به گزارش خبرگزاری بازتاب آنلاین، علیرضا سلطانی کارشناس ارشد روابط بین الملل در پاسخ به اینکه ظرفیت ها و پتانسیل های سیاسی و اقتصادی داخلی به ویژه با فرارسیدن 14 دی از ورود ترامپ به این شرایط منطقه ای و راهبرد دیپلماتیک کشورمان می گوید. دولت که سیاست تعاملی با جهان و احیای مذاکرات هسته‌ای را دنبال می‌کند، گفت: پزشکیان و فعال شدن افرادی مانند ظریف و تیم دیپلماسی دهه 1990 موسوم به تیم برجام، کورسوی را به بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی ایران با حداقل حمایت اجتماعی امیدوار کرد، اما در عرض چند ماه از روی کار آمدن دولت چهاردهم، تغییرات سریع و غیرقابل پیش بینی رخ داد در شرایط سیاسی و اقتصادی داخل و خارج کشور که عملاً انرژی مثبت دولت را برای بهبود اوضاع خنثی کرد. ترور هنیه در تهران در اولین روز آغاز به کار دولت، تشدید درگیری مستقیم ایران با اسرائیل، پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تشدید سرکوب سیاسی اتحادیه اروپا علیه ایران در قالب تحریم های هوانوردی و کشتیرانی. ، تحولات لبنان و سرنگونی دولت بشار اسد. این یک سلسله تحولات سیاسی در حوزه سیاست خارجی ایران بود که عملاً تحرکات سیاسی دولت در خارج از کشور را با هدف گشایش در کشور و آغاز مذاکرات خنثی و محدود کرد.
این کارشناس سیاست خارجی در ادامه این بحث گفت: این شرایط بلافاصله تاثیرات منفی روانی بر اقتصاد کشور و اعتماد عمومی گذاشت و منجر به بی ثباتی و التهاب در بازار ارز شد و در عرض سه ماه باعث کاهش 30 درصدی ارزش پول ملی شد و بر برخی چالش ها افزود بحران به این شرایط مانند ب- ناهماهنگی انرژی و اجبار دولت به اتخاذ تصمیماتی مانند قطعی برق به ویژه قطعی برق صنایع و فعالان اقتصادی، اعم از واقع بینانه و روانی و آینده نگر، موجب تشویش و خشم مردم و جامعه می شود. اظهارات اخیر وزیر امور اقتصادی در مجلس درباره تورم ارز و ناتوانی دولت در مقابله با شرایط بازار اعتراف تلخی بود که عملا نشان می دهد دست دولت برای انجام اقدامات اساسی از جمله: اصلاحات اقتصادی گام هایی در مسیر است. رشد اقتصادی، کاهش تورم، بهبود معیشت اقتصادی مردم و تقویت اعتماد عمومی. این شرایط البته تاثیر زیادی بر رفتار تیم دیپلماسی ایران و رفتار قدرت های خارجی به ویژه اروپا و آمریکا خواهد داشت. تأثیری که لزوماً حاکی از تقویت جایگاه ایران در معادلات سیاست خارجی ایران نیست.
سلطانی افزود: همانطور که قبلاً اشاره کردم؛ ایران در مرحله سختی در سیاست خارجی قرار دارد. این دوره ممکن است با تشدید فشارهای اقتصادی و سیاسی و حتی درگیری های نظامی همراه باشد. خوش بینی نسبت به سیاست خارجی در دوره ترامپ به اندازه بدبینی نادرست است. ایران باید از قضاوت‌های نادرست گذشته مانند اتکای بیش از حد به روسیه پس از جنگ اوکراین و تعلیق مذاکرات هسته‌ای با آمریکا در آغاز دولت بایدن درس بگیرد. ایران در دوره جدید باید بر ظرفیت های سیاسی، امنیتی و اقتصادی خود تکیه کند. اتکا به روسیه و سپس چین یک اشتباه استراتژیک است. این دو کشور با توجه به چالش های فراوانی که در عرصه سیاسی و اقتصادی با آمریکا دارند، به راحتی از کارت ایران برای مذاکره و گرفتن امتیاز از ترامپ استفاده می کنند. دلیل این امر این است که روابط ایران با دو کشور ذکر شده هنوز راهبردی نیست.
این کارشناس در خاتمه تاکید کرد: روح مذاکره مستقیم ایران و آمریکا احتمال سوء استفاده چین و روسیه را کاهش می دهد. اما نکته مهم و محوری این است که ایران همچنان باید درها را به روی مذاکره مستقیم با آمریکا باز کند و اخلال احتمالی اروپا، بلکه از نظر روانی و واقع بینانه منجر به بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی داخلی و ایجاد دلگرمی برای جامعه ایران می شود، حتی اگر این مذاکرات تمدید شود یا مرحله به مرحله توافق حاصل شود. ضمن اینکه شروع مذاکرات از شدت فشارهای سیاسی و اقتصادی و حتی منطقه ای آمریکا و اروپا می کاهد. در این میان باید درک کرد که طرف های آمریکایی و غربی به توافقی که کاملاً برای ایران مضر باشد و ایران را در تنگنا و فشار شدید قرار دهد و به عبارتی احساس تحقیر ملی کند، قانع نخواهند شد. طبیعتاً به دنبال توافقی باشید که نسبتاً منصفانه با منافع ایران باشد و ویژگی برد-برد نسبی داشته باشد.
با این حال، این شکل از توافق در گذشته زمانی که ایران قوی‌تر بود امکان‌پذیرتر بود. بنابراین، علیرغم کار دشواری که پیش رو داریم، ایران می تواند به مذاکرات مستقیم خوش بین باشد. تمام توان ایران باید معطوف به مذاکره با آمریکا و بر اساس توافق جامع در حوزه های مختلف هسته ای، منطقه ای، نظامی و بین المللی باشد. توافقنامه تک موضوعی راه را برای ادامه چالش ها و درگیری های سیاست خارجی هموار می کند. با این حال، رسیدن به این توافق دشوار و پرهزینه است. نکته پایانی این است که سیاست خارجی ایران نباید مانند گذشته بر پایه صفر و صد یا سیاه و سفید باشد. دولت پزشکیان با رویکرد تعاملی خود فرصتی برای جهان و غرب است. موفقیت ایران در این مسیر دشوار نیازمند همفکری و وحدت ملی است. نباید اجازه داد شرایط سیاسی و نماهای دروغین دوره برجام تکرار شود. شرایطی که برجام را علیرغم هزینه بالای آن ناکارآمد کرد.»
مشروح این گفتگو را اینجا بخوانید.
315 315