آیا «سیزده بدر» واقعا کسل کننده است؟

به گزارش ایسنا، از دوره قاجاریه سیزده بدر شکل و شمایلی شبیه به امروز داشت و به تدریج اعتقاد به فرخنده بودن این روز در بین مردم کمرنگ شده است، اما همچنان برخی بر این باور پافشاری می کنند.

امروزه سیزده بدر برای با هم بودن، خوش گذرانی در طبیعت و خوردن رشته پلو، سالاد سکنجبین و … رسمیت بیشتری پیدا کرده است، اما پیشینه ها و سنت های مختلفی برای رد یا پذیرش منفی بودن این روز وجود دارد.

سیزده بدر در ایران باستان

سیزده بدر را می توان آخرین بخش از آداب و رسوم نوروزی دانست. روزی که البته از همان ابتدا شکل امروزی را نداشت. در ایران باستان، قرن سیزدهم فروردین این روز به عنوان روز نبرد بین خدای باران و دیو خشکسالی شناخته می شود. آنها معتقد بودند که اگر خدای باران بر دیو خشکسالی پیروز شود، خشکسالی از سرزمین آنها دور خواهد شد.

تجلی این باور یکی این برخاسته از سنت هایی است که ماندگار هستند. ایرانیان باستان در روز سیزدهم هفت غلات شامل گندم، جو، نخود، لوبیا، ارزن، عدس و ماش را برای نوروز می کاشتند. فروردین این سبزی ها را در آب جاری قرار می دهید. مقامی که با یک تغییر کوچک انجام می شود، می تواند چنین تضمینی برای خوشبختی باشد!

رسم محبوب دختران و پسران شاد

شعر معروف «سال دیزی سیزده بدر، بچه باغ، خونه شور» را که هنگام ازدواج خوانده می شود حتما شنیده اید. شعری که شاید بُعد زنانه این رسم و باور را برجسته می کند، اما می دانیم که بستن موهای سبز در گذشته حتی در بین پسرها هم رواج داشت.

دیدگاه های زیادی در مورد فلسفه گره سبز وجود دارد، اما یکی یکی از قدیمی ترین باورها درباره این رسم مقاله ای است که در عطرالباقیه ابوریحان آمده است. بر اساس این مقاله، دو شخصیت اساطیری در روز سیزدهم فروردین آنها ازدواج می کنند و از آنجایی که در آن زمان ازدواجی وجود نداشت، با بستن شاخه ای از گیاه، عقد ازدواج خود را رسمیت دادند. پس از آن این رسم در میان دختران و پسران شاد رواج یافت.

گروهی دیگر معتقدند وقتی چیزهای سبز را گره می زنیم در واقع گره های زندگی خود را به طبیعت منتقل می کنیم و از خالق طبیعت یعنی خداوند می خواهیم که گره از زندگی ما بگشاید.

بر این اساس میرشکرایی – مسئول تشکیل و تهیه پرونده جهانی نوروز – روز سیزده بدر را روز بدی می داند و تاکید می کند: در آیین ها و اعتقادات ما روز بدی وجود ندارد و اساساً… 13 روز بدی نیست.

سیزدهمین روز هر ماهتیر سیزدهمین روز نوروز نام دارد. فروردین همچنین تیر نام از آنجاست که در این روز به آب می‌رویم و روی هم آب می‌پاشیم یا غذاهای سبز رنگی مانند نارگیل می‌خوریم و گره‌های سبز می‌بندیم. این آداب نشان از سعادت و ایمان دارد یکی یکی از اشتباهات رایج در سیزدهمین روز نوروز است.»

مدافعان نحسی 13 چه می گویند؟

اما گروهی دیگر به نحسی سیزدهم معتقدند فروردین اصرار دارند. آنها معتقدند روز سیزدهم نحسی فروردین این درباره ایده فروپاشی نهایی جهان و سیستم آن است. در واقع بر اساس اعتقاد به افسانه های نجومی در ایران، عمر جهان 12000 سال است و احتمالاً تحت تأثیر این تصور، سال را به دوازده ماه تقسیم کرده اند.

معتقدان به این مضمون نیز ۱۲ روز آغاز سال را نمادی از کل سال می دانستند و اتفاقات این ۱۲ روز را سرنوشت سال خود می دانستند. بر اساس این باور، در پایان 12000 سال عمر جهان به پایان می رسد و جهان فرو می ریزد; بنابراین ممکن است روز سیزدهم باشد فروردین برگرفته از همین ایده

اعتقاد به نحسی 13 در بین غیر ایرانیان

این باور رایج که «سیزده» به فال نیک می‌آید، در مواقعی چنان رایج شد که سیزدهمین روز هر ماه را عموماً مبارک می‌دانستند و حتی برخی از ذکر عدد ۱۳ در هنگام شمارش اعداد خودداری می‌کردند.

با این حال ذکر این نکته ضروری است این باور که 13 بدشانسی است نه تنها در بین ایرانیان رایج است; به عنوان مثال، برخی می گویند که 13 نفر پس از این زمان مردند، زیرا یهودا که به عیسی (ع) خیانت کرد، سیزدهمین عضو حاضر در «شام آخر» بود.

یا برخی دیگر به «قانون حمورابی» که از زمان بابلیان باستان باقی مانده است، اشاره می کنند. زیرا در این قانون شماره 13 وجود ندارد و بعد از قانون شماره 12 قانون شماره 14 وجود دارد. مشکلی که به عقیده برخی از بیت سیزدهم سرود روحانی “ایشتر” منظومه حماسی بابلی ها ناشی می شود. که در آن نام الهه مرگ ذکر شده است.

با این حال، باورها و فرهنگ عامه مردم موضوعی است که همیشه تغییر کرده و به مرور زمان چیزهایی از آن کم یا زیاد شده است، بنابراین در سال‌های اول قرن جدید تعداد کمی از مردم احتمالاً تعداد خاصی را می‌پذیرفتند یا یک روز معین می‌توانند او را تعیین کنند. سرنوشت در طول یک سال با این حال، البته هنوز هم افراد زیادی هستند که سیزده بدر را شیطانی می دانند و برای فرار از شر، خانه را ترک می کنند و به طبیعت می روند!