به گزارش خبرنگار پی ام آپ، یکی از دغدغه های مهم در حوزه سلامت، صرف صبحانه است. از آنجایی که نخوردن صبحانه به ایمنی بدن آسیب می رساند و باعث لرزش، ضعف، سرگیجه، سردرد، احساس گزگز در بدن، ضربان قلب سریع، مشکلات یادگیری و … می شود. به دلیل علائم، صبحانه برای مدت طولانی به عنوان با ارزش ترین وعده غذایی در نظر گرفته می شود. اما اهمیت صبحانه از نظر سلامتی با تغییر ذائقه مردم مغلوب می شود و روز به روز در زندگی مردم کمتر جلوه می کند. در این راستا یکی از مهم ترین خطراتی که با باز شدن مدارس در بین دانش آموزان پنهان شده، عواقب نخوردن صبحانه است. زیرا اکثر دانش آموزان به دلیل بی اشتهایی و زمان محدود از خوردن صبحانه اجتناب می کنند.
آنچه در ادامه خواهید خواند حاصل یک گفتگوی صمیمانه فهیمه حق دوست، عضو هیئت علمی پژوهشکده قلب و عروق اصفهان و دکترای تغذیه به موازات عوارض صبحانه نخوردن است.
نخوردن صبحانه باعث کمبود مواد مغذی در بدن می شود؟
حقیقتدوست: آره. نخوردن صبحانه در زمان مناسب مصرف مواد مغذی ضروری را کاهش می دهد زیرا صبحانه زمان مناسبی برای دریافت مواد مغذی ضروری است که در طول روز به بدن کمک می کند، مانند فیبر و ویتامین ها. حذف صبحانه می تواند منجر به سطوح ناکافی مواد مغذی مختلف شود که می تواند عواقب طولانی مدتی برای فرد داشته باشد. علاوه بر این، وقتی دانشآموزان از صبحانه غافل میشوند، بر انرژی و خلق و خوی دانشآموزان تأثیر منفی میگذارد و در نتیجه رفتارهای غیرقابل پیشبینی و آشفته، کاهش سطح انرژی دانشآموزان، افزایش خستگی و اختلال در عملکرد شناختی در کودکان ایجاد میشود.
نخوردن صبحانه می تواند روی ظاهر بدن تاثیر بگذارد؟
حقیقتدوست: آره. نخوردن صبحانه باعث چاقی در افراد می شود زیرا صبحانه سوخت و ساز بدن را تسریع می کند و بدن را تشویق می کند تا در طول روز کالری بسوزاند. با این حال، هنگامی که وعده های غذایی حذف می شود، بدن برای صرفه جویی در انرژی سرعت خود را کاهش می دهد، به این معنی که متابولیسم کند می شود. در نتیجه گرسنگی و میل به مصرف شیرینی جات افزایش می یابد.
علاوه بر این، به دلیل گرسنگی، غذای بیشتری مصرف میشود که منجر به چاقی میشود، علاوه بر این، روزهداری طولانی مدت توانایی بدن در سوزاندن کالری را محدود میکند که منجر به ذخیرهسازی چربی و چاقی میشود. مغز برای زنده ماندن در شب به گلوکز نیاز دارد و کبد همیشه گلیکوژن ذخیره شده کافی برای ثابت نگه داشتن سطح قند خون ندارد. برای حل این وضعیت، سطح کورتیزول باید افزایش یابد.
صبحانه ذخایر گلیکوژن در کبد را پر می کند و سطح کورتیزول را کاهش می دهد. نخوردن صبحانه باعث افزایش سطح کورتیزول به منظور حفظ سطح قند خون می شود و در نهایت منجر به مقاومت به انسولین و افزایش گرسنگی در طول روز می شود که خود منجر به چاقی شکمی می شود.
نخوردن صبحانه چه تاثیری بر سطح ایمنی بدن انسان دارد؟
حقیقتدوست: نخوردن صبحانه می تواند سلول های ایمنی بدن را از بین ببرد زیرا بدن برای حفظ سلول های ایمنی سالم که می توانند با بیماری ها مبارزه کنند و عملکرد سلول های T را بهبود بخشند، به تغذیه مداوم نیاز دارد. علاوه بر این، نخوردن صبحانه خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در دراز مدت افزایش می دهد. همچنین نخوردن صبحانه خطر هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون را افزایش می دهد.
نخوردن صبحانه چه تاثیری بر وضعیت دانش آموزان در طول روز دارد؟
حقیقتدوست: نخوردن صبحانه می تواند منجر به هوس های ناسالم و انتخاب های نادرست در اواخر روز شود. حتی اگر کودک شما صبحانه را دوست نداشته باشد، اندام های او برای عملکرد صحیح به تغذیه نیاز دارند و صبحانه راهی عالی برای دریافت مواد مغذی در اوایل روز و ثابت نگه داشتن سطح قند خون است.
محققان دانشگاه مریلند مشاهده کردند افرادی که صبحانه نمی خورند در مدرسه احساس خستگی بیشتری می کنند و نمی توانند به درستی تمرکز کنند. به گفته محققان دانشگاه آیووا در ایالات متحده، کودکانی که آهن، ید و پروتئین کافی مصرف نمی کنند، بهره هوشی پایین تری دارند.
نخوردن صبحانه چه عوارض روانی دارد؟
حقیقتدوست: نخوردن مکرر صبحانه با افسردگی، شادی کمتر، استرس پس از سانحه، تنهایی، بی قراری، خواب طولانی یا کوتاه و همچنین عملکرد تحصیلی ضعیف همراه است. در مطالعهای روی دانشآموزان از 28 کشور، نخوردن صبحانه خطر افسردگی و اختلالات خواب را تقریباً دو برابر میکند و احتمال عملکرد ضعیف در مدرسه را تا 40 درصد افزایش میدهد.
زمان بروز عوارض روحی و جسمی نخوردن صبحانه چه زمانی است؟
حقیقتدوست: بسته به نوع عوارض، زمان ظهور آنها متفاوت است. برای مثال دیابت در بلندمدت، چاقی در میان مدت و خلق و خو و عملکرد تحصیلی در کوتاه مدت خود را نشان می دهد.
آیا مصرف داروهای مکمل در طول روز میتواند جایگزین مصرف صبحانه شود و کمبودهای ایجاد شده را جبران کند؟
حقیقتدوست: خیر، مواد مغذی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: ریز مغذی ها که شامل مواد معدنی و ویتامین ها می شود و درشت مغذی ها که شامل پروتئین، چربی، کربوهیدرات ها یا قندها می شود. نمک دارویی و مکمل های ویتامین فقط می توانند ریز مغذی ها را تامین کنند اما قادر به تامین درشت مغذی ها نیستند.
غذاها همچنین حاوی ترکیبات مفید دیگری مانند آنتی اکسیدان های مختلف هستند که در مکمل های غذایی یافت نمی شوند، بنابراین اکیدا توصیه می شود که مواد مغذی از طریق غذا تامین شود و مکمل ها جایگزین آن ها نشوند، اما با توجه به عادات غذایی ایرانیان، مواد مغذی که می توان به دست آمده از غذاها از طریق غذا تامین می شود خیر، باید از طریق مکمل ها تامین شود.
با توجه به فرصت و اشتهای کم در اوایل صبح شما مصرف چه مواد غذایی به عنوان صبحانه توسط دانشآموزان پیشنهاد میکنید؟
حقیقتدوست: صبحانه مناسب صبحانه ای است که مفید و مغذی، کم اما غنی باشد و کودک را حداقل دو یا سه ساعت سیر نگه دارد و مهمتر از آن انرژی لازم را تامین کند.
1. چند تکه نان با پنیر و گردو
2- کره بادام زمینی و عسل
3_ شیر و پنکیک (بهتر است شیر گرم باشد) + گردو یا بادام با دو قاشق عسل یا چند حلقه موز
4_ سیب و جوانه گندم به تنهایی صبحانه های کاملی هستند. برای جلوگیری از حالت تهوع بهتر است چند تکه نان، پنیر و گردو بخورید.
5- یک کاسه عدس (لوبیا توصیه نمی شود)
6- خامه فرم گرفته، خامه یا عسل با مقداری چای یا یک لیوان شیر
۷- نان و پنیر با خیار یا گوجه فرنگی و یک لیوان چای شیرین
8- تخم مرغ که منبع کامل پروتئین و سایر مواد مورد نیاز بدن است و به هر شکلی (آب پز، نیم پز، آب پز) قابل مصرف است.
9- بلغور جو دوسر با یک لیوان شیر و مقداری نان یا خرما
مصرف چه مواد غذایی در صبح باعث افزایش یادگیری میشود؟
حقیقتدوست: به طور کلی، خوردن صبحانه ای که نیاز به انواع مواد مغذی را برآورده می کند مفید است، بنابراین توصیه می شود صبحانه حاوی موادی باشد که به کربوهیدرات نیاز دارند (مانند نان و عسل)، پروتئین (شیر، پنیر، کره بادام زمینی) و … چربی (از انواع مغزها (مانند گردو و بادام) تهیه کنید. همچنین اگر بتوانیم در وعده صبحانه منبع فیبر داشته باشیم (مثلاً سیب، موز، خرما، خیار، گوجه فرنگی یا سبزی)، فرد احساس سیری می کند. طولانی تر شده و به تدریج قند خون را جبران می کند.