دو سال طالبان؛ خواسته های بی پاسخ افغان ها، همسایگان و جهان

دو سال پیش و همین روزها، اندکی پس از خروج غیرمسئولانه نظامیان آمریکایی از افغانستان پس از 20 سال اشغال و ویرانی در آن کشور جنگ زده، دولت وقت افغانستان به رهبری اشرف غنی از اداره امور عاجز ماند. کشور و مقابله با طالبان که مدعی بودند دیگر طالبان دو دهه پیش نیستند و رویکردها و دیدگاه های خود را کاملاً بازنگری کرده اند. پس از فرار اشرف غنی در 15 اگست 2021، طالبان بلافاصله کاخ ریاست جمهوری در کابل را اشغال کردند و در همان روز حکومت موقت طالبان که تا به امروز ادامه دارد آغاز شد.

طالبان که نام و رفتارشان چندان برای مردم افغانستان، همسایگان و جهان بیگانه نبود، از سال 1996 تا 2001، قبل از حمله آمریکا به افغانستان، برای مدتی نزدیک به پنج سال با نام “امارت اسلامی” فعالیت می کردند. تقریباً بر سه چهارم این کشور حکومت می کرد. دو سال پیش به برکت شرایط اسفباری که با حضور مخرب و اشغالگر آمریکایی ها در افغانستان ایجاد شد، آمریکایی ها بار دیگر این فرصت را پیدا کردند که بر آن کشور مسلط شوند و دولت خودخوانده خود را تشکیل دهند. با وجود گذشت دو سال، هنوز هیچ کشوری در جهان موافقت نکرده است که طالبان را به عنوان حکومت رسمی افغانستان به رسمیت بشناسد و دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود طالبان در جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشده و مقبولیت پیدا نکنند.

ادعایی بر سرزمین مردم افغانستان

در این دوره از حکومت خود، طالبان وعده های زیادی برای بالا بردن سطح زندگی مردم، ایجاد شغل، ایجاد شرایط مساعد در کشور برای بازگشت مهاجران و آوارگان، احترام به حقوق شهروندی مردم و بهبود شرایط امنیتی این کشور داده اند. که نه تنها در این دو سال محقق نشده، بلکه شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور نیز به گونه ای پیش رفته است که با وجود شرایط سخت مهاجرت و پناهندگی، میزان مهاجرت جمعیت افغانستان افزایش یافته است. در کشورهای همسایه و سایر کشورها تعداد پناهندگان به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

اگرچه ممکن است تعداد حملات تروریستی در گوشه و کنار افغانستان نسبت به سال های گذشته کاهش یافته باشد، اما نکته مهم این است که در دو سال اخیر، بخش قابل توجهی از حملات انتحاری و حملات تروریستی در افغانستان توسط تروریست های تروریست داعش انجام شده است. گروه افزایش تحرکات داعش در افغانستان از زمان به قدرت رسیدن طالبان نه تنها برای جمعیت این کشور بلکه برای همسایگان آن به ویژه پاکستان و جمهوری اسلامی ایران و جامعه جهانی به نگرانی جدی تبدیل شده است.

مقام های طالبان بارها مدعی شده اند که تروریست های داعش را در کشور خود سرکوب کرده اند، اما وقوع حملات تروریستی در گوشه و کنار این کشور که داعش مسئولیت آن را به عهده می گیرد، نشانه چیز دیگری است.

مقامات طالبان بارها مدعی شده اند که روابط این حکومت با جامعه جهانی و کشورها رو به بهبود است، در شرایطی که هیچ یک از کشورها حاضر به به رسمیت شناختن این حکومت نیستند. مولوی عبدالکبیر، یکی از مقامات ارشد طالبان اخیراً مدعی شده است که روابط بین دولت طالبان و جامعه جهانی در حال بهبود است، زیرا اکثر کشورهای جهان سفارت‌های افغانستان را به طالبان سپرده‌اند و این سفارت‌ها اکنون در 16 کشور فعال هستند.

زنان و دختران از حق تحصیل و اشتغال محروم هستند

سیاست عجیب و غیرمنطقی طالبان در بستن درهای مکاتب و پوهنتون ها به روی دختران و زنانی که هر روز با عشق و امید به تحصیل، رشد و پیشرفت به مکتب می روند و به ساختن افغانستانی آباد با وجود شرایط سخت اقتصادی و امنیتی کمک می کند. و این واقعیت که آنها می خواستند در دانشگاه شرکت کنند، سیل عظیمی از اعتراضات را از سوی مردم افغانستان، در کشورهای دیگر در سراسر جهان و در نهادهای بین المللی به راه انداخت.

طالبان که دلیل منطقی کمی برای ممانعت از دسترسی زنان و دختران به مکتب و دانشگاه به جهان ارائه کرده‌اند، بارها وعده داده‌اند که به دختران فرصت تحصیل دوباره بدهند، اما دختران افغان هنوز در گوشه‌ی زمین به دنبال خانه هستند. برای امید به این وعده عمل کن؛ وعده هایی که حداقل تا زمانی که چنین افکاری در میان مقامات حکومت طالبان وجود دارد، ممکن است امیدی به تحقق آنها نباشد.

محرومیت از اشتغال زنان و اقدام اخیر در تعطیلی آرایشگاه‌های زنان در افغانستان به دستور طالبان، نمونه دیگری از تضییع حقوق زنان در افغانستان است، علی‌رغم درخواست‌های مکرر کشورها و جامعه جهانی برای بازگرداندن آن‌ها، طالبان این خواسته‌ها را نادیده گرفته است. و علیرغم اعتراضات بین المللی و داخلی به خواست خود ادامه می دهند.

محرومیت از ابتدایی ترین حقوق زنان و دختران افغان به یکی از موانع اصلی بر سر راه به رسمیت شناختن حکومت طالبان توسط جامعه جهانی تبدیل شده است.

امنیت مرزی و منطقه ای و خواسته های همسایگان از طالبان

همسایگان افغانستان به ویژه پاکستان بارها از حکومت طالبان افغانستان خواسته اند که اجازه ندهد خاک این کشور به پناهگاه امن تروریست ها تبدیل شود که هر از گاهی پاکستان را هدف حملات و انفجارها قرار می دهند. طالبان افغانستان کاملا این موضوع را رد کرده و همواره تاکید می کنند که از قلمرو خود اقدامی علیه همسایگان و دیگر کشورها انجام نداده و نخواهند داد، اما پاکستان دیدگاه دیگری دارد و این موضوع همچنان یکی از اصلی ترین نقاط اختلاف بین این دو کشور است. دو کشور و این به یکی از مهم ترین عوامل در امتناع پاکستان از به رسمیت شناختن حکومت طالبان در افغانستان تبدیل شده است.

عدم تعامل مناسب حکومت طالبان با جمهوری اسلامی ایران در برخی مسائل از جمله مسایل مرزی و بخصوص مسئله حقه هیرمند یکی از مشکلاتی است که طالبان برای همسایگان خود ایجاد کرده است. پس از تلاش‌های طولانی جمهوری اسلامی ایران برای متقاعد کردن طالبان برای آزادسازی حق ایران بر آب‌های رودخانه هیرمند بر اساس معاهده آب سال 1351 بین دو همسایه، طالبان همچنان از اجرای درست آن معاهده خودداری می‌کنند.

اخیراً یک هیئت فنی از جمهوری اسلامی ایران برای بررسی وضعیت آب رودخانه هیرمند و سدهای کایاکی و کمال خان و بررسی ادعای طالبان مبنی بر نبود آب کافی در این سدها برای سرازیر شدن به ایران و بررسی صحت ادعای طالبان به افغانستان سفر کرده است. اما طالبان او اجازه بازدید هیئت ایرانی از بند کمال خان و کایاکی را نداد. یک مقام در وزارت انرژی و آب طالبان افغانستان مدعی شد که “هیچکس اجازه بازدید از بند کمال خان و کایاکی را ندارد!”

علیرغم حسن همجواری و نوع دوستی جمهوری اسلامی، میزبانی میلیون ها مهاجر و پناهجوی افغان و ارائه خدمات مختلف به آنها، ایران و مردمش در این شرایط سخت اقتصادی به دلیل تحریم های ظالمانه ای که ایالات متحده علیه طالبان هنوز به توافق نرسیده اند، رنج می برند. برای اجرای صحیح مفاد هرگونه قرارداد رسمی با ایران و علیرغم مشکلات بسیار جدی آب در مناطق مرزی ایران و افغانستان، حاضر نیستند بار معاهده 1351 را به دوش بکشند.

دیگر همسایگان افغانستان بارها از وضعیت امنیتی و احتمال ظهور مجدد گروه های تروریستی از جمله داعش در افغانستان ابراز نگرانی کرده اند.

همه اینها موانع مهمی بر سر راه به رسمیت شناختن حکومت افغانستان از سوی کشورها و جامعه جهانی است.

مقامات سازمان ملل متحد و سایر سازمان های بین المللی و سازمان های حقوق بشری بارها از طالبان خواسته اند که به وعده های خود برای احیای حقوق زنان و دختران اول و ایجاد شرایط اجتماعی و فرهنگی بهتر برای مردم افغانستان عمل کنند، اما تا کنون همه این مطالبات و پایداری هیچ تاثیری نداشت.

با کنار گذاشتن تمام مسائل مربوط به شرایط کنونی افغانستان به دلیل عملکرد ناقص حکومت طالبان، نباید نقش مخرب و مخرب حضور 20 ساله اشغالگران آمریکایی در شکل دادن به شرایط امروز افغانستان را فراموش کرد. افغانستان امروز و وضعیت کنونی آن با همه پرسش ها و مشکلاتی که برای مردم این کشور و همسایگانش ایجاد می کند، نتیجه اقدامات و سیاست های آمریکایی های مداخله گر و ویرانگر و همپیمانان ناتوی آنهاست که از زمان جنگ جهانی دوم تا کنون در حال جنگ بوده اند. قرن بیستم نه تنها مردم افغانستان در چند سال اخیر متاثر خواهند شد، بلکه مردم منطقه نیز متاثر خواهند شد و تا زمانی که حکومت طالبان اصلاحات جدی و عملی را در نحوه اداره و رفتار مردم و همسایگان انجام ندهد، پیامدهای 20 سال اشغال آمریکا، مدت هاست گریبان مردم مظلوم افغانستان و کشورهای منطقه را گرفته است.

311311