داستان ناتمام پژو پارس ؛ چه کسی مقصر است؟

این روزها بحث اعتراضات خودرویی داغ شده و هر هفته شاهد تجمعات اعتراضی خودروهای مختلف هستیم. اما چه شد که ماجرای ماشین به اینجا رسید؟

همه چیز به دوران وزارت سید رضا فاطمی امین برمی گردد. زمانی که بازار خودرو ملتهب بود و عدم تناسب بین تولید و تقاضا به حداکثر ممکن رسیده بود. در آن زمان عرضه خودروهای پرتقاضا به صورت قرعه کشی انجام می شد و وزارت حراست برای رفع مشکلات بازار تصمیم گرفت از روش جدیدی به نام اولویت بندی در سامانه یکپارچه استفاده کند. روشی که در بیرون با قرعه کشی متفاوت بود اما در داخل همان قرعه کشی بود که نام اولویت بندی را شیکتر جلوه داد. البته نکاتی در این روش وجود داشت که این روزها بازار خودرو را دچار تنش کرده است. مشکل و باگ اصلی سیستم یکپارچه را می توان در داستان پژو پارس مشاهده کرد که در ادامه به آن می پردازیم.

مشکل بزرگ سیستم تامین خودرو یکپارچه

اظهارات جدید شورای رقابت حاکی از آن است که صرف ثبت نام در سامانه یکپارچه هیچ تعهدی برای خودروساز ایجاد نمی کند! یعنی مشتریانی که با موعد تحویل طولانی مدت در این سامانه ثبت نام کرده اند عملا حساب کاربری ندارند. در واقع این نظر شورای رقابت در این مورد حق را به خودروساز می دهد نه مشتری! البته دلایل منطقی پشت این ماجرا نهفته است. ابتدا خودروساز با دید بلندمدت عرضه آینده خود را در این سامانه پیش بینی می کند اما در صورت عدم تامین ارز خودروساز به برنامه های خود نمی رسد. همچنین وضعیت ناپایدار اقتصادی کشور به خودروساز اجازه تثبیت قیمت را نمی دهد و این موضوع باعث می شود که مشتری در هنگام تحویل خودرو گلایه کند که ما این خودرو را با قیمت مشخصی خریداری کرده ایم و قیمت جدید از سوی ما گزاف تلقی می شود. سازنده خودرو!

در مورد پژو پارس ماجرا پیچیده تر می شود. قرار بود پژو پارس با اعمال استانداردهای جدید تولید از خط تولید خارج شود نبود حال به قیمت و عرضه این سدان می پردازیم. در زمان اولین عرضه ایران خودرو در سامانه یکپارچه، طبق شنیده ها، ایران خودرو تعداد زیادی پژو پارس را تحت فشار وزارت حراست آزاد کرد و از همان زمان مشخص بود که با آن مواجه خواهد شد. یک چالش برای تولید این خودرو ابتدا قرار بود جایگزین های پژو پارس به مشتریان تحویل داده شود، اما با فشار مشتریان، سرانجام استاندارد مجوز ادامه تولید را داد. اما حالا ایران خودرو قبول می کند با قیمت قبلی تولید کند نبود و افزایش قیمت را اعمال کردند و اکنون مشتریان از این افزایش قیمت گلایه دارند.

با وجود اینکه مشتریان و عموم مردم خودروساز را مقصر اصلی می دانند، اما اگر کمی عمیق تر به ماجرا نگاه کنیم متوجه ایراد اصلی مدل خواهیم شد. عرضه در سیستم یکپارچه معیوب آنقدر نامنظم بوده که هم مشتری و هم خودروساز از آن ناراضی هستند. سیستمی که تنها یک تاریخ اولویت را به مشتری می دهد و هیچ تعهدی برای هیچکس ایجاد نمی کند. این سیستم فقط به صورت موقت و ذهنی به مشتری آرامش می دهد که در یک بازه زمانی مشخص در آینده صاحب خودرو شوید، اما به مشتری نمی گوید که خودروساز می تواند خودرو یا قیمت آن را تغییر دهد.

چرا از مشکلات درس نمی گیریم؟

حالا که با تشکیل تجمعات اعتراضی خودرویی به ایرادات اساسی این نظام پی بردیم چرا مسئولان نظام یکپارچه را رها نمی کنند؟ آیا بهتر نیست به جای این شرایط نامعلوم و مبهم، شرایط فروش قطعی و پیش فروش داشته باشیم؟ بهتر نبود خودروساز مستقیماً در فروش خود متعهد بود نه در سیستمی که هیچ قراردادی منعقد نشده بود؟ چرا مسئولان این نارضایتی عمیق را در مشتریان نمی بینند و حتی برای عرضه خودروهای جانباز و وارداتی نیز همین مسیر را در پیش گرفته اند؟