جام حسنلو; بنای یادبود تمدن بزرگ (+عکس)

دایسون (۲ اوت ۱۹۲۷ – ۱۴ فوریه ۲۰۲۰) ایران شناس و باستان شناس آمریکایی بود که تیم های مختلف کاوش و کاوش در مناطقی از ایران را رهبری می کرد. او با کاوش هایش در تپه حسنلو در بین باستان شناسان شهرت جهانی یافت. دایسون در سال 1966. او موفق به اخذ دکترای باستان شناسی از دانشگاه هاروارد شد. او در دوران تحصیل در هاروارد به تحقیقات میدانی، باستان شناسی عملی و قوم شناسی در سه کشور اردن، عراق و ایران پرداخت.

به گزارش دنیای تجارت، دایسون در سال 1955 به ایران سفر کرد تا گروهی از ایرانیان و آمریکایی ها را برای کشف آثار باستانی در تپه حسنلو در استان آذربایجان غربی هدایت کند. در 900 پ.م. در سال 400 قبل از میلاد در این مکان آتش سوزی بزرگی رخ داد و اجساد و اشیاء زیادی در زیر لایه های خاکستر و آوار مدفون شدند.

دایسون و این گروه به کار خود ادامه دادند تا اینکه در سال 1958/1336 موفق شدند جامی طلایی را در این تپه کشف کنند که در نوع خود بی نظیر بود. گروه دایسون در سال 1972 در حین جستجوی خود قبری را کشف کردند که جالب اینجاست که اسکلت دو نفر در آغوش یکدیگر قرار گرفته بود. عکس این دو اسکلت در موزه باستان شناسی و مردم شناسی دانشگاه پنسیلوانیا موجود است و نام عاشقان ایرانی 800 سال قبل از میلاد را یدک می کشد. کر دایسون تا سال 1977. او پروژه حسنلو را در شمال غرب ایران رهبری کرد. با این حال، کل تپه در این مدت حفاری نشد.

جام طلایی کشف شده در تپه حسنلو به منبع سوالاتی تبدیل شده است که باستان شناسان حتی پس از گذشت این همه سال هنوز پاسخی برای آن ندارند. امروزه محوطه باستانی حسنلو به دلیل گسترش زمین های کشاورزی و ساخت و ساز کوچکتر شده است. این شهرک در سال 800 قبل از میلاد تأسیس شد. غارت و سوخت.

روی جام طلای حسنلو تصاویری از خدایان و آیین های مختلف، حیوانات و ارابه ها نقش بسته است.

همانطور که در دایره المعارف ایرانیکا نوشته شده، این کاسه در اتاق شماره 9 در گوشه جنوب شرقی ساختمان قرار داشت. در آنجا او را در زیر دیوارهای گلی فروریخته طبقه دوم در کنار اجساد سه مرد دفن کردند. یکی از همین مردان بود که او این جام را در دست داشت. احتمالاً این سه مرد سه سرباز بودند که در هنگام آتش زدن این دژ در حال غارت یک بنای چند طبقه بودند.

آنها این جام و سایر اشیای با ارزش را از انباری در طبقه دوم بردند. اما در حین فرار با این غنائم، ساختمان آجری ناگهان فروریخت. البته احتمال دیگر این است که این سه مرد در واقع جزو نگهبانانی بودند که در آخرین لحظات پس از سقوط قلعه، ارزشمندترین اشیای مدفون شده در زیر آوار را بازیابی کردند.

در جلد اول کتاب کهن دیار که بخشی از مجموعه آثار باستانی ایران در بزرگترین موزه های جهان است، درباره این جام آمده است:

در ردیف بالا، یک یزدی بالدار بر روی گاری که توسط فرماندار به سمت کشیشی که جامی در دست دارد حرکت می کند، در حالی که رودخانه ای از دهان گاو جاری می شود که احتمالاً نماد زندگی و باروری است.

در ردیف پایین و زیر چرخ زندگی، یک جنگجو با موجودی نیمه انسان و نیمه اژدها می جنگد. در تصاویر طرف دیگر جام می‌توان خدایان شاخدار سوار بر ارابه‌ها، کاهنانی را که بزهای قربانی حمل می‌کنند، جنگجوی با گرز و کمان، مردی که شیر را رام می‌کند و والدینی که با آنها بازی می‌کنند، مشاهده کرد. وی خاطرنشان کرد: آنها بچه های کوچک هستند.

جام حسنلو در موزه ارومیه

جدای از این خصوصیات کلی، ویژگی هایی در این جام وجود دارد که به وضوح ایرانی بوده است، مثلاً نحوه قرار دادن کمان روی پای خود توسط کماندار، حرکتی که بعدها در هنر مادها و هخامنشیان یافت شد. از پایین عقاب یا آهویی با الهه مانند پرنده ایلامی باستانی شوش و تزئین دسته ای جدیدتر حسنلو دیده می شود.

مشخص ترین آنها در هم تنیدگی بدن حیوان است. مخصوصاً بدن شیر که با یک آینه ارتباط الهه را تشکیل می دهد. در اینجا دایره های متحدالمرکز زانوها و آرنج ها با خطوط موازی به هم متصل می شوند و خطوط موازی بیشتر به نقاطی منتهی می شوند که توسط یال حیوان پنهان شده اند. زمانی که خبر کشف بقایای اسکلت سربازان به ویژه جام طلای حسنلو به مطبوعات رسید، طبق معمول اکتشافات باستانی، غوغایی به پا شد و روزنامه های جهان خبر کشف حسنلوی ایران را منتشر کردند. تپه.

بعداً این کشف به عنوان یکی همچنین یکی از مهمترین رویدادهای باستان شناسی دهه نامیده می شد و پس از آن بسیاری از مورخان، مورخان هنر، باستان شناسان و دیگران به تفسیر حکاکی های اساطیری روی جام پرداختند. یک سال پس از کشف این فنجان، مجله Life مقاله ای با عکس های رنگی از این فنجان شگفت انگیز منتشر کرد.

به دلیل کمبود اسناد مکتوب، اطلاعات بسیار اندکی از ساکنان حسنلو و مهاجمان وی در دست است. هیچ سند مکتبی از حسنلو که هویت ساکنان آن را ثابت کند وجود ندارد.

ایرنه جی وینتر در مقاله خود با عنوان «جام طلای حسنلو: سی سال بعد» می‌نویسد: «ما نه نام تاریخی این مکان را می‌دانیم، نه حکومتی را که ممکن است این کاسه به آن تعلق داشته باشد، نه زبان و مردم آنجا را. جام حسنلو نشان می‌دهد که تمدن شگفت‌انگیزی در اینجا وجود داشته است، اما هنوز از جزئیات این تمدن باستانی چیزی نمی‌دانیم در شمال سوریه یافت شد و نشان داد که بین تمدن های ساکن ایران و سایر تمدن های خاورمیانه تأثیرات متقابل زیادی وجود داشته است.

بر اساس دایره المعارف بریتانیکا، تمدن تپه های حسنلو بین سال های 2100 تا 825 قبل از میلاد وجود داشته است. قبل از میلاد، اما غنی ترین دوره مورد مطالعه در آنجا به قرن 9 و 10 قبل از میلاد باز می گردد. قبل از میلاد مسیح. یکی از ویژگی های این دوره که به «مونایان» معروف است، سفال های خاکستری رنگ و انواع سیاه و قرمز است.

محمدرضا اصلانی کارگردان و مستندساز در سال ۱۳۴۶ مستندی درباره جام حسنلو ساخت.