بیست سال پیش در روزی مثل امروز، جنجالی ترین اثر کمال تبریزی «مارمولک» اکران شد

به گزارش بازتاب آنلاین، «مارمولک» از نظر حاشیه یکی از رکوردداران سینمای ایران محسوب می شود و پس از بیست سال همچنان مخالفان زیادی دارد. به مناسبت بیستمین سالگرد اکران فیلم لاگارتو دلایل موفقیت این فیلم را مرور می کنیم.

کارگردان | کمال تبریزی زمانی «مارمولک» را کارگردانی کرد که در اوج موفقیت بود. او پیش از آن با ساخت فیلم «لیلی با منه است» با یک کمدی متفاوت توانست احترام و صمیمیت زیادی با مردم به دست آورد و با «شیدا»، «گاهی به آسمان نگاه کن» و «فرش» جایگاه خود را در سینما تثبیت کرد. از باد». تبریزی حاضر بود در ساخت «مارمولک» با موانع زیادی روبرو شود و به شدت به آن علاقه داشت. او سعی کرده فیلم را در مسیری کارگردانی کند که نه توهین آمیز باشد و نه در موقعیتی بمباران و شعاری تمام شود. تلاش و توجه آنها به جزئیات، علاوه بر بحث در مورد محتوا، در انتخاب بازیگران، لوکیشن ها، طراحی لباس و … مشهود است.

اسکریپت | یکی یکی از مهم ترین دارایی های فیلم «مارمولک» فیلمنامه آن است. درست است که پیمان قاسم خانی با اقتباس از فیلم خارجی «ما فرشته نیستیم» به این مهم دست یافت، اما با تماشای فیلم متوجه می‌شوید که بخش مهمی از آن با فرهنگ ما ایرانی‌ها همخوانی دارد و بحث اقتباس نه واقعاً بحث شد. قاسم خانی ابتدا فیلمنامه را نوشت و سپس با کمک کمال تبریزی و پرویز پرستویی قسمت های مختلف آن را تغییر داد تا در نهایت به این فیلمنامه منسجم رسید. فیلم سرعت کنترل شده ای دارد و مخاطب در هیچ نقطه ای از تماشای آن خسته نمی شود. سریع به اصل مطلب می رسد و با شوخی ها و ماجراجویی هایش مخاطب را تا آخر نگه می دارد.

دیالوگ ها | از جذابیت های فیلم لاگارتو می توان به دیالوگ های آن اشاره کرد. دیالوگ هایی که مدت ها در ذهن بینندگان باقی مانده و همچنان بخش مهمی از آن هاست. از تکه کلام هایی مثل «برادر عزیز» و «حاج آقا مسیلتان»، «آله ایحال»، «خواهران و مادران متحد» و… گرفته تا دیالوگ های پرمعنی مثل «تعداد مردم راه رسیدن به خدا». «وَ اللَّهُ لَهُمُ وَ الْغَفِرُ وَ الْغَافِلُ وَ الْغَافِلُ وَ الْعَطَفِ»، «این قدر به این جوان دل نبند، بهشت ​​را زور نمی شود برادر عزیز، آنقدر زور می زنی که جهنم از آن بیرون می آید». و… این دیالوگ ها با حساسیت و خلاقیتی انتخاب شده اند که فیلم الان بعد از بیست سال هم جذاب مانده و دیالوگ هایش برای ما تازگی دارد.

شخصیت پردازی ها | رضا مارمولک دزد باتجربه ای است که به خاطر توانایی اش در بالا رفتن از دیوار خانه های مردم به رضا مارمولک معروف است. آخرین بار به اتهام سرقت مسلحانه به حبس ابد محکوم شد. او به دلیل زخم عمیق دستش به بیمارستان منتقل شد. در آنجا پس از ابتلا به بیماری روحی، لباس های او را می دزدد و فرار می کند. سپس در جستجوی پاسپورت جعلی به شهری مرزی می رود و در آنجا خود را به جای امام جماعت جدید مسجد می گذارد. چون دزد و جنایتکار است و قوانین را رعایت نمی کند، لجاجت سایر روحانیون را ندارد و خیلی ساده به امور می پردازد. او از زبان مردم عادی و در کوچه بازار و با درک خودش صحبت می کند و با تکیه بر سخنان آخوند بیمارستان که معتقد بود هرکس راهی برای رسیدن به خدا دارد، همه را باور می کند که وجود ندارد. راه دشوار رسیدن به خدا و خدا بر خلاف آنچه می گویند. اصلا سختگیر نیست سخنان او باعث می شود که نتوان جایی برای سوزن انداختن در مسجد پیدا کرد. به این ترتیب خود رضا نیز به باور جدیدی درباره خدا می رسد.

بازی ها | یکی دیگر از برگه های برنده «لاگارتو» ترکیب بازیگران آن است. پرویز پرستویی در سال 1391 و زمانی که در اوج کار خود قرار داشت، توسط کمال تبریزی برای بازی در نقش رضا متقلی دعوت شد. بسیاری از کارگردانان ترجیح دادند او را برای نقش اصلی فیلم خود دعوت کنند. او پیش از این در «لیلی با من است» با کمال تبریزی همکاری کرده بود. یکی او نقش های ماندگار خود را مشخص کرده بود. اما رضا متقلی نقش اصلی این بازیگر شد. علاوه بر فیلمنامه موفق پیمان قاسم خانی، پرویز پرستویی یکی یکی از مهمترین برگه های برنده فیلم است. پرستوی نقش تبهکاری را بازی می کرد که لباس روحانی می پوشید، به طوری که تمام اجزای صورتش آن نقش را ایفا می کرد. بدون اغراق مخاطب را می خنداند و همراهی می کند. چهره روحانی کاملا گریم شده و لحنی که برای صحبت انتخاب می کند باورپذیر است. بهرام ابراهیمی در نقش موجاو تصویر مردی قوی را به ذهن متبادر می کند که تصویرش لرزه بر تن تماشاگر می اندازد. سایر بازیگران از سیروس همتی در نقش مجتبی و حسین سلیمانی در نقش غلامعلی تا رعنا آزادی ور در نقش فائزه خانم جلوی دوربین بسیار باورپذیر و جذاب هستند.

فیلم سینمایی «مارمولک» به تهیه کنندگی منوچهر محمدی پس از اکران به مدت 18 سال توقیف شد و حتی تا ساعت 14 اجازه پخش از شبکه محلی هو را نداشت. در نوروز 1402 مارمولک نیز از تلویزیون پخش شد.