بحث مخاطب با قیمت پشت جلد
هنوز در خط تلفن است
نمایشگاه کتاب تهران تا سال 1385 در محل نمایشگاه های بین المللی تهران در خیابان سئول برپا بود و در سال 1386 با تصمیم دولت نهم (با هدف رفع مشکلات ترافیکی) به مصلای تهران منتقل شد. در سال 1394 به گفته مدیران فرهنگی دولت یازدهم، این رویداد به دو دلیل عمده یعنی کاهش تعداد شرکت کنندگان به مدت دو سال (دوره های 29 و 30) به مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب منتقل شد. هجوم بازدیدکنندگان و غیره پس از تکمیل محل نمایشگاه، در سال 1396 به مصلی تهران بازگشت و در آنجا اقامت گزید. به گفته مسئولان، همچنان مناسب ترین و مناسب ترین مکان برای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران مصلی تهران است. اگرچه برخی از اهالی نشر و بازار کتاب مانند ابراهیم کریمی، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و عضو شورای سیاسی سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران، در هیچ کجای «سئول» برای این مراسم حضور نخواهند داشت. بهترین راه برای برگزاری نمایشگاه کتاب، محل دائمی نمایشگاه است. اینترنشنال در خیابان سئول است… در موصلی هم ترافیک زیاد است!».
150000 متر مربع کتاب
بر اساس اظهارات اخیر سخنگوی نمایشگاه کتاب تهران، سی و پنجمین دوره این رویداد به مساحت 150 هزار متر مربع از مصلی امام خمینی (ره) برگزار می شود که 2700 ناشر و 360 کتابفروشی در آن شرکت دارند و بخشی از این مشارکت ها متمرکز است. در مورد فعالیت ها در منطقه مجازی لذا علاقه مندان به کتاب و کتابخوانی می توانند کتاب های مورد علاقه خود را هم به صورت فیزیکی و هم از طریق سامانه مجازی نمایشگاه خریداری کنند. از دیگر ویژگی های این دوره نمایشگاهی، اسکان تمامی فضاهای نمایشگاهی در فضاهای سرپوشیده (شبستان و رواق های غربی و شرقی) است که به گفته مدیران، پذیرای 50 مهمان خارجی از 25 کشور جهان و عرضه 50 هزار عنوان کتاب خارجی است. در آن اعلام آمادگی 270 خبرنگار داخلی و حضور 30 نماینده رسانه های خارجی برای پوشش خبری این مراسم از دیگر خبرهای برگزارکنندگان است.
آخرین رکورد قیمت در بازار کتاب
اما از اعداد و ارقام معمول بگذریم. شاید مشکل اصلی برگزاری نمایشگاه کتاب قیمت کتاب و قدرت خرید بازدیدکنندگان باشد. از نمایشگاهی که ابعاد فروشگاهی آن همچنان به ابعاد نمایشگاهی تبدیل می شود چیزی کمتر از آن نمی توان انتظار داشت، بنابراین طبیعی است که نارضایتی ناشران و کتابخوانانی که در دو سوی این معادله قرار دارند به گوش رسانه ها و تریبون های مختلف برود.
برای بررسی دقیق تر موضوع، توصیه می شود آخرین اطلاعات منتشر شده توسط موسسه خانه کتاب در مورد وضعیت نشر و بازار کتاب را مطالعه کنید. آخرین گزارش منتشر شده توسط این موسسه شامل آمار انتشارات کتاب در اسفند ماه 1402 است. از این گزارش چنین برمی‌آید که میانگین قیمت کتاب در کمتر از دو ماه بعد از نمایشگاه 147000 تومان بوده است که رقم قابل توجهی است. به ویژه برای جمعیت مورد مطالعه که عموماً از طبقه متوسط پایین جامعه می آیند. باید در نظر داشت که میانگین قیمت 147000 تومان برای هر صفحه حدود 850 تومان است و اگر بازدیدکننده بخواهد مثلاً به فکر خرید کتاب های قطورتر باشد، با چالش های بیشتری مواجه خواهد شد. علاوه بر این، بیشتر کتاب‌های بزرگسال رکوردهای بالاتری را هم از نظر تعداد صفحات و هم از نظر قیمتی که توسط ناشر دریافت می‌شود، ثبت کرده‌اند. برخی ناشران قیمت هر صفحه را تا 1500 تومان افزایش داده اند. در این صورت قیمت کتاب 200 صفحه ای 300000 تومان است.
متوسط قیمت کتاب در سال 1401، 83 هزار و 290 تومان و در سال 1402 این ارزش 122 هزار و 350 تومان بوده که نشان از افزایش 47 درصدی قیمت کتاب در سال گذشته دارد.
از آن اسفند تا آن موقع اسفند
کتاب گران شده است. اما چقدر؟ برای پاسخ به این سوال ساده ترین راه مقایسه قیمت کتاب است اسفند ماه دو سال اخیر است. گزارش آماری موسسه خانه کتاب نشان می دهد که میانگین قیمت کتاب در اسفند 1300، 115000 تومان بوده است. بنابراین یک محاسبه ساده نشان می دهد که میانگین قیمت کتاب در سال گذشته تقریباً 30 درصد افزایش یافته است. البته متوسط قیمت کتاب در سال 1401 (هر 12 ماه) 83 هزار و 290 تومان ثبت شد و این مقدار در سال 1402 به 122 هزار و 350 تومان رسید که نشان دهنده تورم 47 درصدی قیمت کتاب در سال گذشته است. بر این اساس پیش بینی می شود سی و پنجمین دوره نمایشگاه کتاب تهران مانند دوره های گذشته با افت فروش عددی همراه باشد چرا که افزایش قیمت در این بازار فرهنگی بر مخاطبان و بازدیدکنندگان تاثیرگذار خواهد بود. برای مقابله با بسیاری از چالش های اقتصادی، هر روز دستان خالی به خانه های خود باز می گردند. اما تخفیف های عمومی 10 درصدی در نمایشگاه های کتاب و ممنوعیت های محدود خرید کتاب که فقط اقشار خاص می توانند از آن بهره ببرند، نمی تواند تغییر چندانی در این وضعیت ایجاد کند.
و در نهایت: محدوده مطالعه به عنوان یکی یکی از مهمترین شاخص های فرهنگی در هر کشوری محسوب می شود و از این طریق از صنعت نشر حمایت می کند یکی این یکی از شناخته شده ترین اقدامات در کشورهای علاقه مند به توسعه است. با این رویکرد، دولت ها یارانه ها و وام های تبلیغاتی را در قالب بودجه فرهنگی برای حفظ قدرت خرید کتاب در جامعه با پایین نگه داشتن قیمت کتاب ارائه می کنند. با این وجود، افزایش قیمت کتاب، ضمن تضعیف اصناف فعال در صنعت نشر (از مؤلف و مترجم گرفته تا ناشر و کتابفروش)، شانس مردم را برای دسترسی به کتاب و مطالعه سرانه کاهش می‌دهد. آنچه در سال های اخیر به وضوح دیده ایم. با این وجود نمی توان منکر نقش عمده نمایشگاه کتاب تهران در پویایی (هر چند کند) بازار کتاب کشور شد. البته بعد از گذشت 34 سال دیگر نمی توان این ویژگی را جزو نکات مثبت نمایشگاه و برگزارکنندگان به حساب آورد. زیرا در شرایط عادی نمایشگاه یک فضای نمایشگاهی است و هرکسی که به مطالعه کتاب علاقه دارد باید کتاب مورد علاقه خود را در کتابفروشی ها جستجو و خریداری کند. بدون نمایشگاه
