آیا پول همیشه خوشبختی می آورد؟

حتما شنیده اید که خوشبختی خریدنی نیست و مهم ترین چیزها در زندگی رایگان هستند. با این حال، گزارش رضایت جهانی که هر بهار با پوشش رسانه ای گسترده منتشر می شود، به طور مداوم نشان می دهد که ساکنان کشورهای ثروتمند در صدر فهرست آن قرار دارند.

به گزارش زومیت، دهه ها تحقیق روانشناختی نشان داده است که ثروت فردی به شدت با رضایت از زندگی مرتبط است. اگرچه اغلب گفته می‌شود که این تأثیر در سطح خاصی اشباع می‌شود و ثروت تا حد زیادی فراتر از آن بی‌تأثیر باقی می‌ماند، تحقیقات اخیر در ایالات متحده نشان می‌دهد که افراد فوق‌ثروتمند در واقع نسبت به افراد دارای ثروت معمولی رضایت بیشتری از زندگی دارند.

سطوح شادی جهانی بر اساس گزارش جهانی شادی (2023)

پس آیا می توانید شادی بخرید یا تحقیقات آماری درست است؟ آیا مردم واقعاً برای رضایت از زندگی خود به پول نیاز دارند؟ اریک گالبریتاستاد دانشگاه مک گیل، دانشمندی که بر روی تعامل بین رفتار انسان و مسائل مربوط به توسعه پایدار مطالعه می‌کند، می‌خواست بداند آیا واقعاً رفاه بیشتر برای آسایش انسان لازم است یا خیر.

گالبریت اشاره می کند که مسیر فعلی ما که بر رشد اقتصادی متمرکز است، می تواند به سیاره زمین آسیب برساند. این فرآیند می تواند حیات پیچیده روی زمین را به خطر بیندازد. سوال اصلی این است که آیا سعادت انسان به انباشت ثروت بستگی دارد؟ آیا برای شاد بودن باید آسیب به طبیعت را بپذیریم؟ تمدن صنعتی ما اکنون آینده همه حیات پیچیده روی زمین را تهدید می کند. آیا جستجوی ثروت ما را به مسیری خطرناک سوق می دهد و آیا آسایش واقعی به ثروتمندتر بودن بستگی دارد؟

برای درک بهتر این مشکل، گالبریت مطالعه ای انجام داد ویکی ریس گارسیا، یک انسان شناس از موسسه علوم و فناوری محیطی در دانشگاه خودمختار بارسلون. بیشترین تحقیقات شادی تا به امروز در جوامع غربی انجام شده است، جوامعی که نماینده تجربیات انسانی گسترده تر نیستند. مطالعه شادی افرادی که به پول کمتری نیاز دارند می تواند نتیجه قابل اعتمادتری داشته باشد.

ریس گارسیا تیم بزرگی را برای انجام یک نظرسنجی بی سابقه در جوامع کوچک گرد هم آورد. این نظرسنجی بیشتر بر درک تأثیر گرمایش جهانی بر مردم در محیط‌های مختلف در پنج قاره متمرکز بود.

جوامع کوچک مورد مطالعه، اغلب بومی، برای امرار معاش خود به اکوسیستم های محلی متکی هستند و در طول روز پول کمی مصرف می کنند یا اصلا پول مصرف نمی کنند. محققان از سه هزار شرکت کننده خواستند رضایت خود را از زندگی در مقیاس 0 تا 10 ارزیابی کنند. پاسخ آنها امکان مقایسه با جوامع صنعتی را فراهم می کند.

بازدید از جوامع دورافتاده و بومی در قاره های مختلف چالش برانگیز بود. این جوامع در جنگل ها، مراتع، مناطق کوهستانی و دیگر مناظر در قاره های مختلف زندگی می کنند.

تیم تحقیقاتی مصاحبه‌های حضوری انجام داد، نظرسنجی‌ها را به زبان‌های محلی ترجمه کرد و شرکت‌کنندگان را به‌طور تصادفی در مصاحبه‌های حضوری تقریباً یک ساعته با ساکنان بیش از صد روستا انتخاب کرد. اکثر افراد مورد بررسی درآمد منظمی نداشتند و میانگین درآمد آنها بر اساس دارایی خانوار برآورد شده بود. اکثر پاسخ دهندگان حداقل درآمد روزانه داشتند.

این نظرسنجی نشان داد که با وجود درآمد بسیار پایین، مردم در این جوامع کوچک در وضعیت بدی نیستند و به اندازه مردم اکثر کشورهای جهان خوشحال هستند. اگرچه تنوع گسترده ای در بین پاسخ دهندگان وجود داشت، برخی از جوامع سطوح بسیار بالایی از رضایت را گزارش کردند (بالاتر از 8 از 10)، که بالاتر از میانگین ملی در بسیاری از کشورهای ثروتمند است. یافته اصلی تحقیق نشان داد که بسیاری از این افراد برخلاف داشتن درآمد روزانه بسیار پایین، از نظر خودشان بسیار خوشحال هستند.

چگونه می‌توانیم این یافته کنونی را با بسیاری از مطالعاتی که به طور مداوم نشان داده‌اند که افرادی که پول بیشتری دارند، شادتر از کسانی که پول کمتری دارند، تطبیق دهیم؟ ثروت مادی که مردم کشورهای ثروتمند از آن برخوردارند در مقایسه با گذشته بی سابقه است، اما برخی از اعضای جوامع کوچک رضایت کلی بسیار بالاتری را از زندگی خود گزارش می دهند. چطور ممکن است؟

اول، یافته های اخیر به خطر تأکید بیش از حد بر ارتباطات، مانند ارتباط بین پول و شادی اشاره می کند. پول یک معیار آسان برای تعیین کمیت است. بنابراین، قابل درک است که اغلب مورد بررسی قرار می گیرد. اما بسیاری از عوامل دیگر نیز بر رضایت از زندگی تأثیر می گذارد.

گالبریت و ریس گارسیا در تحقیقات خود همچنین رابطه بسیار معناداری بین رضایت از زندگی و ثروت در جوامع کوچک و کم درآمد پیدا کردند. با این حال، این اثر در مقایسه با سایر ویژگی ها ناچیز بود. یافته ای به نام “پارادوکس استرلینگ” نشان می دهد که افزایش ثروت یک جامعه در طول زمان همیشه منجر به افزایش رضایت از زندگی در آن جامعه نمی شود.

بدیهی است عوامل و ویژگی های دیگری به جز پول برای رضایت و رفاه بسیار مهم است. تحقیقات قبلی به نقش روابط اجتماعی اشاره کرده است. به عنوان یک گونه عمیقاً اجتماعی، انسان ها به موقعیت خود در جامعه و حمایتی که از دیگران دریافت می کنند اهمیت می دهند.

این به استحکام روابط بین فردی و ارزیابی موقعیت اجتماعی آنها مربوط می شود. اما روابط اجتماعی لزوماً با ثروت مرتبط نیست. اگرچه جوامع مورد مطالعه کم درآمد هستند، اما از نظر کمبود نیازهای اولیه فقیر نیستند و بسیاری از مردم آنجا وقت خود را در محیط های طبیعی می گذرانند که اثرات مثبتی بر سلامتی دارد.

یک مطالعه در سال 2019 روی بیش از 19000 نفر در بریتانیا نشان داد کسانی که حداقل 120 دقیقه در هفته در طبیعت می گذرانند نسبت به کسانی که زمان کمتری را در طبیعت می گذرانند از سلامت یا رفاه بهتری برخوردار هستند.

هنگام تمرکز بر گزارش شادی جهانی، انتخاب سؤالات خاص می تواند به رتبه بندی ثروتمندترین کشورها در لیست کمک کند. برخلاف رویکرد گالبریت و ریس-گارسیا، که از مردم می خواست رضایت کلی از زندگی را کمیت کنند، گزارش رضایت از شادی از مقیاس کانتریل استفاده می کند.

پاسخ‌دهندگان نردبانی را تصور می‌کنند که زندگی رویایی‌شان در اوج است و تصمیم می‌گیرند که در رابطه با زندگی فعلی‌شان در چه سطحی باشند.

یک مطالعه اخیر نشان داد که نردبان کانترل باعث می شود افراد درآمد خود را با دیگران مقایسه کنند. این مقایسه مالی در نردبان کانترل بیشتر از پرسش رضایت از زندگی پایه که توسط گالبریت و ریس-گارسیا و سایر گروه‌های تحقیقاتی استفاده می‌شود، رخ می‌دهد.

در نتیجه، گزارش رضایت جهانی ممکن است بیشتر به ما در مورد میزان رضایت مردم از درآمدشان بگوید تا در مورد رضایت کلی آنها از زندگی. یکی عامل دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، کاهش رفاه ناشی از مقایسه اجتماعی در جوامع با سطوح بالای نابرابری اجتماعی است.

بعد رفاه اجتماعی نشان می دهد که در جوامعی با نابرابری بالا، شادی افراد می تواند به دلیل مقایسه های اجتماعی کاهش یابد. اساساً، هنگامی که مردم خود را با کسانی که به طور قابل توجهی بهتر عمل می کنند مقایسه می کنند، ممکن است احساس بی کفایتی یا نارضایتی را تجربه کنند. به طور کلی، جوامعی که در تحقیقات اخیر مورد بررسی قرار گرفته اند، نسبت به بسیاری از کشورهای ثروتمند و صنعتی امروزی، سطوح پایین تری از نابرابری مالی دارند.

این تحقیق نشان می‌دهد که برآوردن نیازهای اساسی انسان به اندازه‌ای که جوامع صنعتی در حال حاضر برای آن تلاش می‌کنند، به ثروت نیاز ندارد. به عبارت دیگر، ما می توانیم بدون زیاده روی به شادی و رضایت برسیم و این می تواند برای سیاره ما مفید باشد.

همانطور که یک مطالعه در سال گذشته نشان داد، ردپای اکولوژیکی را می توان با تمرکز بر نیازهای اساسی مانند غذا، آب پاک، مسکن، بهداشت، آموزش و امنیت به جای استفاده بیش از حد از منابع و مصرف گرایی کاهش داد.

تحقیقات گالبریت، ریس-گارسیا و همکارانشان نشان می‌دهد که بسیاری از کشورها می‌توانند از ویژگی‌های جوامع کوچک موفق برای بهبود در مناطقی که ضعیف یا فاقد آن هستند، یاد بگیرند.

در جوامع غربی، فردگرایی اغلب به شدت مورد تاکید است. یعنی اولویت دادن به اهداف شخصی، دستاوردها و علایق شخصی. این تمرکز گاهی اوقات می تواند منجر به انزوا و جدایی از دیگران شود. فرهنگ غربی تمایل دارد انباشت ثروت مادی و منافع شخصی را به عنوان اخلاقی قابل قبول بپذیرد.

انباشت ثروت می تواند به یک هدف اصلی تبدیل شود و به طور بالقوه بر سایر جنبه های زندگی سایه افکند. از آنجایی که مردم زمان بیشتری را به صورت آنلاین و در فضاهای مجازی می گذرانند، تعاملات چهره به چهره در حال کاهش است. این قطع ارتباط با روابط واقعی می تواند تأثیر منفی بر شادی کلی داشته باشد.

جوامع غربی می توانند انسانیت مشترک خود را به جای دنبال کردن رشد اقتصادی در اولویت قرار دهند. تمرکز بر همدلی، شفقت و اجتماع می تواند منجر به رضایت بیشتر از زندگی شود. تاکید بر ارتباط و راحتی جامعه به طور بالقوه می تواند به آینده ای بهتر برای مردم و کره زمین کمک کند.