هنگامی که چشمه ای قلب کوه را شکافت و دشت ری را بارور کرد، همه چیز برای ظهور تمدن باستانی ری فراهم شد. 8000 سال پیش اقوام آریایی برای ایجاد آبادی به دنبال آب و ثروت بودند. زمانی که به چشمه علی رسیدند اولین سکونتگاه ها را در تپه های اطراف این چشمه جوشان ساختند و تمدن چشمه علی در این دوره تاریخی آغاز شد.
پیش از اسلام، چشمه علی را «چشمه سورن» می‌نامیدند که به سلسله‌ای به همین نام در دوره ساسانیان اشاره دارد. گفته می شود که خانواده سورن مسئول تاجگذاری خاندان ساسانی بوده اند. از اینجا اولین آبادی های ری و تهران امروزی پدید آمدند. مکانی که در کاوش های بین سال های 1313 تا 1315 ظروف سفالی با قدمت بیش از 6000 سال در آن کشف شد. “اریک اشمیت” مسئول کاوش های باستان شناسی تپه چشمه علی بود. او آثاری از سه دوره اسلامی، اشکانی و پیش از تاریخ را در محوطه 600 متری چشمه علی یافت.
از دیگر یافته های باستانی چشمه علی، آثار تمدنی اشکانیان، آغاز مسیحیت، ساسانیان و آغاز اسلام است که قدمت این تمدن باستانی را به عنوان هسته اولیه ری باستان ثابت می کند. در دوران باستان، ری توسط دیواری احاطه شده بود که در جریان حمله اعراب ویران شد. اما عباسیان این دیوار را که برای حفاظت از شهر ساخته شده بود، بازسازی کردند. امروزه قسمت کوچکی از این دیوار با همان شکل و شمایل اصلی مرمت شده و بر فراز چشمه قابل مشاهده است.