توصیه می کنیم در مورد چاقی استاندارد یا توده بدنی بیشتر بدانید تا بتوانید رژیم غذایی خود را بهتر برنامه ریزی کنید.
چاقی یکی از پیامدهای سبک زندگی ماشینی و رژیم غذایی ناسالم است که امروزه عامل بسیاری از بیماری ها مانند دیابت، چربی خون، سکته قلبی و حتی سرطان به شمار می رود. اضافه وزن به خودی خود باعث بی تحرکی فرد و ایجاد مشکلات حرکتی و عضلانی می شود. آرتریت، زانو درد، کمردرد، مشکلات معده و دستگاه گوارش، مشکلات پوستی، مشکلات قلبی و عروقی و بسیاری از آسیب ها، بیماری ها و ناهنجاری های سلامتی از عوارض ناشی از چاقی دوره ای یا مداوم هستند.
بنابراین برای برداشتن اولین قدم به سمت سلامتی، بهتر است وزن استاندارد خود را بدانید که آیا خارج از محدوده استاندارد خود هستید یا خیر. برای این کار ابتدا باید شاخص توده بدن یا BMI را محاسبه کنید که متخصصان تغذیه اولین راه را برای ارزیابی سلامتی افراد در نظر می گیرند و برای محاسبه وزن فرد بر حسب کیلوگرم را بر قد او بر حسب متر به توان۲، تقسیم میکنند:
– اگر عدد به دست آمده بیشتر از 25 باشد به این معنی است که فرد چاق است.
– اگر عدد به دست آمده بین 25 تا 29.9 باشد، فرد اضافه وزن دارد.
– حتی اگر عدد حاصل بین 30 تا 34.9 باشد به فرد چاق می گوییم.
– اگر عدد به دست آمده بالای 35 باشد به این معنی است که فرد چاق است.
با علل چاقی آشنا شوید
اکنون که از وضعیت بدن خود مطلع شدید، باید بدانید که چاقی نیز مانند سایر بیماری ها علل مختلفی دارد و برای رفع آن ابتدا باید علت آن را برطرف کرد. این دلایل توسط سازمان بهداشت جهانی به شرح زیر ذکر شده است:
– مصرف غیرمعمول بدون کنترل کالری در طولانی مدت
– دلایل ژنتیکی که باعث چاقی برخی افراد از دوران کودکی می شود
– سبک زندگی ناسالم یا پرخطر که باعث چاق شدن افراد می شود
– عادات بد غذایی: دیر صبحانه خوردن، عادت به مصرف فست فود یا غذاهای چرب، عادت به مصرف نوشابه یا مایعات خطرناک.
– مشکلات روانی یا بیماری های روانی
– موارد نادر
خطر چاقی
همانطور که گفته شد، چاقی نه تنها برای سلامت بدن خطرناک است، بلکه دارای عوارض جانبی زیادی است که زندگی فرد را با مشکل مواجه می کند; خطراتی مانند
– قطع تنفس یا آپسه تنفسی در هنگام خواب
– بروز سکته مغزی و قلبی
– بروز انواع بیماری های قلبی عروقی
– فشار خون
– دیابت و چربی خون
راه های اصلی درمان چاقی
در مبارزه با چاقی روش های درمانی ساده ای وجود دارد که اثربخشی آن به میل فرد بستگی دارد و گاهی می توانید ماه های طولانی از عمر خود را با برنامه های تغذیه ای مختلف برای درمان آن سپری کنید. اما به طور کلی، چند استراتژی تاثیر زیادی بر کاهش وزن دارند:
– مصرف فست فودها و غذاهای سرخ شده با ارزش غذایی پایین و انواع نوشابه ها را به تدریج کاهش و قطع کنید.
– سبزیجات و میوه ها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید
– به جای نان سنتی از نان سبوس دار یا نان جو استفاده کنید
– مصرف برنج و ماکارونی را محدود کنید
– مصرف مایعات و غذاهای مایع را افزایش دهید
– هر روز 30 دقیقه به پیاده روی ادامه دهید تا بدن عرق کند.
بدن روزانه به چند کالری نیاز دارد؟
اگر تمام این توصیه ها را رعایت کرده باشید، در مسیر کاهش وزن قرار دارید، اما سوال اینجاست: بدن به چه میزان کالری در روز نیاز دارد و چگونه متوجه شویم که این روش ما را به وزن استاندارد نزدیک می کند؟
محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و مدرس دانشگاه علوم پزشکی ایران، تعادل در مصرف غذا را یکی از نشانه های تغذیه سالم یعنی استفاده از غذا به اندازه نیاز بدن می داند.
او میگوید: اگرچه میزان کالری مورد نیاز بدن با توجه به نیاز در گروههای سنی و جنسیتی متفاوت است، اما میتوان کالری دریافتی روزانه را برای هر فرد محاسبه کرد و این کالریها باید از طریق غذاهای پرکالری از جمله کربوهیدراتها مصرف شوند. می توان گفت میزان تغذیه ما در صورت تامین نشاسته، پروتئین و چربی مناسب است.
این متخصص تغذیه با اشاره به گزارش سازمان جهانی بهداشت گفت: یک فرد بالغ و سالم بالای 18 سال به طور تقریبی به 2400 کیلو کالری در روز نیاز دارد و البته علاوه بر کالری، به ویتامین ها و مواد معدنی نیز نیاز دارد.
وفا شاخص BMI را بهترین شاخص برای دریافت کالری مناسب می داند و معتقد است یکی از بدترین اشکال چاقی افزایش چربی دور شکم است که باید کمتر از نصف قد فرد باشد.
به گفته این متخصص تغذیه، از آنجایی که چربی شکم در تعادل مستقیم با چربی خون است، چربی خون، کلسترول خون و هیپرتری گلیسیریدمی (افزایش انواع چربی در خون) از عوارض جدی بیماری های متابولیک محسوب می شود.
وی با بیان اینکه چاقی شکمی از نظر ژنتیکی در مردان شایعتر است، خاطرنشان کرد: چاقی در کودکان زیر 5 سال و در گروه سنی 5 تا 19 سال به سرعت در حال افزایش است و والدین به دلیل کمبود وقت نمی توانند غذای سالمی برای فرزندان خود تهیه کنند که این امر بر توان جسمی و روحی آنها تأثیر می گذارد.
وی از همه والدین حساس خواست تا با دقت بیشتری در تهیه غذای کودکان خود اقدام کنند و مواد غذایی سهل الوصول مانند چیپس و پفک پرکالری و فاقد ارزش غذایی را از سبد غذایی خانواده حذف کنند.
این متخصص تغذیه ادامه داد: اگر بخواهیم از کیفیت غذایمان مطمئن شویم باید از هر چهار گروه عمده غذایی شیر و لبنیات تازه و کم چرب، نان و غلات کامل و سبزیجات و میوه جات بخوریم. و از میوه های تازه در مصرف روزانه خود از گوشت های کم چرب (ماهی قرمز، سفید و میگو) استفاده کنید.