حقوق بینالملل محیط زیست (IEL) یک شاخه از حقوق بین الملل است که شامل مجموعهای از اصول و قواعد حقوقی میشود. این حقوق با هدف کاهش و کنترل آلودگی هوا و کمک به توسعه پایدار طراحی شده و مسائل مختلفی از جمله جمعیت، تنوع زیستی، تغییرات آب و هوا، کاهش ضخامت لایه ازن، آلودگی هوا، دریا و آبهای فرامرزی، حفاظت از منابع دریایی، بیابانزایی و آسیبهای هستهای را پوشش میدهد. این حقوق به عنوان یک ابزار مهم برای نظارت و مدیریت توسعه پایدار در نظر گرفته میشود.
اصولاً حقوق بینالملل محیطزیست بر اساس 9 اصل زیر استوار است که برخی از قدرتهای بزرگ جهان، از جمله ایالات متحده، مکرراً آن را نقض میکنند.
اصل اول. کاربری اراضی بدون خسارت
اصل دوم. همکاری های بین المللی در زمینه حفاظت از محیط زیست.
اصل سوم. حمایت دولت برای حفاظت از محیط زیست
اصل چهارم. جلوگیری از آلودگی محیط زیست
اصل پنجم. احتیاط در برخورد با منابع زیست محیطی.
اصل ششم. جبران خسارت زیست محیطی.
اصل هفتم. مسئولیت مشترک اما متفاوت همه کشورها برای حفاظت از محیط زیست.
اصل هشتم. توسعه پایدار و حفظ محیط زیست برای نسل های آینده.
اصل نهم. حق دسترسی آزاد به اطلاعات محیطی
امروزه موضوع بحران های زیست محیطی یکی از دغدغه های اصلی دولت ها و ملت هاست و دولت آمریکا نیز از این قاعده جهانی مستثنی نیست. سیاست های این کشور در ادوار مختلف به تنهایی بیش از یک چهارم آلودگی و گرمایش زمین را به همراه دارد و یکجانبه گرایی دونالد ترامپ در بحث محیط زیست در دوران ریاست جمهوری خود این حوزه را آسیب پذیری مضاعف کرده است.
آمریکا و تصمیمات آن از آنجایی که نقش زیادی در آلودگی محیط زیست جهان دارد و حتی هزینه نظامی شدن آن نیز در تولید آلودگی نقش زیادی دارد، اهمیت و جایگاه ویژه ای در عرصه محیط زیست جهان دارد. سراسر دنیا.
اگرچه ایالات متحده بالاترین سرانه تولید آلاینده ها و گازهای گلخانه ای را در جهان دارد، معاهدات مهم زیست محیطی مانند پروتکل کیوتو برای محدود کردن و کنترل تولید گازهای گلخانه ای توسط کنگره آن کشور تصویب نشده است و بنابراین این رویکرد با سیاست های زیست محیطی در تضاد است. زیست شناسی در دوران ترامپ به اوج خود رسید.
از جمله بحران های زیست محیطی که به طور کلی در جوامع مختلف رخ می دهد و بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار داده است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. احتمال ذوب یخهای قطبی به دلیل گرم شدن کره زمین و به وقوع پیوستن خسارات و فاجعههای بزرگ.
۲. کاهش ضخامت لایه ازن، که مسئولیت محافظت زمین در برابر پرتوهای خورشیدی و جو در بر میگیرد.
۳. کمبود آب شیرین – بهعنوان مهمترین منبع حیات انسانی در جهان – برای تولید محصولات کشاورزی بسیار حائز اهمیت است.
۴. کمبود خاک مرغوب و نابودی منابع مغذی که ممکن است زمینهای کشاورزی را به بیابان تبدیل کند.
۵. آلودگی هوا که در شهرها و کلانشهرهای جهان، مشکل جدیی برای جان مردم بهروز رسانده است.
۶. مشکل امحای زبالههای سمی و خطرناک، و دفع زبالههای نامتناسب مانند پلاستیک که در خاک تجزیه نشده و آلودهکننده زیستمحیطی هستند.
ایالات متحده بهعنوان بزرگترین تولیدکننده گازهای گلخانهای در جهان، مسئولیت خود را در قبال حفاظت از محیط زیست بهرسمیت نمیشناسد. آنها نهتنها بحرانهای محیط زیستی را نادیده میگیرند، بلکه به نقض آگاهانه قوانین و اصول بینالمللی در این زمینه میپردازند. به همین دلیل، بسیاری از قدرتهای بزرگ جهانی ازجمله ایالات متحده، در رأس نقضکنندگان پروتکلها و قوانین محیط زیست قرار دارند.
دکترای کیفیت هوا