چطور یک زن صلاحیت نامزدی ریاست جمهوری را ندارد؟!

فهیمه نظری، بحثی که هر چهار سال یک بار در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایران مطرح می شود، تعبیر کلمه مرد سیاسی در قانون اساسی است که به نظر می رسد اعضای شورای نگهبان آسان ترین راه و بدون تفسیر را انتخاب کرده اند. تفسیر کلمه “مرد” به معنای تحت اللفظی » به طور کلی آنها ثبت نام کنندگان زن را حذف می کنند. اتفاقی که اخیرا در انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری تکرار شد، منجر به حذف زنان ثبت نام شده توسط اصلاح طلبان و اصولگرایان شد. اگرچه این مبحث در هیاهوی تکذیب و تایید صلاحیت های بحث برانگیز گم شد، اما خیلی زود همه نگاه ها به بحث و جدل در مورد گواهینامه های واجد شرایط معطوف شد و کمی از مسیر خارج شدیم، اما به نظر می رسد مشکل است، آدرسی نیست. شکل انکار مسئولیت

در این دوره چهار زن برای کاندیداتوری ریاست جمهوری ثبت نام کردند: سیده حمیده زرآبادی، رفعت بیات، هاجر چنارانی و زهره الهیان نمایندگان دوره های مختلف شورای اسلامی که همه رد شدند! دوره ای که با توجه به شرایط کشور، حداقل یک زن باید شرایط لازم را داشته باشد. فراموش نکنیم که اصولگرایان با فرستادن چند زن به خارج از محدوده خود می خواستند نشان دهند که این بار با بقیه متفاوت است و به زنان اجازه حضور دادند! بی آنکه بدانیم این حوزه در تاریخ انتخابات ریاست جمهوری ایران سابقه طولانی دارد.

ثبت نام زنان در انتخابات ریاست جمهوری ایران شاید بیشترین ارتباط را با نام مرحوم اعظم طالقانی داشته باشد. زنی که در دوره های مختلف ریاست جمهوری در وزارت کشور حضور یافت و برای کاندیداتوری ریاست جمهوری ثبت نام کرد تا ثابت کند تعبیر اعضای شورای نگهبان از واژه مرد سیاسی نادرست است. دو سال قبل از مرگش، آخرین بار در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به همراه واکر در وزارت کشور خدمت کرد.

دوران جنجالی

یکی نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری یکی از جنجالی ترین لحظاتی بود که اعظم طالقانی و سایر زنان برای نامزدی ریاست جمهوری ثبت نام کردند. در این دور 89 زن ثبت نام کردند که اعظم طالقانی دبیرکل جامعه زنان انقلاب اسلامی، مهرانگیز مروتی و رفعت بیات از نمایندگان مجلس بودند.

اعظم طالقانی پنجشنبه ۲۲ اردیبهشت ماه وی در سال 1383 پس از ثبت رسمی، مطالعه گزارش های مجلس خبرگان رهبری، بررسی قانون اساسی و نظرات دانشمندان مرتبط با مفهوم واژه «رجال سیاسی» را محورهای اصلی فعالیت خود خواند و گفت: از آنجایی که شورا به حقوق نیمی از جمعیت کشور پاسخ مثبت نداد، مشروعیت آن زیر سوال خواهد رفت (روزنامه اقبال، 24). اردیبهشت ماه 84 ص 2)

اما همانطور که انتظار می رفت همه رد صلاحیت شدند و هر کدام به صورت جداگانه به رد صلاحیت خود اعتراض کردند.

اعظم طالقانی با اعتراض به رد صلاحیت خود گفت: تصمیمی که امروز اجرا شد، حاصل بحث و بررسی های امروز و فردا نیست… …» (اقبال، سوم خرداد 84، ص 3)

مهرانگیز مروتی همچنین از شورای نگهبان خواست تا دلایل رد صلاحیت خود را اعلام کند و گفت: اگر شورای نگهبان دنبال یک فرد سیاسی بود، بنده سیاسی هستم. چون چندین دوره قانونگذاری نماینده مجلس بودم و در موارد دیگر هم فعال بودم… رای شورای نگهبان مشارکت حداکثری را کاهش می دهد. من معتقد نیستم که مردم با رد صلاحیت‌های گسترده‌ای که وجود دارد به حداکثر مشارکت در انتخابات دست یابند.

رفعت بیات در اعتراض به رد صلاحیت خود تصریح کرد: اگر شرایط من از 6 نفری که در بین 4 نفر اعلام شده بیشتر نباشد، قطعاً کمتر نیست، اما آقای کروبی و هاشمی رفسنجانی به عنوان اصلی ترین دستگاه های اجرایی قبل از انقلاب ظاهر می شوند. از این گروه، صرف نظر از اینکه چه برنامه ای خواهند داشت، مستثنی شدند. (همین چیز)

تحصن زنان در اعتراض به رد صلاحیت زنان

اعتراض به رد صلاحیت زنان در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تنها به اعتراضات انفرادی سه زن نامبرده محدود نشد، بلکه چند روز بعد (چهارشنبه ۲۰ آبان) نیز اعتراض شد. خرداد در سال 1383 نیز گروهی از زنان فعال سیاسی-اجتماعی در اعتراض به رد صلاحیت نامزدهای زن انتخابات ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان در مقابل نهاد ریاست جمهوری دست به تحصن زدند. در این تحصن، اعظم طالقانی، مرضیه مرتضی، شمس لاهیجانی، شادی صدر و فاطمه راکعی با در دست داشتن پلاکاردهایی که بر روی آن نوشته شده بود «حذف زنان یعنی خشونت علیه زنان» و «این است» به اقدام شورای نگهبان برای رد صلاحیت نامزدهای زن اعتراض کردند. ما “انتخابات مردانه” را قبول نداریم. این تحصن تحت کنترل شدید نیروهای امنیتی صورت گرفت. (اقبال پنجشنبه 12 خرداد 84)

متحصنین همچنین با صدور بیانیه ای به رد نامزدهای زن ریاست جمهوری اعتراض کردند. در این بیانیه آمده است:

بار دیگر شورای نگهبان با رد صلاحیت 89 کاندیدای زن از کاندیداتوری ریاست جمهوری، عملاً نشان داد که تعبیرش از کلمه مرد در اصل 95 قانون اساسی، زنان را در ایران از حق انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور سلب می کند. بر این اساس، زنان از گزینه ها و فرصت های قانونی برای حضور در این مسئولیت های رهبری محروم بودند و علیرغم اعتراضات مکرر فعالان جنبش زنان به این تبعیض آشکار، شورای نگهبان حاضر به ارائه تفسیر مناسب در زمان نفی جنسیت نبود. بار خاص این کلمه. ما شرکت کنندگان در این تحصن اعلام می کنیم که نمی توان انتظار مشارکت حداکثری زنان را داشت در حالی که نیمی از مردم از حق رای دادن به ریاست جمهوری محروم هستند.

بیانیه اعتراض مصطفی معین

مصطفی معین کاندیدای اصلاح طلب که ابتدا توسط شورای نگهبان و بعداً با حکم رهبری رد صلاحیت شد نیز به رد صلاحیت زنان در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اعتراض کرد. وی در بیانیه خود با اشاره به اینکه تعبیر شورای نگهبان مبنی بر سلب حق برابری زنان از مسئولیت های ریاست جمهوری مغایر با عدالت جنسیتی است، تاکید کرد که از اعتراض فعالان جنبش زنان حمایت می کند: «با توجه به شایستگی هایی که زنان ایرانی دارند. امروزه در حوزه های مختلف سیاسی و حوزه های رهبری وجود دارد. من عمیقاً از رد صلاحیت زنان مسلمانی که برای نهمین دوره ریاست جمهوری داوطلب شدند، ابراز تاسف می کنم «تا زنان ایرانی در صورت کسب آرای مردم بتوانند در بالاترین سطوح رهبری کشور ایفای نقش کنند» (همان)

اعلامیه جامعه زنان انقلاب اسلامی

جامعه زنان انقلاب اسلامی نیز در اعتراض به رد صلاحیت زنان بیانیه ای صادر کرد که به شرح زیر است:

انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری با رد صلاحیت و حذف تمامی نامزدهای زن توسط شورای نگهبان، بار دیگر روابط جنسیتی در این سطح از مشارکت سیاسی نیمی از جمعیت ایران را زیر سوال برد. مهر ما فعالان جنبش زنان ایران ضمن اعتراض به رد صلاحیت نامزدهای این دوره از انتخابات ریاست جمهوری بر اساس تعبیر شورای نگهبان از واژه «مرد مذهبی و سیاسی» اعلام می داریم که اساساً مقررات شرعی شرط مردانگی را تعیین می کند. در دفتر ریاست جمهوری که مبنای آن انتخاب وکیل و عنوان است. بنابراین هیچ مانع قانونی برای تصدی پست ریاست جمهوری برای زنان وجود ندارد. (همین چیز)

با گذشت 19 سال هنوز در به همان پاشنه می چرخد ​​و تعبیر اعضای شورای نگهبان از واژه مرد سیاسی تغییری نکرده است! حال باید از اعضای شورای نگهبان پرسید که آیا این تعبیر از واژه مرد سیاسی حقوق نیمی از مردم را نادیده نمی گیرد؟ آیا آنها معتقدند که این نیمه غفلت شده از مردان پست تر است؟ مگر خداوند در قرآن نگفته است: «تو را به خدا عزت می دهم و از تو می ترسم» (حجرات، 13)؟! پس چگونه است که در 46 سال حتی یک زن صلاحیت نامزدی ریاست جمهوری را پیدا نکرده است؟!

23259