تاثیر عجیب بو بر قابلیت ما در تشخیص رنگ‌ها

نمونه ای از حس‌آمیزی(synesthesia)؛ یک پدیده ادراکی که در آن فعال شدن یک مسیر حسی یا شناختی منجر به تجربیات غیرارادی در مسیر دیگری می شود، ایده «بوی رنگ» یا ارتباط بوها با رنگ ها است. در این مورد، کسانی که “حساسیت رنگ به بو” را تجربه می کنند، فکر می کنند که بوها دارای رنگ های متناظر هستند.

بر اساس ویکی پدیا،  حس‌آمیزی، حس‌ترکیبی یا هم‌حسی، یک فرآیند عصبی است که در آن تحریک یک مسیر حسی یا شناختی منجر به تحریک یک مسیر حسی دیگر می شود. همدلی در واقع ترکیبی از حواس است، مثلاً وقتی فردی کلمه ای را می شنود طعمی در دهان خود احساس می کند.

اکنون یک مطالعه جدید نشان می دهد که این پدیده ممکن است در واقع بیشتر از آنچه قبلا تصور می شد رایج باشد.

دکتر رایان وارد، استاد ارشد دانشگاه جان مورز در لیورپول، بریتانیا در بیانیه‌ای درباره این تحقیق جدید گفت: «در اینجا نشان می‌دهیم که وجود بوهای مختلف بر نحوه درک مردم از رنگ‌ها تأثیر می‌گذارد.

در آزمایش دکتر وارد و همکارانش ۲۴ زن و مرد بالغ بین ۲۰ تا ۵۷ سال  مشارکت کردند تا  تا وجود و قدرت همبستگی بو و رنگ معیین شود. در طول این آزمایش، شرکت کنندگان در مقابل یک صفحه نمایش در منطقه ای دور از محرک های حسی منحرف کننده می نشستند. هیچ کدام از آنها نگفتند که کور رنگ هستند، حس بویایی ضعیفی دارند یا از عطر و ادکلن استفاده نمی کنند.

در یک اتاق ایزوله، یک دستگاه تصفیه هوا به مدت چهار دقیقه استفاده شد تا همه بوها را از هوا حذف کند. سپس، به مدت پنج دقیقه، یک پخش کننده اولتراسونیک یکی از شش رایحه را که به طور تصادفی توسط محققان از میان رایحه های کارامل، گیلاس، قهوه، لیمو و نعناع و آب بدون عطر به عنوان رایحه کنترل انتخاب شده است، منتشر می کند.

سپس از شرکت کنندگان خواسته شد تا رنگ نشان داده شده روی صفحه را با توجه به بویی که استشمام می کنند تغییر دهند.

دکتر وارد می‌گوید: «در یک مطالعه قبلی نشان دادیم که رایحه‌های کارامل عموماً قهوه‌ای تیره و زرد، رایحه‌های قهوه قهوه‌ای تیره و قرمز و رایحه‌های گیلاس صورتی، قرمز و بنفش هستند. رایحه نعناع با رنگ های سبز و آبی، رایحه لیمو با رنگ های زرد، سبز و صورتی حسی است.

یافته های جدید از نتایج قدیمی

یافته‌های جدید نشان داد که افراد از رنگ‌های خنثی مانند خاکستری اجتناب می‌کنند. به عنوان مثال، هنگامی که در معرض بوی قهوه قرار می گرفتند، رنگ خاکستری را قرمز مایل به قهوه ای تشخیص می دادند. به طور مشابه، وقتی در معرض بوی کارامل قرار می گیرند، خاکستری را با آبی تیره اشتباه می گیرند.

وارد می‌گوید این نتایج نشان می‌دهد که درک رنگ خاکستری نسبت به تطابق پیش‌بینی‌شده برای چهار بو از پنج رایحه: لیمو، کارامل، گیلاس و قهوه گرایش دارد. این نشان می‌دهد که نقش همبستگی‌های متقابل در پردازش ورودی‌های حسی به اندازه‌ای قوی است که بر نحوه درک اطلاعات از حواس مختلف (در اینجا، بین بو و رنگ) تأثیر بگذارد.

محققان می گویند تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه رایحه دقیقا چه تاثیری بر درک رنگ دارد، مورد نیاز است، اما این مطالعه جدید قویاً ارتباط بین این دو را نشان می دهد. این بدان معنی است که این حساسیت در واقع بسیار رایج است، فقط تا به حال مطالعه نشده است.