چهارده سال از اکران فیلم «رستاخیز» توسط احمدرضا درویش می گذرد. فیلمی که هنوز ده سال از اولین نمایشش در جشنواره فجر می گذرد نمی تواند اکران شود. «رستاخیز» را می توان یکی از مهم ترین آثار تولید شده در واقعه عاشورا نامید. درویش وقت و انرژی زیادی صرف کرد و تحسین های فراوانی را به خود اختصاص داد و هشت سیمرغ از جشنواره سی و دوم دریافت کرد. سیاست های عجیب و غریب درباره این فیلم در نهایت به جایی رسید که بی سر و صدا به صورت آنلاین اکران شد و دوبله عربی آن نیز از یوتیوب حذف شد. تقدیری که در مقام چنین اثر شریفی نبود. به بهانه سالروز تولد احمدرضا درویش و مصادف شدن آن با دهه اول محرم، حاشیه های این فیلم مهم را مرور می کنیم.
به گزارش پی ام آپ، اگر «رستاخیز» قربانی تضاد سلیقه ای نمی شد و بدون مشکل بیرون می آمد، حالا می توانست بهترین گزینه برای پخش این روزها باشد. در این صورت تلویزیون نباید هر سال برای پخش مختارنامه به فکر راه های مختلفی باشد.
تلاش دراز مدت درویش روایت واقعه عاشورا کاری سخت و ظریف است و درویش با آگاهی از این مشکل با وسواس پیش تولید آن را آغاز کرد و 16 بهمن در سال 1367 فیلمش را در شهر بم جلوی دوربین برد. ضبط فیلم پس از 250 جلسه تصویربرداری به پایان رسید. بعدها درویش برای انجام کارهای فنی «رستاخیز» برای شرکت «مولینر» به انگلستان رفت. در میان بازیگران خارجی فیلم، دو نام بیشتر به چشم آمدند: طارق انور، تدوینگر معروف و نامزد اسکار برای فیلم «سخنرانی شاه» و استفان واربک، آهنگساز برنده اسکار.
اولین ملاقات با حزب | فیلم آماده است در آستانه سی و یکمین جشنواره فیلم فجر، احتمال اکران «رستاخیز» قوت گرفت. حتی دبیر جشنواره در آن زمان گفت: «تنها فیلمی که من به عنوان دبیر جشنواره شخصاً برای دعوت به حضور در جشنواره به دفتر تهیه کننده و کارگردان محترم این فیلم رفتم «رستاخیز» بود، اما درویش با ارسال فیلم به جشنواره سیویکم مخالفت کرد و گفت: «نمی‌خواهم زحمات چند ساله را فدای تلاش‌های چند ساله‌ای که در جشنواره اعلام کرد، به نتیجه نرسیده باشد.» جشنواره به دلیل اختلاف با رئیس وقت جشنواره.» سازمان سینمایی (جواد شمقدری).
مکاشفه هیجان انگیز | «رستاخیز» در سی و دومین جشنواره فجر به نمایش درآمد و موفق به کسب 9 سیمرغ بلورین شد. پس از پایان نمایش، واکنش های مخاطبان، رسانه ها و منتقدان متفاوت بود. در بحبوحه بحث های فنی، بحث نمایش چهره حضرت ابوالفضل(ع)، حضرت علی اکبر(ع)، حضرت علی اصغر(ع) و حضرت قاسم(ع) مطرح شد. عده ای به روایت فیلم از واقعه ظهر عاشورا و سایر وقایع تاریخی ایرادات اساسی داشتند و معتقد بودند احمدرضا درویش در نقل حقایق موجود اشتباه کرده است.
تظاهرکنندگان اعتراض کردند | 10 روز پس از نمایش فیلم، اعتراضات به «رستاخیز» شکل دیگری به خود گرفت. سیدمجد بنی فاطمه مداح اهل بیت با انتشار یادداشتی نسبت به ساخت این فیلم اعتراض کردند و پس از آن حاج منصور ارضی، عبدالرضا هلالی و حسین سازور نیز از محتوای این فیلم انتقاد کردند. از سوی دیگر رسانه های مختلف با انتشار ایرادات تاریخی فیلم خواستار اصلاح آن شدند. پس از تشدید اعتراضات، رئیس وقت سازمان سینمایی به قم سفر کرد تا با مراجع و دانشگاهیان تقلید برای حل مشکل فیلم دیدار کند.
انتشار ناموفق | درویش سکوت کرد تا فیلم در مسیر درست پیش برود تا اینکه مقدمات اکران عمومی «رستاخیز» در 24 جولای 2014 فراهم شد. تلویزیون چندین پیش نمایش از این فیلم را پخش کرد که نشانه مهمی بود که «رستاخیز» برای افتتاحیه مشکلی نداشت. ضمناً حوزه هنری پخش فیلم را برعهده داشت و امید می رفت که برای پخش آن مشکلی پیش نیاید. همه چیز خوب پیش می رفت تا اینکه چند روز مانده به اکران، اعتراضاتی در شبکه های اجتماعی به راه افتاد و در روز اکران تعدادی از معترضان مقابل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تجمع کردند. عصر همان روز بود که سازمان سینمایی با صدور بیانیه ای اعلام کرد که اکران فیلم «رستاخیز» به تعویق می افتد تا شرایط جلب نظر برخی مراجع فراهم شود. احمدرضا درویش بلافاصله با خبرگزاری ایسنا صحبت کرد و توضیح داد: این تعبیر به تعویق افتادن اکران فیلم درست نیست اما وزارت آموزش و پرورش با تصمیم خود جلوی اکران این فیلم را گرفت.
شکایت درویش یک سال پس از این اتفاق، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه احمدرضا درویش در جدیدترین اقدام خود برای پخش مجدد فیلمش، پرونده را به مراجع قضایی رسانده و به دلیل برخورد سازمان سینمایی با فیلم «رستاخیز» به دیوان عدالت اداری شکایت کرده است. چندی بعد حکمی در فضای مجازی منتشر شد و صحبت از پرداخت 40 میلیارد خسارت شد.
و در نهایت راه اندازی آنلاین. در اواخر دهه 1400 و پس از انتشار خبر انتشار نسخه غیرقانونی فیلم «رستاخیز» در فضای مجازی، تقی علیقلی زاده تهیه کننده این فیلم از اکران آنلاین آن در بستر اختصاصی «کانال هلال» خبر داد. وی توضیح داد که قصد دارند این فیلم را در روز میلاد حضرت ابوالفضل (ع) اکران کنند. وی در توضیح این اقدام تاکید کرد: این فیلم دارای پروانه نمایش سینما و پروانه نمایش ویدئویی نیز هست و با ملاحظاتی به شرایط فعلی برای نمایش رسیدیم.» وی ابراز امیدواری کرد که این فیلم به زودی اکران شود. اکران اینترنتی «رستاخیز» در سکوت برگزار شد و هنوز اکثر مخاطبان آن را ندیده اند. پس از انتشار آنلاین خبری از اکران فیلم «رستاخیز» نشد و مدتی بعد دوبله عربی آن در یوتیوب منتشر شد. آیا بالاخره توقیف این فیلم تمام می شود؟
«رستاخیز» تاب انجا جدیدترین فیلم اخته احمدرضا درویش است. او کار کارگردانی خود را از سال ۱۳۶۸ با ساخت فیلم «آخرین پرواز» آغاز کرد. درویش در سال 1397 رستاخیز را جلوی دوربین برد و به این ترتیب در طول 20 سال فعالیت خود در این حرفه به طور متوسط هر دو سال یک بار یک فیلم را کارگردانی کرد. اما اکنون 14 سال از حضور او پشت دوربین می گذرد.