بخاطر تورم مزمن، خرید خانوارهای ایرانی قدرت خود را از دست داده است و به همین دلیل در سالهای اخیر، مساله حداقل دستمزد در ایران به چالشی جدی تبدیل شده است. به همین منظور، مرکز پژوهشی مجلس پیشنهاداتی را برای تغییر ساختار چانهزنی دستمزد ارائه کرده است.
معیشت خانوارهای کارگری متوسط حدود 17 میلیون و 600 هزار تومان است و فاصله زیادی بین هزینه زندگی و دستمزد وجود دارد. این شکاف بیش از 63 درصد است. حقوق کارمندان در سال گذشته تغییر بزرگی را تجربه کرد. از حقوق کارگران مالیات گرفته شد. دستمزد کارگران کفاف هزینه فعلی زندگی را نمی دهد. حقوق کارمندان به میزان قابل توجهی از نرخ تورم انحراف دارد. حقوق کارگران در سال 1402 اعلام شد.
در حالی که دستمزد کارگران تنها 30 درصد از هزینه های کارگران را تشکیل می دهد، نمایندگان کارگران خواستار تشکیل جلسه شورای عالی کار برای بررسی مجدد حداقل دستمزد هستند.
نمایندگان کارگری از دولت خواستند در زمان تعیین دستمزد سال 1402 با توجه به افزایش قیمت ها تورم را کنترل کند. اکنون کارگران بر این باورند که دستمزد فعلی تنها 30 درصد هزینههای موجود است و کارگران برای تامین مخارج خود با مشکل مواجه هستند.
آیت اسدی یکی از اعضای شورای عالی کار در گفت وگویی درباره مطالبه کارگران برای بازنگری در حداقل دستمزد کارگران در سال جاری گفت: با توجه به اینکه دولت در زمان تصویب حداقل دستمزد سال 1402 قول داده بود که امسال به عنوان بخشی در سیاست مهار تورم حداکثر نرخ تورم باید 20 درصد باشد، اما در عمل تورم از این مقدار فراتر رفت، به همین دلیل نمایندگان کارمندان در شورای عالی کار دو بار درخواست تشکیل جلسه شورای عالی کار کردند، اما این شد. این مورد هنوز مورد توافق قرار نگرفته بود.
وی افزود: البته دو جلسه شورای عالی کار از ابتدای سال تاکنون تشکیل شده اما موضوع بررسی حداقل دستمزد کارگران مطرح نشده است.
اسدی همچنین گفت: کارفرمایان نیز مشکلات خاص خود را دارند زیرا دولت به وعده خود برای تثبیت قیمت کالاهای اساسی مانند انرژی عمل کرده است. قیمت آب، برق و حتی زمین در شهرهای صنعتی جواب نداد و قیمت تمام شده کالاهای اساسی برای تولیدکننده نیز افزایش یافت.
اسدی درباره میزان پوشش حداقل دستمزد کارگران از سبد معیشت در سال جاری گفت: زمانی که حداقل دستمزد تصویب شد حداقل دستمزد کارگران می توانست نیمی از سبد معیشت را تعیین کند اما اکنون با توجه به تورم و کاهش ارزش ارز این رقم کاهش یافته است و حدود یک چهارم کاهش یافته است.
نماینده کارکنان شورای عالی کار گفت: در حال حاضر هزینه نیروی کار در تولید به طور متوسط 5 درصد و در برخی موارد 10 درصد است، در شرکت های بزرگ بین 2 تا 4 درصد است. سقوط اقتصاد و کالاهای تولید شده توسط کارفرمایان خریداری نمی شود.
چند روز پیش چند تن از نمایندگان کارگری درخواست تشکیل جلسه شورای عالی کار برای بررسی مجدد دستمزدها را داشتند که وزارت کار در پاسخ به آن گفت بررسی وضعیت اقتصادی نشان می دهد که با لغو شوک تورمی در سال 1401 و رویکردهای جدی دولت برای حل اختلافات موجود. در بخش های مختلف اقتصاد با هدف کنترل رشد نقدینگی از طریق اصلاح ساختار بودجه، اصلاح نظام بانکی و همچنین پرهیز از قیمت گذاری اجباری با پرداخت مطالبات به باقیمانده صندوق های بازنشستگی قبلی دولت روند کاهش تورم آغاز شده و ادامه خواهد داشت و نشانه هایی از کاهش قابل توجه تورم ماهانه وجود دارد. اردیبهشت ماه سال 1402 و کاهش سلطه دلار بر اقتصاد کشور آشکار شد.
سمیه گلپور، رئیس کانون عالی اصناف کشور نیز با اشاره به اینکه کاهش تورم می تواند فشار بر زندگی کارگران را کاهش دهد، گفت: بر اساس اصل 31 قانون اساسی، ساخت مسکن با کاهش تورم وظیفه دولت است. در مسکن بخشی از فشار بر کارگران را کنترل خواهد کرد.
سپرده گرم برای مردم
وی با اشاره به اینکه 40 درصد از هزینه زندگی یک خانوار کارگری صرف هزینه مسکن می شود، گفت: طبق اصل 31 قانون اساسی حق هر فرد ایرانی و هر خانواده ایرانی است که مسکن متناسب با نیاز خود داشته باشد. بر اساس این اصل، دولت موظف است در اجرای این اصل، نیازمندان به ویژه روستائیان و کارگران را در اولویت قرار دهد.
وی ادامه داد: اگر دولت معتقد است که می تواند با کنترل رشد دستمزدها تا سطحی زیر تورم، چرخه تورم را کنترل کند، تصور اشتباهی است زیرا عوامل دیگری بر تورم تاثیر دارند. هر ساله عواملی بر تورم تاثیر می گذارد که دولت تشخیص می دهد کنترلی بر آنها ندارد و مهم ترین آنها افزایش شدید اجاره بهای آپارتمان است.
گلپور در خصوص کاهش قدرت خرید کارگران گفت: طبق آمار به عنوان مثال از سال 94 قدرت خرید افرادی که سکه تمبر آزادی می خرند از 76 درصد به 17.2 درصد کاهش یافته است. در حال حاضر حداقل دستمزد کارگران تعیین شده در سال 1402 کمتر از قیمت یک سه ماهه بهار آزادی است.
رحیم زارع، عضو کمیسیون بودجه مجلس با اشاره به اینکه درآمد اکثر خانوارها متناسب با نرخ تورم نیست، گفت: مشکلات اقتصادی دولت را درک می کنم و می دانم که حل مشکلات اساسی اقتصاد زمان بر است. اما انتظار داریم دولت با اقدامات کوتاه مدت این موضوع را تحت کنترل درآورد. قیمت ها باید کمک کند زیرا متاسفانه مردم شاهد افزایش قیمت مواد غذایی و کالاهای مصرفی مانند گوشت، مرغ، دارو و … هستند.
وی ادامه داد: درآمد اکثر خانوارها با تورم همخوانی ندارد و پاسخگوی هزینه ها نیست و اگر دولت نتواند مواد غذایی مناسب و با کیفیت را در اختیار مردم قرار دهد قطعا در آینده شاهد بروز بیماری ها در جامعه خواهیم بود. که هزینه های درمانی زیادی را برای دولت و خانواده ها به همراه خواهد داشت.
زارع گفت: از آنجایی که امسال با کنترل تورم و رشد تولید همراه است، دولت باید توجه بیشتری به کاهش تورم داشته باشد.