جایی که به حاشیه می‌روند.» ساکن شهر این یک روند طولانی و تدریجی است.»
وی در پاسخ به این سوال که اگر به وعده های دولت و مسئولان محلی در حوزه مسکن عمل نشود تا چند سال موج بی خانمانی به راه می افتد؟ وی همچنین توضیح می‌دهد: نمی‌توانیم تعداد سال‌ها را بگوییم، بنابراین نمی‌توان در این زمینه پیش‌بینی کرد اما اگر همین روند تورم ادامه یابد و مسئولان کشور به فکر روابط اقتصادی با خارج نباشند و نتوانند با ادامه رشد اقتصادی مناسب، ممکن است در یک بازه زمانی 5 تا 6 ساله دوباره با کاهش کیفیت زندگی مواجه شویم با گذشت زمان شاهد افزایش حاشیه نشینی و کاهش کیفیت زندگی و سپس یک خیابان خواب گسترده خواهیم بود. در حال حاضر شواهد نشان نمی دهد که ما در شهر تهران به خواب گسترده ای دست یافته ایم. اما به یاد داشته باشیم که انباشت فقر در حاشیه است.»
داستان بی خانمانی در این شهر ساده است. صرفاً دستور بیکاری از سوی کارفرما یا یک بیماری جدی که سرپرست خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد. در این سال ها با افزایش هر بار اجاره بهای خانه، شاهد مهاجرت مستاجران به محله های ارزان قیمت بوده ایم، عده ای به خانه پدری خود بازگشته اند و عده ای به صورت موقت به اقامتگاه های شبانه در جامعه نقل مکان کرده اند، برخی نیز به مناطق حاشیه ای منتقل شده اند. شهرها، و برخی افزایش جمعیت بی خانمان افزایش یافته است.
