روزنامه فرهیختگان نوشت: درآمد صدا و سیما از تبلیغات فوتبال چقدر است، ابتدا با یک محاسبه ساده نرخ تبلیغات شبکه سه برای برنامه های فوتبال و نرخ برنامه های زنده به همین نتیجه رسیدیم. پخش فوتبال ملی؛ درآمد صداوسیما از پخش فوتبال چندین برابر بودجه اختصاص یافته به این سازمان است.
در سال 1402 مجلس شورای اسلامی هشت میلیارد تومبی در لایحه بودجه صدا و سیما بررسی کرد. همان سال در «فرهیختگان» گزارشی منتشر کردیم و گفتیم درآمد حاصل از پخش و تبلیغات فوتبال نصف تا نصف است. زمان تقریباً 31 میلیارد تومب بود، یعنی درآمد حاصل از پخش فوتبال چهار برابر بودجه ای بود که این سازمان از شورای اسلامی دریافت می کرد.
در سال گذشته مسئولان صدا و سیما نسبت به بودجه اختصاص داده شده توسط دولت انتقاد کردند و سعی کردند نسبت به سایر سازمان ها نسبت بیشتری را اختصاص دهند. در نهایت در سال 1403 بودجه در نظر گرفته شده برای این سازمان 24 هزار میلیارد تومبا بوده است، یعنی بودجه صداوسیما در سال 1403 نسبت به سال 1402 سه برابر شده است و این افزایش سه برابری بدون احتساب درآمدی است که صداوسیما به صورت کارمزد دریافت می کند. مخصوصا برای پوشش تبلیغات فوتبال. برد استقلال و پرسپولیس.
صداوسیما در سال 1403 حداقل 32 کوادریلیون تومبا و حداکثر 58 کوادریلیون تومبا از پخش زنده بازی های استقلال و پرسپولیس به دست آورد که بیش از دو برابر بودجه دریافتی در این سال است. این آمار و ارقام فقط بازی استقلال و پرسپولیس را در نظر می گیرد و شامل پخش مسابقات فوتبال خارجی، مسابقات تیم های ملی و استانی و … نمی شود.
لازم به ذکر است که بر اساس قانون بودجه درآمد تبلیغاتی حاصل از پخش مسابقات ورزشی در سال 1403 معادل 500 میلیارد تومب در نظر گرفته شده است، یعنی حتی اگر بخواهیم 32 میلیارد که حداقل درآمد است را اندازه گیری کنیم. این درآمدهای تلویزیونی از پخش مستقیم دیدارهای استقلال و پرسپولیس 64 برابر بودجه در نظر گرفته شده در لایحه بودجه برای تبلیغات همه رشته های ورزشی است.
این آمار و ارقام نجومی که درآمد صدا و سیما از پخش فوتبال و نرخ تبلیغات است، موضوعی نیست که به امروز و دیروز باز می گردد و در مقاطع مختلف بر سر خلأهای قانونی و یا نواقص احتمالی اختلاف ایجاد کرده است. به نظر می رسد نظارت جدی حاکمیتی بر این موضوع و در مرحله بعد قانونی شفاف لازم است. این هزینه ها با چه معیاری محاسبه می شود و در نهایت درآمد در کجا و برای چه چیزی هزینه می شود؟ صداوسیما با شفاف سازی این تعرفه ها می تواند به گمانه زنی ها درباره ارقام منتشر شده پایان دهد و این شبهات را که سال هاست وجود دارد برطرف کند.
2 میلیارد تومان درآمد برای 6 ثانیه تبلیغات
همانطور که قبلاً گفتیم، آمار و ارقام دقیقی از نرخ تبلیغات رادیویی در سال های اخیر وجود ندارد. برای این کار با توجه به آمار موجود در سایت های خبری و با در نظر گرفتن تورم 30 درصدی سال 1403 نسبت به سال 1402 جدول دیگری را در این گزارش آورده ایم که نشان می دهد 6 برنامه فوتبال از شبکه سه پخش می شود. با مجموع هر ثانیه که ارقام متفاوتی دارند، در نهایت به هزینه تبلیغاتی حدود 2 میلیارد تومب می رسیم.
مانور رادیو و تلویزیون بر روی تبلیغات فوتبال.
صداوسیما هنوز به طور رسمی آمار کاملی از نرخ تبلیغات خود ندارد، آخرین آمار موجود در سایت ها از نرخ تبلیغات تلویزیونی مربوط به آبان ماه 1402 می باشد که در جداول این گزارش هزینه تبلیغات مربوط به کانال را نشان می دهیم. 3 و برنامه های فوتبال را از برنامه های غیر فوتبالی جدا می کنیم. این ارقام به صورت توکن محاسبه شده و مربوط به هر ثانیه تبلیغات است. بر اساس این آمار شبکه سه به مدت یک سال برای 19 برنامه غیرفوتبالی با درآمد بیش از سه میلیارد در هر ثانیه و برای 6 برنامه فوتبالی حدود هزار و 500 میلیون شات در ثانیه پخش کرد. یعنی درآمد رادیو و تلویزیون از تبلیغات و پخش فوتبال. به ازای هر ثانیه، نیمی از درآمد آن از تبلیغات 19 برنامه غیر فوتبالی است.
نرخ تبلیغات رادیویی برنامه های فوتبال در سال 1403
بخشی دیگر از این گزارش مربوط به میانگین هزینه هر ثانیه تبلیغات شبکه سه در سال 1402 است که طبق آمار به دست آمده میانگین نرخ هر ثانیه تبلیغات در شبکه سه 181 میلیون و 417 هزار و 910 تومان است. متوسط نرخ پخش زنده فوتبال در هر ثانیه 327011250 است و این رقم با احتساب تورم 30 درصدی در سال 1403 به ترتیب به 235، 843، 283 و 625، 114، 425 تومبا می رسد، یعنی اگر بخواهیم بیشتر نگاه کنیم. به وضوح در اعداد و ارقام در سال 1403، کانیم صداوسیما برای هر ثانیه تبلیغات به طور متوسط 235 میلیون تومان و برای هر ثانیه پخش زنده فوتبال 425 میلیون تومان درآمد دارد.
درآمد صداوسیما از پخش زنده استقلال و پرسپولیس در بودجه دریافتی از مجلس 10 برابر شد.
در گزارشی که شهریور در سال 1400، با نوشتن تحت عنوان «مورد عجیب درآمد پخش فوتبال»، محاسبه درآمد رادیو و تلویزیون از تبلیغات فوتبال را بر اساس حدود 30 دقیقه تبلیغات، حتی قبل از آن، بین دو نیمه و بعد از بازی، قرار دادیم. در اینجا، مانند خود گزارش زیرنویس، لوگوی تبلیغاتی در گوشه جعبه یا تبلیغ تقویم نداریم. استقلال و پرسپولیس امسال 76 بازی از جمله لیگ الیت، جام حذفی و جام ملت های آسیا برگزار می کنند که به صورت زنده از تلویزیون پخش خواهد شد. 76 بازی ضربدر 30 دقیقه را اعلام می کنیم که این رقم 137 هزار ثانیه است. حال این رقم را در میانگین نرخ های شبکه 3 ضرب می کنیم و رقمی در حدود 24 هزار میلیارد تومب به دست می آید. با احتساب نرخ تورم 1403 رقمی در حدود 32 هزار میلیارد تومبه است که رقم به دست آمده حداقل درآمد صداو سیما برای پخش زنده بازی استقلال و پرسپولیس است. محاسبه یا حتی پذیرش این ارقام دشوار است. باز هم باید محاسبه کنیم تا حداکثر درآمد را از صدا و سیما بگیریم. برای این کار، نرخ پخش زنده فوتبال ملی را در مجموع ثانیه های تبلیغات ضرب می کنیم و به رقم تقریبی 58 هزار میلیارد تومب در سال 1403 می رسیم، بله، یعنی صداوسیما فقط این درآمد را از پخش مسابقات دریافت می کند. این دو تیم .
با احتساب تورم 30 درصدی سال 1403 نسبت به سال 1402، تخمین می زنیم که صداوسیما از تبلیغات فوتبال استقلال و پرسپولیس در شبکه سه، 58 کوادریلیون تومبا درآمد داشته باشد. این رقم شامل تخفیف های تبلیغاتی نمی شود. ما تصمیم گرفتیم که تخفیف را بر اساس 90 درصد قرار دهیم، به این معنی که معتقدیم صداوسیما برای پخش تبلیغات بین مسابقات فوتبال 90 درصد تخفیف به مشتریان ارائه می دهد. با احتساب این صدور، رقم به دست آمده پنج هزار و هشتصد میلیارد تومان است، یعنی تقریباً ده برابر 500 میلیارد تومان مصوب در قانون بودجه.