به گزارش مانیبان؛ نظام مالیاتی هر کشور ابزاری برای تامین پایدار بودجه های دولتی برای پوشش هزینه های عمومی کشور است. بر این اساس در نظام مالیاتی هر کشور انواع مختلفی از مالیات وجود دارد که از جمله آنها می توان به مالیات بر ارزش افزوده اشاره کرد. اگرچه اقتصاددانان مالیات را ابزاری برای تنظیم تقاضا و بازار مصرف می دانند.
در این تعاریف، مالیات بر کالاهایی که می تواند بر تعادل بازارها تأثیر بگذارد در سال های اخیر بارها از جمله مالیات سکه انجام شده است، زیرا به دولت اجازه می دهد برای کاهش تقاضای کاذب مالیات بر خرید سکه وضع کند. و از حدس و گمان در بازار پرهیز کنید.
در همین راستا سازمان امور مالیاتی اخیرا پیش نویس بخشنامه ای را در این خصوص منتشر کرده است. که در آن آمده است: «طلا، جواهرات و پلاتین اصل که در مصنوعات ساخته شده با این فلزات استفاده می شود، طبق بند 1 ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده از پرداخت مالیات و حقوق معاف هستند. لذا مقرر می دارد: مبنای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده ارز، ضرب بانک مرکزی است. مابه التفاوت قیمت خرید و فروش سکه توسط مودیان مشمول الزامات نظام مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود. بند یک از دستور غذا برای 5. مهر 1393 از تاریخ این بخشنامه لغو می شود.
واقعیت این است که در سال‌های اخیر به‌ویژه پس از اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان و در نتیجه افزایش تورم در اقتصاد، عده‌ای به طرق مختلف سعی در حفظ سرمایه‌های خود در برابر بحران‌های اقتصادی داشته‌اند و به همین دلیل یکی بازار طلا و سکه یکی از بهترین بازارها برای سرمایه گذاری محسوب می شود و روند سرمایه گذاری در این بخش افزایش چشمگیری داشته است. این پیش نویس پیشنهاد می کند که هرگونه خرید و فروش سکه مشمول مالیات جدید شود.
البته پیش از این سازمان امور مالیاتی در بخشنامه ای از اوایل دهه 1400 اعلام کرده بود که تا 5 قطعه سکه مشمول مالیات نمی شود، اما در رابطه با مازاد بر 5 سکه به 15 سکه در هر قطعه سکه، 9 میلیون و 600 سکه. هزار ریال، از 15 تا 25 هر سکه 12 میلیون و 800 سکه و از 25 تا 105 هر قطعه سکه 16 میلیون ریال مالیات تعلق می گیرد.
فعالان بازار سکه مالیات بر سکه طلا را تحسین کردند
این روش مالیات دولتی در حوزه طلا طرفداران خود را دارد، از این رو عبادالله محمدولی یکی از فعالان صنعت طلا و جواهر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص اخذ مالیات از طلا معاملات طلا و جواهر گفت: تمامی معاملات انجام شده توسط فعالان اقتصادی باید مشمول مالیات شوند
وی تصریح کرد: اگر این روش به درستی اجرا شود، با آن موافقم. یعنی بانک کاملی از کلیه فعالیت ها و معاملات در حوزه ارز تهیه و سپس مالیات اخذ می شود.
از سوی دیگر محمد کشتی آرای یکی دیگر از اعضای اتحادیه طلا و جواهر تهران در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا معتقد است: مالیات دولتی بر سکه چیز جدیدی نیست و قبلا وجود داشته است.
وی یادآور شد: زمانی که قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال های 1386 و 1387 به صورت آزمایشی اجرا شد، از آن پس این مالیات بر طلا نیز اعمال شد، یعنی اصناف طلا مکلف به پرداخت حقوق و سود کل طلا شدند صورت حساب و این قانون حدود 10 سال اجرا شد و پس از آن مقرر شد با تشکیل جلسات متعدد مالیات بر ارزش افزوده از مواد اولیه اخذ نشود.
کشتی آرای با بیان اینکه این قانون اصلاح شده است، خاطرنشان کرد: در اصلاحیه این قانون قید شده است که از حقوق و سود مصنوعات طلا مالیات اخذ می شود و در همین بخشنامه اخیر سازمان امور مالیاتی وی را اعلام کرده است. اشاره کرد که خود طلا مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده است، به این معنی که فلزات گرانبها از جمله طلا، نقره و پلاتین مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیستند.
این فعال بازار طلا ادامه داد: بنابراین هزینه ها و سود خرید و فروش سکه مشمول مالیات بر ارزش افزوده می شود; یعنی این قانون قبلا وجود داشته اما امروز به تمام مصنوعات و زیور آلات طلا تسری پیدا کرده است و خریدار باید این مالیات مصرفی و ارزش افزوده را بپردازد.
وی بیان کرد: با این کار واحدهای فروش سکه نیز مشمول مالیات بر درآمد می شوند. یعنی طبق قانون مالیات های مستقیم و غیرمستقیم واحدهای فروش سکه باید از سود حاصل از خرید و فروش سکه مالیات بپردازند.
کشتی آرای گفت: البته اگر قانون اشکال دارد باید به روش کارشناسی اصلاح شود نه اینکه مخالف باشد.
چرا کارشناسان مالیاتی مخالف مالیات بر ارز هستند؟
اما برخی از کارشناسان حوزه مالیات نه تنها در اجرای دقیق آن تردید دارند، بلکه با آن مخالفت می کنند. سیاوش غیبی پور یکی یکی از این کارشناسان مالیاتی به خبرنگار اقتصادی ایرنا توضیح داد: در صفحه مالیاتی هر فرد در بین گزینه های مالیاتی، گزینه ارزی نیز وجود دارد.
وی با بیان اینکه در مورد مالیات سکه دو قانون وجود دارد، تصریح کرد: در ماده یک قانون مالیات های مستقیم آمده است که هر درآمدی که در ایران به دست می آید مشمول مالیات است اما مشاغلی مانند خرید و فروش سکه و طلا در اجرای ماده 95. مالیات های مستقیم، یک تعهد هستند. آنها باید اظهارنامه کنند و مالیات خود را بپردازند.
این کارشناس اقتصادی و مالیاتی ادامه داد: نرخی که از این افراد اخذ می شود بر اساس ماده 131 مالیات های مستقیم است و موضوع برای کسانی است که پروانه کسب دارند اما کسانی که در حوزه ارز فعالیت می کنند مشمول مالیات بر ارزش هستند. اضافه نمی شوند
وی با یادآوری اینکه در پیش نویس بخشنامه سازمان مالیاتی سکه دارایی محسوب می شود، خاطرنشان کرد: به نظر می رسد در این بخشنامه جنبه کنترل و تنظیم بازار سکه ترجیح داده شده است.
غیبی پور با بیان اینکه اگر یک فعالیت اقتصادی انجام شود اما اظهارنامه مالیاتی ارائه نشود در اداره مالیات دچار مشکل می شویم، خاطرنشان کرد: وقتی شخصی در مزایده سکه ای برنده می شود نامش در سامانه ای ثبت می شود. در این صورت میزان خرید شخص مشخص می شود; حال سازمان مالیاتی می خواهد این خرید را خرید نهایی تلقی کند و همزمان با خرید سکه در حراج مالیات را از خریدار دریافت کند.
این کارشناس مالیاتی با بیان اینکه طبق قانون زمانی مالیات اخذ می شود که فردی درآمد داشته باشد و به عنوان مثال از دارایی سرمایه ای مشمول مالیات نباشد، تصریح کرد: به عنوان مثال باید این ارز را بفروشم، درآمد کسب کنم و سپس مالیات خود را پرداخت کنم. قبل از دریافت سود باید مالیات بپردازید.
غیبی پور تاکید کرد: نکته این است که اگر قرار است از درآمد مالیات گرفته شود باید منتظر ماند تا خریدار ارز آن را بفروشد، سود کند و مالیات را پرداخت کند.
وی نگاه سازمان مالیاتی به خرید سکه در حراجی های بانک مرکزی را نگاه سرمایه ای برای خریداران سکه عنوان کرد و گفت: البته باید گفت که در صورت نهایی شدن این بخشنامه با چالش هایی نیز در اجرای آن مواجه خواهد شد.
وی توضیح داد: مشکل این است که هنگام فروش سکه، اطلاعات فروشنده در جایی ثبت نمی شود. حتی ممکن است بسیاری از کسانی که سکه را در حراج خریده اند، آن را نفروشند یا حتی آن را نقد کنند یا در خارج از کشور بفروشند.
این کارشناس مالیاتی با بیان اینکه اخذ مالیات در زمان خرید سکه نیز به اقتصاد کمک می کند، گفت: از لحاظ شفافیت نیز به اقتصاد کمک می کند و بهتر از زمانی است که قرار است سکه به فروش برسد زیرا درآمد قابل توجهی برای دولت ایجاد نمی کند.
وی پیش بینی کرد: در صورت اجرای این بخشنامه، دو تا سه درصد به درآمد مالیاتی دولت اضافه نخواهد شد.
غیبی پور با بیان اینکه اجرای این بخشنامه بسیار سخت است، خاطرنشان کرد: موضوع این است که اطلاعات کاملی از فعالان این بخش وجود ندارد و همه مردم طلای خود را از طریق بانک خرید و فروش نمی کنند و ممکن است در بازار باشد و در مبادله
وی افزود: متاسفانه بسیاری از معاملات اقتصادی در کشور به صورت مخفیانه و مخفیانه انجام می شود و نمی توان درآمدهای مالیاتی را برای دولت پیش بینی کرد، اما از منظر تنظیم بازار و کاهش تقاضاهای کاذب در بازار ارز. این مالیات استانی مؤثر خواهد بود». بود
اخذ مالیات بر روی ارزها آسان نیست
از سوی دیگر احمدرضا شریف کارشناس امور مالیاتی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، با یادآوری اینکه مردم عادی برای حفظ دارایی خود در برابر تورم و کاهش ارزش پول، سکه و طلا می خرند، اظهار داشت: هرگونه مالیاتی که بر سکه اعمال شود، مردم را متاثر می کند. تا زمانی خواهد بود که این کار به راحتی امکان پذیر نباشد.
وی تصریح کرد: اکثر افراد دارایی های فیزیکی خود مانند طلا و سکه را خارج از سیستم بانکی و در منزل نگهداری می کنند و مبلغ آن خارج از دسترس سازمان مالیاتی است. حتی شاهد خرید و فروش غیررسمی طلا اعم از زیورآلات و مصنوعات در بازار هستیم و بدون فاکتور معامله می شود.
شریف تصریح کرد: از آنجایی که میزان خرید و فروش در این موارد قابل اندازه گیری نیست، ممکن است ماموران مالیاتی دست به احتکار بزنند و در نهایت با انبوهی از مدارک شناسایی مالیاتی مواجه شویم که منجر به افزایش اعتراض مودیان می شود.
وی خاطرنشان کرد: امروزه سازمان امور مالیاتی به دلیل کمبود نیرو با حجم زیادی از پرونده های مالیاتی مواجه است و نباید حجم آن را افزایش دهد.
وی با بیان اینکه این اقدامات باعث بدبینی مردم مبنی بر اینکه نقشی در کاهش ارزش پول ملی ندارند، تصریح کرد: باید در این گونه طرح ها با احتیاط پیش برویم و به سراغ دلالان بازار برویم نه اینکه مردم را مقصر بدانیم که تنها نگرانی از این اقدامات است. حفظ دارایی های آنهاست.
شریف خاطرنشان کرد: اگر هدف سازمان مالیاتی مقابله با سفته بازی در بازار ارز است، باید گفت که این اقدامات عمدتاً در حوزه زمین و مسکن رخ می دهد و قابل تعمیم به حوزه طلا و ارز نیست.
وی با بیان اینکه در سال 1397 سازمان امور مالیاتی در بخشنامه ای اقدام به اخذ مالیات برای معاملات بیش از 5 ارز کرد و ادامه داد: وصول یک تا 5 ارز ممکن است باعث هرج و مرج در بازار مالیاتی کشور شود، زیرا ارزش اخذ مالیات را ندارد معاملات اصلاً و به این دلیل که نمی توان آنها را به راحتی ردیابی کرد.
منبع: ایرنا