به گزارش خبرگزاری اخبار آنلاین به گزارش ایرنا، انور خامه ای یکی همدست فرخی یزدی در سال‌های آخر عمرش که در زندان قصر تهران به سر می‌برد، در کتاب خود می‌نویسد: «داستانی که دهان او را دوخته‌اند و برخی از مورخان آن را صحت می‌دانند، صحت ندارد.» درست است.”
حسین مسرت پژوهشگر تاریخ و فرهنگ یزد در هشتاد و پنجمین سالگرد شهادت فرخی یزدی با بیان اینکه خیلی ها از من می پرسیدند دهان فرخی دوخته شده یا نه، گفت: آقای مرتضی که آن موقع کارمند بود. وزارت کشور و از ناحیه گازرگاه یزد (بخش فرخی یزدی) و حدود 30 سال از درگذشت وی می گذرد. پرسیدم دهان فرخی یزدی بخیه شده است، پاسخ داد: بله زمانی که فرخی یزدی در زندان بود، اشعارش را با خون از لبانش بر دیوار زندان می نوشت.
مسرت ادامه داد: پس از آن، خاطراتی از مردم شهربابک در کتاب خانم «زهرا موسایی» به چاپ رسیده و در این کتاب دهان فرخی را دوخته اند و او را کتک می زنند و جلالی در آن می نویسد خاطراتی از فرخی یزدی و ذکر لبهای دوخته شده فرخی در آنجا و البته شعر فرخی نیز گواه این مطلب است:
شرح این داستان را از دو لب شنیده ام / به لب تو دوختم تا جگرت بسوزد
رضا سخنان پسر عموی فرخی یزدی نیز در مستندی که برای فرخی یزدی ساخته شده است، گفت: وقتی لب های فرخی را دوختند، مادرش او را در آغوش گرفت و لب های پر از خونش را بوسید.
ساخت مدرسه به یاد فرخی یزدی
«محمود رشیقی فیروزآبادی» از اعضای هیئت امنای موزه فرخی یزدی و از دوستان خانوادگی وی است. وی در پیامی به مناسبت یادبود فرخی یزدی گفت:
مرحوم فرخی هفته نامه «توفان» و «طوفان ادبی» را برای پدرم که از دوستان صمیمی ایشان بود می فرستاد و در سن 14 سالگی اولین دیوان فرخی یزدی را با علاقه خواندم و بسیاری از آنها را که هنوز به یاد دارم حفظ کردم. شعرهای او
وی افزود: پدرم به مطالعه دیوان پرداخت و گفت که برخی از اشعار را که به یاد دارم در دیوان فرخی یزدی نیامده است و من همیشه در سال 1336 که دبیرستان بودم او را تشویق می کردم که این اشعار را برای خودم بخوانم و بنویسم. به ایرانشهر یزد رفتم و با مرحوم دکتر آشنا شدم. کاظم اسلامیه مدیر هفته نامه توفان یزد به او گفت که چند شعر فرخی را دارم که در کتابخانه او نیست.
رشیقی ادامه داد: از من خواستند که این اشعار و روزنامه ها را در اختیارشان بگذارم تا درس بخوانند و من این کار را کردم، دانشجو شدم و به مشهد رفتم و بعد از چند سال به فکر روزنامه و شعر افتادم و با دکتر دکتر تماس گرفتم. اسلامیه که می‌گفت متوفی است، بالاخره دو قصیده از مرحوم فرخی یزدی در مقالات من پیدا شد و در کتاب کنگره بزرگداشت فرخی یزدی و دیوان فرخی یزدی اثر آقای حسین مسرت چاپ شد.
یکی از اعضای هیئت امنای خانه موزه فرخی یزدی و یکی از دوستان خانوادگی در ادامه این پیام گفت: حدود 12 سال پیش در روزنامه اطلاعات خواندم که شهرداری کلانشهر تهران تصمیم به بازسازی زندان قصر گرفت که افراد سرشناس زیادی در آن زندانی بودند. از جمله شادروان فرخی یزدی و به منظور در دسترس قرار دادن باغ موزه قصر در اختیار مردم ایران، نامه ای به شورای شهر تهران نوشتم که این مجموعه را به نام فرخی یزدی نامگذاری کرده و همچنین متعهد می شوم مجسمه ای از او و آنها بسازم. به این موزه اهدا کنید
رشیقی ادامه داد: اما شورای شهر به من پاسخ داد که این زندان را نمی توان به تنهایی به نام فرخی یزدی نامگذاری کرد زیرا مشاهیر و شخصیت های زیادی در این زندان حضور دارند بنابراین در نهایت پس از تلاش های فراوان سالنی را که در این مجموعه ساخته می شود به نام وی نامگذاری می کنیم. تالار به نام فرخی یزدی نامگذاری شد.
وی افزود: تندیس فرخی یزدی را به این موزه اهدا کردم که اکنون در سلول او در باغ موزه کاخ تهران قرار دارد و با کمک برخی اقوام و دوستان فیلم مستند کوتاهی از فرخی یزدی تهیه کرده ایم. ساخت آن حدود دو سال به طول انجامید و این مستند اولین مستند فرخی یزدی شد.
یکی از اعضای هیئت امنای خانه موزه فرخی یزدی تصریح کرد: خانه فرخی یزدی در منطقه گازرگاه متعلق به رضا سخنان پسر عموی فرخی با موافقت وی به اداره کل میراث فرهنگی یزدی واگذار شد که وارد خدمت می شود. در سال های آینده
میرزا محمد فرخی یزدی شاعر، روزنامه‌نگار و آزادی‌خواه مشروطه در سال ۱۲۶۸ خورشیدی در یزد به دنیا آمد. ادبیات فارسی و مقدمات زبان عربی را فرا گرفت و تحصیلات خود را در خانه گذراند.
فرخی یزدی در اواخر سال 1328 به تهران نقل مکان کرد و در آنجا مقالات و اشعار هیجان انگیزی درباره آزادی منتشر کرد. در طول جنگ جهانی اول به بغداد و کربلا سفر کرد و در آنجا تحت تعقیب انگلیسی ها قرار گرفت.
محمد فرخی‌زدی را از شاعران مشروطه می‌دانستند که به محتوای شعر فارسی اهمیت می‌داد. او در غزل سیاسی پیشوای شاعران معاصر خود بود و با تبدیل محتوای غزل فارسی و مضامین عاشقانه آن به مفاهیم سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، حرکتی نو در شعر فارسی شد. میرزا محمد فرخی یزدی در سال 1318 در زندان چشم از جهان درگذشت.
۲۵۹