آیا می توان به جای هود لامینار از هود شیمی استفاده کرد؟
یکی از سوالاتی که معمولا از شرکت های فروش دستگاه های تخصصی آزمایشگاهی پرسیده می شود، این است که آیا می توان به جای هود لامینار در هود شیمی در آزمایشگاه استفاده کرد یا خیر؟ احتمالا ایی پرسش به دلایلی مانند این که مدیران آزمایشگاه ها می خواهند از صرف هزینه جلوگیری کنند زیرا هود لامینار گرانتر از هود شیمی است و یا نداشتن فضای اضافه برای نصب یک هود مجزا در آزمیاشگاه، مطرح می شود.
پاسخ به این سوال در دل درک تفاوت های ساختاری و کاربردی هود لامینار و هود شیمی نهفته است. ما این سوال را با مدیریت شرکت رویان ایران، بزرگترین مرجع تخصصی فروش تجهیزات آزمایشگاهی مطرح کردیم. مهمترین نکات مطرح شده در این گفت و گو در ادامه ذکر شده است. در پایان این مقاله پاسخ این سوال مشخص می شود؟
نقش مهم هودهای آزمایشگاهی
حفاظت از ایمنی کاربران آزمایشگاه ها اولویت اول کار در هر آزمایشگاهی است. این موضوع در آزمایشگاه هایی که در آن ها از مواد شیمیایی سمی و خطرناک استفاده می شود.
البته این موضوع به همین جا ختم نمی شود. برخی از نمونه های آزمایشگاهی به شدت بیماری زا هستند. اگر آئروسل های ناشی از این نمونه ها در هوا پخش شوند، باعث انتقال بیماری به افراد حاضر در آزمایشگاه می شوند. اغلب این بیماری ها نیز سرایت پذیری راحتی دارند. با این وجود تصور کنید اگر اقدامات ایمنی لازم انجام نشود، چه فاجعه ای می تواند رخ دهد!
برخی دیگر از نمونه ها نیز هستند که به شدت به عوامل محیطی مانند گرد و خاک، حساس اند. بنابراین باید راهکار خوبی برای جلوگیری از آسیب این نمونه ها وجود داشته باشد.
راه حل قابل اطمینان برای جلوگیری از هر کدام از موارد ذکر شده بالا، استفاده از هودهای آزمایشگاهی است. هودهای آزمایشگاهی انواعی مختلفی دارند که با توجه به محل نصب کاربرد، نوع مناسب انتخاب می شود.
انواع هودهای آزمایشگاهی
هودهایی که در آزمایشگاه ها استفاده می شوند، شامل موارد زیر هستند:
- هود شیمی
- هود لامینار در سه کلاس I، II و III
- کانوپی هود
- هود بازویی
هودهای شیمی و هودهای لامینار به شکل محفظه های سرپوشیده هستند. در این نوع از هودها کاربر تجهیزات مورد نیاز آزمایش را زیر هود قرار و آزمایش را انجام می دهند. فن و فیلترهای که روی این هودها نصب هستند، بخارات و ذراتی که آلودگی تلقی می شوند، از میحط کار خارج می کنند.
اما هودهای بازویی و کانوپی روی سقف یا دیوار نصب می شوند و هیچ فضای اختصاصی ای مانند هود شیمی یا لامینار در اختیار کاربر قرار نمی دهند. مزیت استفاده از هود بازویی این است که با مفصل هایی طراحی و روی آن نصب شده است، می توان ورودی آن را به نزدیک ترین محل رساند تا از پخش شدن بخارات یا ذرات جلوگیری کرد.
مقایسه هود شیمی و هود لامینار
- روی هر دو نوع هود شیمی و لامینار، فن سانتریفیوژ قوی نصب می شود.
- هودهای شیمی دارای تجهیزات اضافه تری مانند سینک، شیر آب و گاز هستند در حالی که این موارد در هود شیمی وجود ندارند.
- در هود لامینار برای ضدعفونی فضای داخلی، لامپ مخصوص ضدعفونی UV نصب می شود.
- مهم ترین تفاوت هود لامینار و هود شیمی در این است که در هود لامینار فیلترهای هپا یا اولپا وجود دارند که نقش عمده در به دام انداختن ذرات آلاینده را دارند.
- در قسمت پایینی هود شیمی کابینتی برای قرار دادن مواد شیمیایی بسیار بودار مانند ترکیبات گوگردی تعبیه شده است.
- همه هودهای شیمی و لامینار دارای لامپ روشنایی، پریز برق و شیشه محافظ هستند. این درب از جنس پلکسی گلس مقاوم در برابر ضربه و حرارت است که امکان نصب آن به صورت دستی یا برقی فراهم است.
- بدنه هودها از جنس استیل ضد زنگ با پوشش الکترواستاتیک ساخته شده است.
- سطح کار هود شیمی اغلب از جنس گرانیت ضد اسید است در صورتی که سطح کار هود لامینار از جنس استیل است.
- قیمت هودهای لامینار بسیار بالاتر از هود شیمی است.
- تفاوت هایی هودهای شیمی موجود در بازار وجود دارد در ابعاد، متریال مورد استفاده، فن سانتریفیوژ یا ساده است.
- هودهای لامینار از نظر سطح حافظتی که ایجاد می کنند و نوع جریان هوا با یکدیگر متفاوت هستند. گلاو باکس یا هود لامینار کلاس III بیشتری حفاظت را دارد.
پاسخ به سوال مهم
در نهایت آیا می توان از هود شیمی به جای هود لامینار استفاده کرد؟ پاسخ به این سوال با توجه با توضیحات مطرح شده، قطعا خیر است. هود شیمی به هیچ عنوان برای کاربردهای مطالعات روی میکروارگانیسم ها و مواردی از این دست مناسب نیست. هود شیمی به هیچ گونه فیلتری مجهز نیست. بنابراین احتمال انتشار آلودگی ها در فضای اطراف وجود دارد. زیرا به وسیله فیلترهای با عملکرد بالا مانند HEPA و ULPA به دام نمی افتند. از طرف دیگر، هودهای لامینار نیز برای انجام واکنش های شیمی اصلا نباید استفاده شوند. زیرا این هودها برای تحمل گرما و واکنش های شیمی که نیاز به رفلاکس یا تقطیر دارند، طراحی نشده اند.
انتخاب هود آزمایشگاهی مناسب، بسیار مهم است. مدیران آزمایشگاه ها با بررسی نیاز و کاربردها باید بهترین هود را خریداری تا از سلامت پرسنل آزمایشگاه ها محافظت کنند.