گزارش کردن مبنای تفکر و فرهنگ تبلیغی، حضرت زینب کبری (سلام الله علیها) دختر امیرالمومنین علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) شخصیتی بی نظیر در تاریخ اسلام است. او در واقعه کربلا با شجاعت و صبری مثال زدنی در مقابل همه سختی ها و سختی ها ایستادگی کرد و با سخنان آتشین خود حقایق را آشکار کرد.
یکی از نکات شگفت انگیز شخصیت او، نگاه ویژه به وقایع کربلا و نگاه زیبایی شناسانه به حوادث تلخ و غم انگیز است. این سؤال که حضرت زینب (س) چه دید که فقط زیبایی را دید، ما را به کاوش در ژرفای معنوی شخصیت ایشان و تفکر عمیق در زیبایی شناسی اسلامی سوق می دهد.
خبرگزاری تسنیم در گفت وگو با دکتر دکتر … ملیحه سادات موسوی، استاد حوزه و کارشناس مسائل دینی، ابعادی از جمله حضرت زینب(س) در تفسیر کربلا که «ما رایات الا جمیلا» می فرماید را بررسی کرد.
اشاره حضرت زینب به واقعه ای عمیق و معنوی
جمله معروف حضرت زینب (سلام الله علیها) در مورد «ما رایات الا جمیله» دارای مفاهیم گسترده ای است. به طور کلی این جمله را چگونه می توان به درستی فهمید که حضرت زینب (سلام الله علیها) در کربلا جز زیبایی ندیدند؟
توجه داشته باشید که جمله در معنای ساده و ظاهری آن بسیار عجیب است. کربلا صحنه خونریزی و ظلم و بدبختی بود. حضرت زینب(س) شاهد قتل عام اهل بیت، شهدای کربلا و مصائب فراوان بود. اما این ادعا به دیدگاهی عمیقتر و معنوی اشاره دارد. حضرت زینب (سلام الله علیها) با نگاهی فراتر از ظواهر به زیبایی نهفته در واقعه کربلا پی برد.
اسرار شگفت انگیز کربلا از دیدگاه زینبی
اما چه عواملی باعث شد که حضرت زینب (سلام الله علیها) در میان مصائب کربلا زیبایی ببیند؟
چندین عامل کلیدی را می توان در نظر گرفت. از یک سو باید اعتقاد راسخ به خدا را در نظر داشته باشیم. ایمان عمیق حضرت زینب(س) به خدا و یقین به اینکه همه حوادث به اذن و مشیت خداوند اتفاق می افتد باعث شد در بدترین شرایط هم نقشه خداوند را ببینند و زیبایی آن را درک کنند.
بعلاوه هدف از قیام حسین را به درستی درک کرد. او به هدف قیام امام حسین (ع) و اهمیت حفظ دین و مبارزه با ظلم و ستم کاملاً آگاه بود. از این منظر، شهادت امام حسین (ع) و یارانش مصیبت ناب نبود، بلکه نماد فداکاری، ایثار و پیروزی معنوی بر ظلم بود.
به حقیقت توجه کنید نه به ظاهر. به عبارت دیگر، حضرت زینب(س) به جای پرداختن به درد و رنج ظاهری، معنای عمیق وقایع کربلا را مورد توجه قرار داده است. او در شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش پیروزی حق و رنج ستمگران را دید. شهادت امام حسین (ع) و یارانش مظهر فداکاری و فداکاری در راه حق بود. این قربانی از منظر حضرت زینب (سلام الله علیها) از زیبایی و عظمت خاصی برخوردار بود. آنها این فداکاری را سرمایه ای ارزشمند برای آینده دین و بشریت می دانستند.
او با چنین ایمان راسخی، مصائب را امتحان الهی به درستی درک می کرد، مصائب کربلا را امتحانی از جانب خداوند می دانست و با تحمل آنها، خود را برای امتحان الهی آماده می کرد.
زیبایی در خلوت امام حسین (ع) در شب عاشورا
اما در واقعه کربلا شاهد فجایع متعددی هستیم. حضرت زینب (سلام الله علیها) در شب عاشورا در خلوت امام حسین (علیه السلام) چه زیبایی دید؟
تنهایی امام حسین (ع) در شب عاشورا مظهر ناامیدی و یأس است. اما از منظر عرفانی حضرت زینب (سلام الله علیها) این خلوت مظهر توحید خالص و ارتباط مستقیم با خدا بود. امام علیه السلام در آن شب به دور از هرگونه تکیه گاه بیرونی به قدرت لایزال الهی پناه برد.
این ارتباط مستقیم با ذات الهی از منظر حضرت زینب (س) زیبایی فوق العاده ای داشت. این تنهایی، نه تنهایی رها شدن، بلکه تنهایی اراده آزاد و انتخاب راه درست؛ زیبایی انتخاب شهادت در راه خدا.
سرانجام لشکریان یزید و ابن زیاد بر سپاه امام حسین (ع) پیروز شدند. حضرت زینب (سلام الله علیها) در این شکست ظاهری لشکر امام حسین (علیه السلام) چه زیبایی یافت؟
بله، شکست نظامی لشکر امام حسین (ع) در کربلا یک واقعیت غیرقابل انکار است. اما حضرت زینب(س) این شکست ظاهری را یک پیروزی معنوی می دانست. او می‌دانست که این ناکامی ظاهری به دلیل حقانیت و اهداف والای قیام امام حسین (ع) به پیروزی نهایی حق در آینده منجر خواهد شد.
این پیروزی معنوی که فراتر از پیروزی های مادی و دنیوی بود، برای حضرت زینب (سلام الله علیها) زیبایی بی نظیری داشت. شکست موقت در دنیای مادی مبنای پیروزی ابدی در قلمرو معنوی شد.
یک تفسیر دقیق و دقیق
چه نمونه هایی از زیبایی در رؤیت حضرت زینب (س) در کربلا وجود داشت؟
قول معروف «ما رایات الا جمیله» حضرت زینب(س) ظاهراً با فجایع و مصائب کربلا در تضاد است. اما برای درک درست آن، باید خارج از چارچوب فکر کنید و به سطوح مختلف معنا توجه کنید. از یک طرف زیبایی را در مقابل زشتی تداعی می کند. این جمله به معنای نادیده گرفتن مصائب و مصائب کربلا نیست. حضرت زینب علیهاالسلام از واقعه کربلا، کشتار وحشیانه خانواده و جنایات کاملاً آگاه بود. اما وقتی عمیقتر نگاه کرد، زشتی بیرونی مانع از دیدن زیبایی‌های روحانی نشد. در این دیدگاه، زیبایی نه در ظاهر حوادث، بلکه در معنا و اهمیت آنهاست.
زیبایی نیز در هدف و پیام قیام بسیار مهم است، از این رو حضرت زینب (س) شهادت امام حسین (ع) و یارانش را نه به عنوان یک شکست، بلکه به عنوان یک پیروزی معنوی و تحقق اهداف والای قیام تلقی کردند. قیام فداکاری و ایثار در راه احیای دین و مبارزه با ظلم و ستم در نظرش زیبایی زیادی داشت. این زیبایی زیبایی ایثار، فداکاری، استقامت در راه حق و مبارزه با ظلم بود.
صبر و استقامت در چنین فاجعه ای نیز بُعد زیبایی دارد. به طوری که صبر و استقامت حضرت زینب(س) در برابر مصائب، نماد زیبایی است. تحمل این مصائب بزرگ با عزت و عزت و تبدیل آن به فرصتی برای بیان حقایق و شرمساری ظلم به نظر او یکی از جلوه های زیبای این واقعه است.
ارجاع جمله را می توان به زیبایی در پیروزی نهایی حق نیز تعبیر کرد. زیرا کربلا اگرچه به ظاهر شکست خورده بود، اما از منظر حضرت زینب(س) پیروزی دراز مدت حق بر باطل تلقی می شد. دشمنان ظاهراً در میدان پیروز بودند، اما پیام کربلا و خون امام حسین (ع) در طول تاریخ به عنوان نماد مقاومت و مبارزه با ظلم ماندگار شد و در نهایت پیروز شد.
زیبایی تجلی اسماء الهی را نیز باید در نظر گرفت. زیرا حضرت زینب(س) از منظر عرفانی تجلی اسماء و صفات الهی را در مصائب کربلا می دید. از منظر او، مظاهر مختلف قدرت، رحمت، حکمت و عدل خداوند در واقعه کربلا زیبایی های بسیاری داشت.
به این ترتیب عبارت «ما رایات الا جمیله» حضرت زینب(س) بیانی عمیق و فراتر از درک سطحی کربلاست. این جمله نگاه معنوی و نگاه ویژه حضرت زینب(س) به وقایع کربلا را نشان می دهد که زیبایی و عظمت معنوی را در پس سیمای تلخ و غم انگیز حوادث می دید.
ادامه زیبایی کربلا در تاریخ
مأموریت حضرت زینب تا کربلا ادامه یافت. زیبایی بعثت کربلا را چگونه دید؟
مأموریت حضرت زینب(س) به کربلا، نشر حق و افشای مظلومیت دشمن بود. او با سخنان ناب و شیرین خود حقایق کربلا را به گوش مردم رساند و دشمنان را رسوا کرد. زیبایی زیادی در این ماموریت مهم و نتایج آن وجود دارد که در طول تاریخ افراد زیادی را تحت تاثیر قرار داده است. قدرت بیان و تأثیرگذاری بر افکار عمومی. یکی از جمله جنبه های زیبایی این ماموریت، مهم بود.