به گزارش مانیبان به نقل از فارس، طرح پیشنهادی یکی از نمایندگان مجلس برای حذف 150 میلیارد دلار یارانه پنهان و پرداخت مستقیم یارانه نقدی به هر ایرانی وارد مرحله جدیدی شده است.
این سه دهم از لیست مشمولان یارانه حذف می شود
روز گذشته ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس طرحی را برای برگزاری همه پرسی حذف یارانه های پنهان و پرداخت یارانه نقدی به همه مردم ایران مطرح کرد.
وی تصریح کرد: سالانه حدود 150 میلیارد دلار یارانه آشکار و پنهان در کشور پرداخت می شود که عمده آن به آب، برق، گاز، بنزین، گازوئیل، نان و دارو اختصاص دارد.
ابوترابی پیشنهاد کرد: الگوی پرداخت مستقیم یارانه نروژ اجرایی شود و یارانه ها به صورت مستقیم به افراد پرداخت شود. وی این یارانه مستقیم را حدود 10 میلیون تومان برآورد کرد تا مردم بتوانند مصرف خود را مدیریت کنند.
ابوترابی پیش از این طرح انتقال پایتخت از تهران به مکان دیگری را دنبال کرده بود.
تحلیل اصل هدفمندی یارانه ها
اصل هدفمندی یارانه ها با هدف توزیع عادلانه تر منابع و کاهش نابرابری در مصرف انرژی و کالاهای اساسی پیشنهاد شده است. این رویکرد می تواند با حذف یارانه های پنهان و تخصیص مستقیم منابع به افراد، از اسراف و مصرف بی رویه جلوگیری کرده و عدالت اجتماعی را تقویت کند.
احمد قدسی کارشناس انرژی در این خصوص با اشاره به اینکه هدفمندی یارانه ها مهمترین وظیفه در حوزه اقتصادی دولت در راستای مدیریت انرژی است، گفت: در هدفمندی یارانه ها در سال 1388، حمل و نقل قیمت انرژی تقریبا یک سوم کاهش یافت. طبق برنامه اولیه قرار بود قیمت ها شناور باشد اما پس از مداخلات مجلس ثابت شد. افزایش قیمت در برخی شرکت ها قابل توجه بود. به عنوان مثال گازوئیل از 16.5 تومان به 300 تومان و بنزین از 100 به 400 تومان افزایش یافت. از آنجایی که امروز اثرات تورمی این کار اغراق آمیز است، همزمان برخی رسانه ها از تورم 700 درصدی و در صورت اجرای انتخابی 5000 درصدی صحبت کردند، اما در نهایت مشاهده کردیم که هدفمندی یارانه ها حدود 5 درصد بوده است. تورم در کشور ما
وی افزود: برای محاسبه تورم حاصل از هدفمندی یارانه ها از دی ماه 99، باید روند تورم ماهانه ماه های قبل و بعد را در نظر بگیریم. بر اساس آمار بانک مرکزی تورم ماهانه شهریور، مهر، آبان و آذر ماه نیز به ترتیب 0.9، 1.8، 0.9 و 1.5 درصد بوده و با این حساب میانگین تورم 1.3 درصد بوده است. پس از اجرای هدف، تورم ماهانه دی ماه 2.7 بهمن 2.6 و اسفند 3.4 درصد و میانگین ماهانه آن 2.9 درصد بوده است.
از ماه فروردین این عدد به میانگین قبلی خود باز می گردد، بنابراین تورم فروردین و اردیبهشت ماه هر کدام 1.6 درصد خرداد 1.3 و در تیرماه 0.3 درصد بود که میانگین تورم ماهانه 1.2 درصد بود.
بنابراین می توان گفت که اثرات تورمی هدفمندی یارانه ها در سال 89 در سه ماه پس از هدفمندی رفع شد و طی این سه ماه به طور متوسط 1.6 درصد تورم ماهانه بیشتری ایجاد کرد و به این ترتیب در مجموع از 5 درصد تورم ناشی از یارانه خاص داریم.
وی با اشاره به نمودار تورم نقطه به نقطه سه ماهه، خاطرنشان کرد: تورم سه ماهه قبل و بعد از هدف معادل 4.3 و 4.6 درصد و در دوره سه ماهه اجرای هدفمندی یارانه ها 8.8 درصد بوده است. یعنی طبق این محاسبه به دلیل هدفمندی یارانه ها تنها تورم حدود 4.5 درصدی داشته ایم.
این کارشناس انرژی ادامه داد: پس از اجرای انتخابی یارانه ها در بین گروه های مختلف کالاها و خدمات مصرفی، تورم در سه بخش «حمل و نقل»، «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت ها» و «خوراکی ها و آشامیدنی ها» ایجاد شد. سایر گروه‌های کالایی افزایش تورمی نداشتند.
در بخش حمل و نقل که بالاترین تورم را شاهد بوده ایم، طی سه ماه پس از تعیین هدف، در مجموع 18 درصد افزایش تورم داشته ایم. در همین مدت در بخش «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» تورم کل 6.5 درصد و در بخش غذا و آشامیدنی تورم کل 3 درصد داشته‌ایم.
احمد قدسی تصریح کرد: در سایر گروه های کالایی مانند پوشاک و کفش، لوازم خانگی، بهداشت و درمان، ارتباطات، آموزش و پرورش و رستوران ها و هتل ها پس از اجرای هدف افزایش تورم نداشتیم.
وی تصریح کرد: پس از اجرای در نظر گرفته شده یارانه ها در سال 89 و پرداخت 45 هزار تومان یارانه در آن زمان، یک خانواده چهار نفره ماهانه 180 هزار تومان یارانه دریافت می کرد که باعث افزایش درآمد اکثریت جامعه شد. بیشتر از افزایش در هزینه ها
انتقاد از برآورد 150 میلیارد دلاری یارانه ها
اگرچه اصل هدفمندی یارانه ها موضوعی مثبت در اقتصاد کشور است، اما نحوه محاسبه یارانه پنهان و رسیدن به 150 میلیارد دلار و سپس محاسبه میزان یارانه نقدی برای هر فرد می تواند برای همه مشکلات ایجاد کند.
برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که برآورد 150 میلیارد دلاری یارانه های پنهان ممکن است اغراق آمیز باشد زیرا ظرفیتی برای صادرات این مقدار منابع وجود ندارد. به عبارت دیگر، در صورت آزادسازی قیمت منابع انرژی ایران و کاهش مصرف، به دلایل دریافت پول در وسایلی مانند گاز و برق که اکثریت بودجه انرژی ایران را شامل می شود، امکان صادرات وجود ندارد.
از سوی دیگر، اعلام ارقام بالای یارانه نقدی ممکن است انتظارات غیرواقعی را در جامعه ایجاد کند و اجرای طرح را با چالش مواجه کند.
طرح پیشنهادی حذف یارانه های پنهان و پرداخت مستقیم یارانه نقدی به مردم با هدف افزایش عدالت اجتماعی و کاهش اتلاف در مصرف منابع، ایده ارزشمندی است. با این حال، برای اجرای موفق، تحقیقات دقیق تر، برنامه ریزی جامع و در نظر گرفتن تجربیات گذشته برای جلوگیری از مشکلات احتمالی مورد نیاز است.