جزئیات فرصت از دست رفته اقتصاد ایران در سه دهه!

رشد اقتصادی ایران نسبت به کشورهایی با سطح درآمد یکسان کمتر بوده است.

بر اساس گزارش  فردای اقتصاد، رشد تولید سرانه در کشورهای با درآمد بالا در سه دهه گذشته 62 درصد بوده است، اما رشد در کشورهای با درآمد متوسط ​​بسیار سریعتر است. کشورهای با سطح متوسط ​​(براساس طبقه بندی بانک جهانی) رشد اقتصادی 126 درصد و کشورهای متوسط ​​​​بالا رشد اقتصادی 210 درصد داشته اند.

تئوری رشد همچنین بیان می‌کند که رشد اقتصادی می‌تواند برای افراد با درآمد بالا دشوارتر شود، در حالی که افراد کم درآمد هنوز به میوه‌های توسعه دسترسی آسان‌تر دارند. برخی از مدل‌های شناخته شده رشد اقتصادی، کاهش بازده را فرض می‌کنند و پیش‌بینی می‌کنند که نوعی همگرایی در رشد اقتصادی کشورها وجود خواهد داشت. کشورهای کم درآمد سریعتر رشد می کنند و به ثروتمندان می رسند، در حالی که درآمد کشورهای ثروتمند کندتر رشد می کنند.

فرصت از دست رفته اقتصاد ایران در سه دهه

مقایسه وضعیت کشورهای با درآمد متوسط ​​و بالا در نمودار بالا نشان می دهد که این همگرایی تا حدودی صورت گرفته است.  هر چند که کشور‌های «کم‌درآمد» احتمالاً تحت تأثیر شرایطی مثل دولت ورشکسته، جنگ داخلی یا ضعف‌های نهادی شدید در تله فقر باقی مانده‌اند و رشد اقتصادی کمتری نسبت به سایر گروه‌ها -حدود ۴۵ درصد- داشته‌اند.

مشکل برای ایران این است که رشد اقتصادی هم‌اندازه پردرآمد‌ها بوده است، در حالی که سطح درآمد در حدود متوسط ​​جهانی است. این رشد کمتر نسبت به کشورهای همتای خود باعث شده تا ایران که مدت ها در گروه کشورهای بالاتر از میانگین قرار دارد، عملکرد ضعیفی داشته باشد و از این گروه عقب بماند. ادامه این وضعیت باعث می شود ایران از میانگین متوسط ​​کشورهای دنیا عقب بماند.

در نتیجه، ایران نتوانسته است از فرصتی برای همگرایی در رشد اقتصادی جهان که با روندهایی مانند انتقال فناوری کم هزینه از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه ممکن شده است، استفاده کند. با رشد اقتصادی مشابه کشورهای پردرآمد، شکاف ایران با این کشورها از سال 1990 تقریباً ثابت مانده است، در حالی که رقبا به سرعت از آنها پیشی گرفته اند.