به نقل از شمانیوز
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر علی اکبر صبوری، استاد بازنشسته دانشگاه تهران در گفتگو با شبکه اینترنتی دانشگاه تهران، در پاسخ به برخی دیدگاه ها مبنی بر انکار موسسات نمایه سازی مجلات علمی، گفت: نمایه شدن به معنای در معرض قرار گرفتن است. عموم؛ مفهوم نمایه سازی چیزی بیش از این نیست. موسساتی با استانداردهای خاص در دنیا شکل گرفته اند که با معیارهای بسیار خوب بهترین مجلات را انتخاب می کنند. مجلات زیادی در دنیا وجود دارد که لزوماً همه آنها معتبر نیستند. موسساتی هستند که بهترین مجلات را انتخاب می کنند و مقالات را نمایه می کنند و در دسترس عموم قرار می دهند تا دیگران مطالعه کنند. این نمایه سازی و قرار گرفتن در معرض عموم چیز بدی نیست.”
استاد ارجمند مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران با اشاره به مشارکت 1.9 درصدی دانشمندان ایرانی در تولیدات علمی منتشر شده در پایگاه Web of Science گفت: یعنی 1.9 درصد از کل دنیا تولیدات علمی در این پایگاه که مهمترین پایگاه نمایه سازی جهان است متعلق به دانشمندان ایرانی است و این آمار بسیار خوبی است. بنابراین مشارکت ما در پایگاه داده ها از وب آو ساینس که معتبرترین مخزن علمی است. در دنیا حدود 2 درصد است و 98 درصد توسط دیگران وارد آن مخزن می شود.”
دکتر صبوری در پاسخ به سوال کارشناس مجری برنامه شبکه اینترنتی دانشگاه تهران، ابراز عقیده کرد که گویی برنامه موسسات برای نمایه سازی مجلات و مقالات علمی به گونه ای است که مقالات برای حل مشکلات آنها در آینده ایجاد شده است؛ اما در این میان، مشکلات کشور من کجاست؟ آیا ما برای حل مشکلات دیگران سرباز می شویم؟ انتقاد جدی مخالفان آی اس آی این است که چرا! من سرباز می شوم تا مشکل طرف مقابل را حل کنم. در حالی که کشور خودم پر از مشکلات است و من نمی توانم مشکلات آنها را حل کنم، او در پاسخ به این سوال: «اینطور نیست که ما مشکلات دیگران را بگیریم و برای آنها مقاله بنویسیم. این تفکرات و مرزشکنی در علم در کشور خودمان شکل گرفته است. بسیاری از مقالاتی که نوشته می‌شود بر اساس نیاز کشور است و چون موضوعات عمیقی دارد، منجر به مقالات خوبی می‌شود و در پایگاه Web of Science ثبت می‌شود و در دسترس همگان است.»
وی افزود: مجلات در حال شکل گیری دنیا یک شماره ویژه را بر اساس موضوعات داغ دنیا منتشر می کنند و مردم را به ارسال مقاله دعوت می کنند، مجلات ما هم می توانند این کار را انجام دهند، اگر به 30 یا 40 سال قبل برگردیم که ظرفیت علمی ما بسیار ضعیف بود و ما بسیار ضعیف بودیم. هیچ مقاله ای نداشتیم؛ خب، ما هیچ مجله ای را در هیچ پایگاهی ثبت نکردیم، اما امروز 190 مجله ایرانی در پایگاه Web of Science و بیش از 200 مجله ایرانی در پایگاه Web of Science نمایه شده اند. داده های اسکوپوس. مجلات هم می توانند شماره های خاص را منتشر کنند و موضوعات داغ را برای دیگران به نمایش بگذارند و ما هم می توانیم میدانی برای ارزیابی مقالات دیگران شویم، این اتفاق هم اکنون افتاده است، یک مجله ایرانی که در سال 2014 تاسیس شد، 20000 یورو ارز برنده شد. سال گذشته این درآمد نه از گرفتن پول برای چاپ مقاله، بلکه از فروش مجله به دست آمده است.
دکتر صبوری با تاکید بر اینکه «اگر تعداد مقالات ما تا این حد رشد نمی‌کرد، به این نتیجه نمی‌رسیدیم»، خاطرنشان کرد: حرکت مداوم چرخ‌های صنعتی کشور در شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی، دستاورد بزرگی است. رئیس جمهور روسیه گفت: اگر کشور من در معرض این همه تحریم ظالمانه قرار می گرفت، تا به حال نابود شده بود، اما شما زنده ماندید. یکی از دلایل بقای ما این بوده است که برای علم در داخل ارزش قائل هستیم، علم را در داخل توسعه می دهیم و دانش را بومی سازی می کنیم تا بتوانیم در سخت ترین تحریم های دنیا به چرخش چرخ های صنعتی کشور ادامه دهیم.
این استاد ممتاز دانشگاه تهران افزود: مبنای رشد روزافزون شرکت های دانش بنیان که جوانان زیادی در این شرکت ها مشغول به کار هستند و روز به روز بر تعداد آنها افزوده می شود، همین مقالاتی است که منتشر شده و ما داریم. توانسته در مرز دانش حرکت کند». چرا در صنایع دفاعی و موشکی این همه پیشرفت داشته ایم؟ عامل این پیشرفت همین جوانانی بوده اند که از مرزهای دانش در دانشگاه ها عبور کردند و به دانشی رسیدند که بتواند در صنایع نظامی و موشکی باعث سربلندی آنها شود.
وی ادامه داد: اگر توانستیم چرخه هسته ای را کامل کنیم به این دلیل بود که توانستیم در مرز دانش حرکت کنیم و اگر 5 کشور بزرگ جهان به اضافه آمریکا در آن سوی میز نشستند. و ایران این طرف میز نشست و ما توانستیم با آنها مذاکره کنیم، زیرا آنها ما را از نظر علمی باور داشتند. چون در مرز دانش حرکت کردیم. چگونه می توانیم نشان دهیم که در مرز دانش هستیم؟ ما با همان مقالاتی که در مجلاتشان چاپ می کنیم به آنها ثابت می کنیم.»
دکتر صبوری پیشرفت کشور در صنعت بیوتکنولوژی و پزشکی نوترکیب را مرهون شکستن مرزهای علم دانست و تاکید کرد: همه اینها منجر به انتشار مقالات شد و انتشار مقالات بود که ارزش افزوده داشت. به صادرات خود در این موارد و در واقع پایه علمی خود را داد تا دنیا را آزمایش کرده ایم.ما در زمینه سلول های بنیادی و درمان ناباروری جزو کشورهای پیشرو در جهان هستیم زیرا محدودیت های این دانش را شکستیم.با وجود همه این تحریم ها، در بین کشورهای پیشرو در صادرات خدمات فنی مهندسی، دو سال پیش رهبر معظم انقلاب پیشنهاد ممنوعیت واکسن فایزر را دادند، چرا رهبر انقلاب این ممنوعیت را ایجاد کردند، چون رهبر انقلاب می دانستم که دانش بومی ایجاد شده در این کشور و پیشرفت علم می‌تواند واکسن‌هایی ایجاد کند که بهتر از واکسن‌های دنیا کار کنند.»
استاد ممتاز دانشگاه تهران در بخشی از این گفت و گو با بیان اینکه «باید در قالبی که دنیا نیاز دارد با آنها صحبت کنیم»، گفت: اگر جوانان خود را به این سمت هدایت نمی کردیم، آیا این کار را انجام می دادیم. توانسته‌ای از همه نعمت‌های رشد علمی برخوردار شوی؟» به کشور برسیم؟ پس باید بپذیریم که شناخت مرز دانش لازمه پیشرفت علمی کشور و رفع مشکلات کشور است. بدون دانش در مرز، نمی‌توانیم کاری برای رقابت با دیگران انجام دهیم.»