به گزارش مگتو، 60 درصد بیماری های عفونی و 70 درصد بیماری های نوپدید را بیماری هایی تشکیل می دهند که از حیوانات به انسان منتقل می شوند. به گفته وزارت بهداشت، حیوان گزیدگی، تب مالت و هاری شایع ترین بیماری هایی هستند که بین انسان و حیوان رخ می دهد. اما خطرناک ترین بیماری مشترک بین انسان و حیوان چیست؟ پاسخ هاری است.
هاری، بیماری حاد ویروسی و یکی این یکی از مهم ترین و قدیمی ترین بیماری های ویروسی است که می تواند از حیوانات به انسان منتقل شود. اهمیت این بیماری به دلیل کشندگی زیاد آن، افزایش حیوان گزیدگی در جوامع مختلف و … است.
بهزاد امیری – رئیس اداره کنترل و مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام وزارت بهداشت؛ همه انواع حیوانات گوشتخوار و سگ ها می توانند هاری را منتقل کنند. بنابراین غیر از سگ; گرگ، روباه، شغال، کفتار، شیر، پلنگ و حتی انواع گربه‌ها و حیوانات اهلی مانند بز، گوسفند، قاطر و غیره می‌توانند به هاری مبتلا شوند و با گاز گرفتن انسان، بیماری را به انسان منتقل کنند. تا به امروز، انتقال هاری از انسان به انسان گزارش نشده است و تنها مورد اثبات شده انتقال انسان در جهان از طریق پیوند قرنیه از فرد متوفی مبتلا به هاری به فرد سالم اتفاق افتاده است.
دوره کمون هاری در سگ و گربه 2 تا 3 هفته و گاهی چندین ماه است. علائم مهم، تغییر در رفتار و عادات حیوانی است، به گونه‌ای که در بضی مواقع حتی ممکن است حیوان بیش از اندازه باشد. ، مضطرب و به تدریج به صورت وحشی و درنده درآمده و به هر کس و هر حی وان که سر راهش باشد حمله می کند، کف از دهانش سرازیر می شود و به دلیل عدم وجود مکان بلع بر اثر گرسنگی، تشنگی و سرانجام بر اثر فلج دستگاه تنفسی. تلف که کار می کند.
دوره کمون هاری در انسان معمولاً 2 تا 8 هفته، گاهی کمتر از 5 روز و به ندرت تا یک سال یا بیشتر است. در مرحله مقدماتی بیماری که 2 تا 3 روز قبل از بروز علائم اصلی است، افسردگی، بیقراری، خستگی، بی اشتهایی، ترشح بزاق، سوزش و خارش و گاهی درد در محل گزش ایجاد می شود. فرد به تمام محرک های فیزیکی حساس است. از نظر شیمیایی، حسی و بویایی واکنش نشان می دهد. کوچکترین سر و صدا یا نور او را به شدت تنش می کند. کف دهانش را می پوشاند و بیمار به شدت تشنه است اما به دلیل انقباض ماهیچه های گلو قادر به نوشیدن آب نیست و با دیدن یا شنیدن صدای آب و همچنین هوایی که روی صورتش می گذرد بسیار تحریک می شود. ، بیمار او را عصبانی می کند. سپس بیمار به دلیل انقباضات شدید عضله قلب و فلج شدن مجاری تنفسی به کما می رود و پس از چند روز می میرد.
بر این اساس، به طور کلی نزدیک شدن به سگ های ولگرد و بی خانمان توصیه نمی شود، زیرا بیشتر موارد حیوان گزیدگی به انسان توسط سگ ها ایجاد می شود. از آزار یا نزدیک شدن به حیوانات خودداری کنید. سایر حیوانات اهلی و وحشی نیز می توانند به ویروس هاری مبتلا شوند و در صورت گزش احتمال ابتلا به هاری وجود دارد. با این حال، در صورت گاز گرفتن حیوان، اقدامات زیر باید انجام شود:
1_ حذف و پاکسازی ویروس هاری از زخم:
در چند ساعت اول پس از گزش، زخم باید تا حد امکان با آب تمیز و صابون به مدت حداقل 15 تا 20 دقیقه شسته شود. این اقدام مهمترین بخش پیشگیری از هاری محسوب می شود.
2- خارج کردن صابون از زخم:
کف صابون باقیمانده باید با استفاده از شلنگ و فشار آب از روی زخم برداشته شود، زیرا باقی مانده صابون می تواند مواد ضدعفونی کننده را خنثی کند.
3_ ضد عفونی کردن زخم:
پس از شستشو، زخم باید با بتادین 1% یا سایر مواد ضدعفونی کننده زخم ضدعفونی شود. اگر مواد ضد عفونی کننده زخم در دسترس نباشد، می توان از الکل طبی در دمای 60 تا 70 درجه استفاده کرد. اگرچه الکل سوزاننده است و باعث ناراحتی بیمار می شود. زخم را هرگز نباید بانداژ کرد زیرا ویروس هاری به نور و اکسیژن حساس است و در مجاورت نور و اکسیژن سریعتر از بین می رود. پانسمان زخم احتمال از بین رفتن ویروس را کاهش می دهد.
4- ارجاع فرد به مراکز بهداشتی درمانی جهت واکسیناسیون و تهیه سرم و پیگیری نوبت های واکسیناسیون:
این موضوع باید با مراقبت های بعدی، اطلاع رسانی و حساسیت کامل پیگیری شود و در صورت نیاز با نظر پزشک واکسن کزاز تزریق شود.
همچنین فرد باید سه بار در روز صفر، روز سوم و روز هفتم واکسینه شود. اگر زخم فرد در روز اول عمیق باشد، علاوه بر واکسن، سرم ضد هاری نیز به داخل زخم تزریق می شود تا ویروس هاری در همان محل خنثی شود.
همه موارد حیوان گزیدگی، اعم از حیوانات خانگی یا وحشی، باید به عنوان هاری تلقی شود و بیمار باید بلافاصله اقدامات پیشگیری و درمان هاری را انجام دهد. این موضوع به قدری مهم است که اگر حیوان گزنده ای مانند سگ دارای قلاده و سابقه واکسیناسیون کامل باشد باید سریعا اقدامات پیشگیرانه و درمانی برای فرد انجام شود. یعنی سابقه واکسیناسیون حیوانی مانعی برای انجام “سرواکسیناسیون” فرد نیست.
گروه های پرخطر مانند کارگران آزمایشگاهی که با ویروس هاری سروکار دارند، دامپزشکان، تکنسین ها و دستیاران دامپزشکی، بازرسان گوشت و کارگران کشتارگاه ها، شکارچیان، شکارچیان حفاظت از محیط زیست و پرسنل هاری در مراکز بهداشتی، افرادی که قصد سفر به مناطق پرخطر را دارند. و دانشجویان رشته های مختلف دامپزشکی باید پس از مواجهه با واکسن هاری آماده شوند.
بر اساس اعلام اداره مبارزه با بیماری های واگیر وزارت بهداشت، ایران یکی از کشورهای جهان است که این بیماری هم در حیوانات وحشی و هم در حیوانات اهلی بروز می کند. در ایران هنوز هاری وجود دارد یکی یکی از معضلات اقتصادی سلامت است و تقریباً همه استان ها کم و بیش درگیر این بیماری هستند.
برای مبارزه با هاری، حیوانات خانگی را باید نزد دامپزشک برد تا بسته به منطقه سکونت، واکسن مناسب به آنها تزریق شود. علاوه بر این، تماس حیوان خانگی با حیوانات دیگر باید محدود شود.