به گزارش بازتاب آنلاین از فردا دوشنبه بهمن در ماه 1403 بازار ارز نیما (سامانه یکپارچه معاملات ارزی) به طور رسمی به بازار تجاری منتقل شد.
اقتصاد آنلاین در پیامی نوشت: بنابراین از فردا تمامی صادرکنندگان و واردکنندگانی که در بازار نیما فعالیت داشته اند به ناچار به بازار معاملات ارز مهاجرت می کنند. بر اساس سیاست جدید ارزی، تعهدات صادرکنندگان تنها در صورت عرضه در بازار تجاری ارز تسویه خواهد شد و محل تحویل، ثبت سفارش تماماً از طریق مرکز مبادلات ارزی است.
پیش از این و در هفته های اخیر شرکت های پتروشیمی به عنوان بزرگترین تامین کننده نیما وارد بازار تجاری ارز شده اند.
اما بر اساس سیاست جدید ارزی بانک مرکزی، علاوه بر پتروشیمی ها و پالایشگاه ها، سایر صادرکنندگان نیز در بند (1) ماده (8) آیین نامه فوق درج شده اند که شامل بنگاه های صادرکننده فولاد، فلزات رنگین و غیره می شود. فرآورده های نفتی مورخ 01/11/1403 در چارچوب موارد فوق آیین نامه فوق الذکر و تصمیمات کارگروه بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط بانک های عامل بر تامین ارز در بازار ارز تجاری تاثیرگذار بوده است. پولی ایران و مرکز مبادلات طلا و حذف تعهد صادرات.
با هماهنگی های به عمل آمده با وزارتخانه های ذیربط و وزارت صنعت، معدن و تجارت، از تاریخ 11/01/1303 واردکنندگانی که از طریق مرکز مبادلات ارزی و طلا به محل تحویل ارز تعیین تکلیف معتبر دارند، باید نسبت به انجام و خرید اقدام کنند. ارزهای خارجی از طریق بانک های عملیاتی. بازار تجاری ارز مرکز مبادلات ارز و طلای ایران وارد عمل شود.
بانک مرکزی تاکید کرده است: برنامه ریزی بانک در راستای توسعه بازار تجاری ارز کشور، رشد مستمر میزان عرضه و تامین ارز مورد نیاز برای واردات کشور است.
همچنین قرار است از طریق سامانه ارزی خدماتی مرکز مبادلات ارزی و طلای ایران به نرخ مبادله ای بازار ارز تجاری و به عنوان محصول نهایی، نیازهای ارزی به صورت اسکناس و در چارچوب هزینه های ارزی خدمات تامین شود. با آغاز سال شمسی و تعطیلات سال نو میلادی عرضه ارزهای خارجی برای گردشگری افزایش می یابد.
اصغر بالسینی سخنگوی مرکز مبادلات ارزی درباره حجم معاملات در بازار ارز می گوید: روز گذشته معادل 71 میلیون و 405 هزار دلار معامله در بازار ارز انجام شد که از این میزان 16 میلیون و 503 هزار دلار معامله شد. دلار به دلار و بیش از 100 میلیون درهم ساخته شد. نزدیک به 180 میلیون یوان و بیش از 3 میلیون یورو معامله شد.
وی با تاکید بر اینکه این حجم معاملات حاصل معاملات بین 37 صادرکننده و 168 واردکننده است که در این سامانه معامله کردند، گفت: روند معاملات در بازار ارز از معاملات 34 میلیون دلاری روز پنجشنبه (یک نوبت معامله) رو به افزایش است جلسه) بنابراین ۷۱ میلیون دلار در روز شنبه افزایش یافت.
البته معاملات روزانه دو بار از ساعت 10 صبح تا 12 بعد از ظهر و از ساعت 15:00 بعد از ظهر انجام می شود. پنج شنبه ها یک جلسه معاملاتی برگزار می شود.
بالسینی گفت که رکورد بیشترین تراکنش ها در روز دوشنبه 24 مارس بوده است دی این ماه 120 میلیون دلار معامله شد، تصریح کرد: با توجه به اینکه از فردا تمامی صادرکنندگان و واردکنندگان به جز کالاهای اساسی و دارو موظف به خرید و فروش ارز در بازار تجاری هستند، قطعا حجم معاملات افزایش چشمگیری خواهد داشت.
وی گفت: تا دیروز 55 میلیارد و 564 میلیون دلار برای نیاز واردات تخصیص داده شده بود که از این میزان 42 میلیارد و 962 میلیون دلار برای تجارت و کالاهای بازرگانی اختصاص داشت که قرار بود از این پس به بازار تجاری ارز منتقل شود. یعنی از فردا عمده عرضه ارز وارداتی به بازار ارز تجاری منتقل می شود.
بازار ارز تجاری با شاخص قیمت توافقی یکی یکی از جدیدترین ابزارها و سازوکارهای بانک مرکزی برای کنترل و ساماندهی بازار ارز است. با توجه به شرایط اقتصادی و نوسانات شدید نرخ ارز در سال های اخیر، بانک مرکزی تصمیم گرفته است تا سیستم جدید تعیین نرخ ارز را معرفی کند که در آن نرخ ارز بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت متغیر تعیین می شود.
در بازار ارز توافقی، نرخ ارز به طور متغیر با توافق مستقیم بین خریداران و فروشندگان تعیین می شود. برخلاف سایر بازارها مانند نیما، در این سامانه تعرفه ثابت یا مقرری وجود ندارد و طبیعتا تعرفه بسته به تقاضا و عرضه تغییر می کند.
یکی شفافیت یکی از مهمترین ویژگی های ارز مورد توافق است. این سامانه بر اساس عرضه و تقاضا کار می کند و البته هرگونه تغییر نرخ ارز در این سامانه به صورت شفاف به اطلاع مردم می رسد. فعالان اقتصادی از طریق این سامانه می توانند به راحتی نرخ ارز را مشاهده و معاملات خود را بر اساس آن تنظیم کنند.
بانک مرکزی ایران به عنوان مرجع نظارتی و نظارتی در این بازار عمل می کند. در مواقعی که نوسانات شدید یا عدم تعادل در عرضه و تقاضا وجود دارد، بانک مرکزی سعی می کند با عرضه ارز در بازار، نرخ ارز را تثبیت کرده و از نوسانات غیرضروری جلوگیری کند. این روش کمک می کند تا نرخ ارز تحت کنترل باشد و آسیبی به اقتصاد کشور وارد نشود.
در سامانه های قبلی مانند سامانه نیما، بانک مرکزی مستقیماً در تعیین نرخ ارز نقش داشت. اما با ارز توافقی، نرخ ارز تنها بر اساس توافق خریدار و فروشنده و با توجه به وضعیت عرضه و تقاضای واقعی در بازار تعیین می شود. این تفاوت باعث می شود نرخ بهره به صورت سیال و طبیعی تغییر کند و شفافیت بیشتری را برای همه فعالان اقتصادی ایجاد کند.
نقش ارز مورد توافق در بازار آزاد
در بازار توافقی ارز، قیمت ها آزادانه و بدون دخالت مستقیم بانک مرکزی تعیین می شود. برخلاف بازار آزاد، این سامانه به طور مستمر و روزانه به روز می شود تا بازار ارز به درستی کنترل و مدیریت شود.
یکی یکی از اهداف اصلی بانک مرکزی افزایش شفافیت در بازار ارز است. در این سامانه کلیه معاملات به صورت شفاف و با توافق خریدار و فروشنده انجام می شود و قیمت ها به صورت مستقیم و بدون واسطه به بازار عرضه می شود. این امر به کاهش رانت و فساد در بازار ارز کمک می کند.
کارشناسان معتقدند: در شرایطی که نرخ ارز در بازار آزاد تحت تاثیر عوامل مختلف در نوسان است، ارز توافقی به عنوان مکانیزم کنترل شده به مشاهده نوسانات کمتر در نرخ کمک می کند. بانک مرکزی به عنوان ناظر می تواند برای حفظ تعادل، ارز مورد نیاز بازار را تامین کند.
هدف این سامانه صادرکنندگان، واردکنندگان و سایر فعالان اقتصادی است تا بتوانند ارز مورد نیاز خود را به راحتی با قیمت مناسب تهیه کنند. در بازار توافقی ارز محدودیتی برای عرضه ارز وجود ندارد و همه افراد و شرکت ها می توانند آزادانه ارز مورد نظر خود را خریداری و بفروشند.
فعالان اقتصادی که در زمینه صادرات، واردات یا سایر مشاغل بین المللی فعالیت می کنند می توانند به راحتی معاملات خود را با ارز مورد توافق انجام دهند و نرخ ارز را بر اساس نیاز خود در همان روز تعیین کنند.
آینده ارز توافقی در ایران/ جایگزینی توسط سامانه نیما
بانک مرکزی ایران در یک برنامه بلندمدت قصد دارد با انتقال معاملات ارزی از سامانه نیما به بازار توافقی ارز، ساختار جدیدی برای مدیریت بازار ارز ایجاد کند. با این تغییرات، ارزش گذاری ارز و قیمت گذاری از طریق سیستم های آزادتر و انعطاف پذیرتر صورت می گیرد. این سیستم نه تنها شفافیت را افزایش می دهد بلکه می تواند به تقویت اقتصاد کشور نیز کمک کند.
با توجه به چالش های موجود در بازار ارز ایران، ارز مورد توافق می تواند تحول مثبتی را در این بازار ایجاد کند. این سامانه با ایجاد شفافیت، کاهش نوسانات و تسهیل دسترسی به ارزها، به فعالان اقتصادی این امکان را می دهد که با دید بازتری مبادلات ارزی را انجام دهند. از این رو ارز توافق شده است یکی این یکی از مهم ترین راه های تقویت اقتصاد داخلی و بهبود وضعیت پولی کشور است.
دولت ها برای توجیه سیاست پولی جدید می گویند: یکی یکی از اهداف اصلی این تغییر کاهش اختلاف قیمت بین بازار رسمی ارز و بازار آزاد است. در حال حاضر بازار نیما به عنوان بازار نیمه رسمی شناخته می شود که تفاوت قیمت قابل توجهی با بازار آزاد ارز دارد. انتقال معاملات ارزی به بازار تجاری می تواند به کاهش شکاف بین این دو بازار و ایجاد ثبات بیشتر در نرخ ارز کمک کند.
علاوه بر این، این اقدام می تواند به معامله گران و واردکنندگان کمک کند تا راحت تر به ارز مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند، زیرا بازار معاملات معمولاً نقدشونده تر و فعال تر از سایر بازارها است. از سوی دیگر، تسهیل دسترسی به ارزها می تواند فشار بر بخش های مختلف اقتصاد را کاهش دهد.
انتقال بازار ارز نیما به بازار تجاری از ابتدا بهمن ماه می تواند گام مهمی در جهت افزایش شفافیت و ایجاد تعادل در بازار ارز باشد. با این حال، موفقیت این سیاست به نحوه اجرای آن و واکنش بازار به تغییرات جدید بستگی دارد. در این راستا نظارت دقیق و سیاست های مناسب بانک مرکزی می تواند به تسهیل روند و حفظ ثبات اقتصادی کمک کند.
217