نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد که تنها خوابیدن اثرات کمبود خواب را جبران می کند. نوشیدن قهوه فقط به ما کمک می کند بیدار بمانیم، اما به عملکرد شناختی ما کمک نمی کند و چرت زدن هم راه حل نیست.
اغلب اوقات کارهای مهمی برای انجام دادن داریم، از اضافه کاری گرفته تا پروژه های دانشگاهی، و… سپس برای فرار از خواب به قهوه روی می آوریم، زیرا می دانیم که کافئین ممکن است به ما کمک کند بیدار بمانیم، اما در کارهایی که نیاز به تفکر پیچیده دارند، هیچ کمکی نمی‌کند و راه‌حل اصلی برای بهره‌وری ذهن خود خواب است. هیچ کس نمی تواند اهمیت خواب را انکار کند. همه افراد پس از یک خواب خوب شبانه احساس بهتری دارند و کمبود خواب اثرات منفی عمیقی بر بدن و مغز دارد.
اما جایگزینی برای کم خوابی چیست؟ آیا می توانیم کمتر بخوابیم و همچنان از نظر جسمی و ذهنی بهترین عملکرد را داشته باشیم؟
در این مصاحبه از کیمبرلی فن، استاد روانشناسی در دانشگاه ایالتی میشیگان نقل شده است که « کم‌خوابی باعث اختلال در قدرت شناختی مغز می‌شود. سال‌هاست که دانشمندان می‌دانند کمبود خواب توانایی تمرکز را در افراد کاهش می‌دهد.» . در یکی از این مطالعات، او از شرکت کنندگان خواست که به یک صفحه نگاه کنند و هر زمان که یک نقطه قرمز ظاهر شد، دکمه ای را فشار دهند. ساده به نظر می رسد، اما شرکت کنندگانی که از کم خوابی رنج می برند، به احتمال زیاد تمرکز ندارند. آنها نمی توانستند نقطه قرمز درخشان را ببینند و در عرض نیم ثانیه نمی توانستند واکنش نشان دهند.
تأثیر کم خوابی بر تفکر شناختی
این عدم تمرکز به دلیل افزایش فشار خواب است. کیمبرلی فن می نویسد: «کم خوابی تأثیرات متغیری بر تفکر پیچیده دارد. من و گروهم می‌خواستیم بدانیم چگونه بیدار نگه داشتن مردم در طول شب بر شیوه‌های مختلف تفکر تأثیر می‌گذارد. از شرکت کنندگان خواستیم تا کارهای شناختی مختلفی را در شب انجام دهند. البته از قبل به طور تصادفی به برخی از آنها گفته بودیم که شب را در آزمایشگاه بمانند و کار کنند و برخی دیگر به خانه بروند و بخوابند. شرکت‌کنندگانی که اجازه داشتند بخوابند صبح برگشتند و همه دوباره کارهای شناختی را به خوبی انجام دادند.
اختلال در مکان یابی
محققان دریافتند که کمبود خواب علاوه بر تمرکز ضعیف منجر به اشتباهات مکان یابی بیشتر می شود. مکان یابی یک مهارت پیچیده است که در آن ذهن مراحل را به ترتیب بدون پرش یا تکرار هیچ مرحله خاصی انجام می دهد.
آیا کافئین می تواند جایگزین خواب شود؟
اگر یک شب به اندازه کافی نخوابید چه باید کرد؟ بسیاری از مردم به سراغ یک فنجان قهوه یا نوشیدنی انرژی زا می روند. محققان در تلاش بودند تا دریابند آیا کافئین به حفظ تمرکز و جلوگیری از خطاهای مکان یابی پس از بی خوابی کمک می کند یا خیر. جالب اینجاست که محققان دریافتند که کافئین توانایی تمرکز شرکت کنندگان کم خواب را به قدری بهبود می بخشد که عملکرد آنها مشابه افرادی است که در طول شب می خوابند. با این حال، کافئین خطاهای مکان یابی را در گروهی که بیدار ماندند کاهش نداد. به عبارت دیگر، کافئین ممکن است به شما کمک کند بیدار بمانید و قمار کنید، اما احتمالاً کمکی به قبولی در آزمون جبر نخواهد کرد.
آیا چرت زدن می تواند خواب از دست رفته را جبران کند؟
حتما شنیده اید که چرت زدن در طول روز می تواند انرژی و عملکرد را افزایش دهد. بنابراین منطقی است که فکر کنیم چرت زدن در طول شب باید تأثیر مشابهی داشته باشد. محققان به برخی از شرکت‌کنندگان این گزینه را دادند که بین ساعت‌های 4 صبح تا 6 صبح در طول یک دوره بی‌خوابی شبانه، 30 تا 60 دقیقه چرت بزنند. این دوره تقریباً پایین ترین نقطه هوشیاری در چرخه شبانه روزی است.
شرکت‌کنندگانی که چرت می‌زدند، در آزمون‌های تمرکز یا موضع‌گیری بهتر از آن‌هایی که تمام شب را بیدار مانده بودند، عمل نکردند. بنابراین چرت در نیمه شب هیچ فایده قابل توجهی برای عملکرد شناختی مغز در صبح و بعد از یک شب کم خواب ندارد. در حالی که کافئین می تواند به شما کمک کند بیدار بمانید و هوشیارتر بمانید، اما در کارهایی که نیاز به تفکر پیچیده دارند کمکی نمی کند.
یک چرت کوتاه در شب‌هایی که باید بیدار بمانید ممکن است احساس بهتری در شما ایجاد کند، اما احتمالاً عملکردهای شناختی مغز شما را بهبود نمی‌بخشد. خواب کافی برای ذهن و مغز ضروری است و به بیان ساده، هیچ جایگزینی برای خواب وجود ندارد.
منبع: روزنامه خراسان