گزارش کردن مبنای تفکر و فرهنگ تبلیغی،جلسه نقد و بررسی کتاب فاروق ولایت تالیف آیت الله جعفر سبحانی تبریزی در سرای اهل قلم برگزار شد.
به گزارش ایبِنا، در این نشست سعید طاووسی مسرور مورخ و عضو هیأت علمی دانشگاه طباطبایی، حجت الاسلام سیدمحمدرضا حسینی مدرس دانشگاه و عبدالحسین طالعی از اعضای هیئت علمی دانشگاه قم حضور داشتند که به مناسبت این سالگرد سخنرانی کردند. امام علی (ع) درباره این کتاب.
کامل بودن کتاب «فاروق ولایت»
سعید طاووسی در ابتدای این نشست گفت: این نشست به کتاب «توسعه ولایت» تألیف آیت الله جعفر سبحانی اختصاص دارد. کتاب فروغ ولایت به‌عنوان دنباله‌ای بر کتاب معروف این نویسنده، فروغ ابدیت، نوشته شد و در سایه آن کتاب ایستاد. البته به اندازه Eternity Growth معروف نیست و این از نسخه کتاب مشهود است. “توسعه استان” در قالب های مختلف موجود است. به عنوان مثال کتاب را می توان از سایت مدارس هدایت، طبیان، شهید آوینی و قائمیه دانلود کرد. صوت کتاب نیز در کتابخانه گویای رضوی موجود است. کتاب فروغ ولایت دارای ترجمه فرانسوی است که به همت مجمع جهانی اهل بیت(ع) منتشر شده است.
سعید طاووسی مسرور
وی با اشاره به روش نویسنده در نگارش این کتاب افزود: نویسنده نه در «بسط ابدیت» و نه در «بسط ولایت» به سادگی دیدگاه خود را بیان نکرده است. خود نویسنده بر این عقیده است که تاریخ و مطالب تاریخی را ارائه کرده است. مشکل دیگر کامل بودن این کتاب است که تمام زندگی امیرالمومنین (ع) را در بر می گیرد و به دوران بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و دوران خلافت آن حضرت اختصاص ندارد. شاید مطالبی در کتاب زندگی امیرالمومنین (ع) نیامده باشد. نویسنده سعی کرده علاوه بر عوامل و وقایع تاریخی، شخصیت بزرگوار را به مخاطب عرضه کند.
طاووسی مسرور به علاقه شخصی آیت الله سبحانی به این کتاب اشاره کرد و گفت: این نویسنده ارجمند علاقه زیادی به این کتاب دارد و شاید نیاز به تبلیغ داشته باشد، جالب است بدانید که وزیر در زمان کرونا از ایشان حمایت کردند کتاب فاروق ولایت را هنگام عیادت به او داد.
زبان این کتاب هم تاریخی و هم داستانی است
در ادامه این دیدار عبدالحسین طالعی گفت: آقای سبحانی همیشه نویسنده بوده است. او از دوران جوانی برای مجله «مکتب اسلام» می نوشت. این مجله قدیمی ترین مجله اسلامی است که هنوز در ایران منتشر می شود. آقای سبحانی از همان روز اول خدمت آیت الله بروجردی، در مجله «مکتب اسلام» می نوشت که به نوشتن آن ادامه می دهد. این تجربه طولانی او را زمانی که می خواهد این کتاب را بنویسد کاملا منطقی و جامع می کند. یکی از نکات مثبت این کتاب روان نویسی و جریان کنش متن است. کتاب فاروق ولایت مستند است اما خشک و خفه کننده نیست. مستند داستانی شیرین است که یکی یکی جلو می رود. نکته دیگر سبک تحلیل وقایع کتاب است. فاروق ولایت در مقایسه با کتب سنتی تحلیلی است و نسبت به کتب تحلیلی جدید سنتی محسوب می شود. در این کتاب بین رویکرد سنتی و تحلیلی ارتباط وجود دارد. این کتاب به دلیل کامل بودن و محتوای زمانی آن مشهور است. کتاب فاروق ولایت برای کسانی است که حوصله خواندن یک کتاب طولانی را ندارند.
عبدالحسین طالعی
تفاوت بین نگارش زندگینامه و دیدگاه تاریخی خطی
سعید طاووسی پس از این نشست درباره شیوه نگارش این کتاب گفت: مشکل رایجی که در این کتاب های تاریخی وجود دارد، نگاه خطی به زندگی امیرالمومنین (ع) است. این دیدگاه نیز خوب است، اما می توان با دید ذهنی نیز به این مقاله نگاه کرد. کتاب های زندگی نامه ای که به شخصیت امیرالمومنین (ع) می پردازد نیز حائز اهمیت است. نقطه ضعف دیدگاه خطی، اشتباه گرفتن تاریخ با داستان است. بنابراین منطقی است که غیر از کتاب هایی از این دست، موضوعات مربوط به سیره امیرالمومنین (ع) نیز جداگانه نوشته شود. بر اساس این تقسیم بندی ها می توان هر قسمت را به سخنرانی، مقاله یا کتاب تبدیل کرد.
چرا کتاب فروغ ولایت مهم است؟
در ادامه نشست سید محمدرضا حسینی گفت: این کتاب اشاره ای به دهه 60 داشت، در این دهه درباره امیرالمومنین(ع) بحث هایی مطرح شد و به همین دلیل ایشان فصل رفع شبهات است. شخصیت نویسنده این کتاب جامع است. او یک اصل، مفسر، مورخ و اهل کلام است. او اولین کسی است که کتاب امام خمینی (ره) را مبنای تدریس در حوزه قرار داد. وقتی چنین شخصی مشکلی را بیان می کند، آن را هم از نظر تاریخی، هم به صورت شفاهی و هم از راه های دیگری بررسی می کند که به این سؤال کاملیت علمی می دهد. با شما می آورد
وی ادامه داد: آقای سبحانی در پایان کتاب از منابع معتبر دست اول استفاده می کند. در سراسر کتاب از متون معاصر یا غیر معتبر استفاده نشده است. ویژگی دیگر لیست اعلامیه ای است که آورده اند. فهرست اقوام و طوایف معمولاً در کتاب ها ذکر نشده است، اما او چنین است. این نوع کار کتاب را کامل می کند. آنها بین سنت و مدرنیته تعامل دارند. به عنوان مثال، از واژه‌های صدر اسلامی در کلمات استفاده می‌شود، اما از واژه‌های جدیدی مانند تاکتیک‌های نظامی یا ستون‌های نظامی نیز استفاده می‌شود. نکته دیگری هم وجود دارد و آن این است که باید به مسئله امامت توجه خاصی می کرد. به نظر می رسد این کتاب به مباحث امامت نمی پردازد که به نظر می رسد یکی از کاستی های این کتاب باشد.
آثاری از کتاب فروغ ولایت
در ادامه این دیدار عبدالحسین طالعی گفت: یکی یکی از مواردی که باید در چاپ های بعدی این کتاب آورده شود، روایت اول شخص خود امیرالمؤمنین است، بهتر است در همه این موارد سخنان حضرت امیر (علیه السلام) در کتاب آقای سبحانی آمده باشد. داستان دیگر این است که با وجود همه این مزایا، کتاب از نظر کاربردی ضعیف است، زیرا فضای تاریخی و کلامی سنگینی دارد. نکته دیگر آفتی است که عموماً سردبیران از آن رنج می برند. مشکل کتاب های زندگینامه این است که این کتاب ها جنگ محور هستند. چرا چون بیشتر سیره نویسان از مکتب خلفا بودند و دچار مشکل بودند. در کتاب فروغ ولایت جنگ جمل، صفین و نهروان از همه مهمتر است.
سید محمدرضا حسینی
متن این کتاب بسیار علمی است
سید محمدرضا حسینی در پایان این نشست گفت: یکی دیگر از ویژگی های نویسنده کتاب، رهایی از تعصبات دینی است. متن بسیار مودبانه است. بحث دوم این است که نه می‌توان گفت که این کتاب یک کتاب زندگینامه است و موضوعات را با روش زندگینامه نوشته است و نه می‌توان گفت تاریخی است. باید بگوییم فروغ ولایت کتابی است تحلیلی درباره تاریخ و سیره امام علی (ع). مشکل دیگر این است که نیاز به بحث است نبود در این کتاب به تفصیل مورد بحث قرار گرفته اند. مثل داستان فدک که چهار یا پنج فصل دارد. می شد داستان فدک را به اختصار بیان کرد و به کتاب دیگری ارجاع داد. در عوض بهتر بود برخی از نکات تاریخی حضرت علی (ع) را جمع آوری می کردیم و به تفصیل بررسی می کردیم. مانند مسئولیت او در لیلة المبیت یا دعوت عمومی پیامبر (ص) یا ایستادن در برابر عمرو بن عبدود. زیرا این اتفاقات شباهت زیادی به یکدیگر دارند.