تقریبا ۴۰ سال پیش، رآکتور شماره چهار نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل منفجر شد. از آن زمان، منطقه اطراف آن در کمال تعجب به یکی از بزرگترین ذخیره‌گاه‌های طبیعی اروپا تبدیل شده است. در طول هشت سال گذشته، محققان تلاش کرده‌اند تا بفهمند این فاجعه بدنام زیست‌محیطی چگونه بر جانوران منطقه اثر گذاشته است.
به گزارش فرادید، تشعشع می‌تواند به سلول‌ها آسیب برساند و قرار گرفتن در معرض تشعشع زیاد، ارگانیسم‌ها را می‌کشد. با این حال، وضعیت چرنوبیل از زمان وقوع این حادثه بسیار تغییر کرده است: امروزه تنها ۱۰ درصد از تشعشعات منتشرشده در سال ۱۹۸۶ باقی مانده و خطرناک‌ترین ایزوتوپ‌ها مانند ید سال‌ها پیش ناپدید شده‌اند.
یک قورباغه درختی شرقی نر (هیلا اوری‌یِنتالیس)، اوکراین، ژوئن ۲۰۱۹
این پاک شدن دلیل فراوانی و تنوع بسیار زیاد حیواناتی است که امروزه در چرنوبیل زندگی می‌کنند. با این حال، ما باید با دقت بررسی کنیم تا ببینیم آیا ممکن است حیوانات به طریقی آسیب دیده باشند که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نباشد و طول عمر آن‌ها را کاهش دهد.
قورباغه‌های چرنوبیل
از سال ۲۰۱۶، محققان جمعیت قورباغه‌های درختی شرقی (Hyla orientalis) در چرنوبیل را مطالعه کرده‌اند. آن‌ها با چندین هفته بازدید از منطقه در هر بهار، از فصل تولیدمثل برای گرفتن نرها در شب و بردن آن‌ها به آزمایشگاه استفاده کردند.
هم‌زمان با کار کردن در منطقه ممنوعه چرنوبیل، از مناطق دیگر شمال اوکراین که با تشعشعات آلوده نشده‌اند نیز بازدید به عمل آمد. این مکان‌ها به عنوان گروه کنترل برای مقایسه نتایج با نتایج مناطق آسیب‌دیده عمل می‌کنند.
کار میدانی در منطقه ممنوعه چرنوبیل، اوکراین، ماه مه ۲۰۱۸
محققان سال‌ها جنبه‌های مختلف این قورباغه‌ها را مطالعه کرده‌اند: ریخت‌شناسی، سلامت فیزیولوژیکی، سیستم ایمنی و غیره. حالا نتایج تحقیقات نشان داده که قورباغه‌های چرنوبیل از سلامت خوبی برخوردار هستند. حتی موردی از تکامل سریع هم در قورباغه‌ها کشف شده است: آن‌ها تیره‌تر از قورباغه‌های مناطق غیر رادیواکتیو هستند. شاید دلیل این امر نقش ملانین در محافظت در برابر تشعشع باشد.
با این حال، چیزی که درباره‌اش تحقیق نشده بود، اثرات طولانی‌مدت تشعشعات روی این موجودات بود. به همین دلیل، رابطه بین تشعشع، سن و پیری نیز در قورباغه‌های چرنوبیل مورد بررسی قرار گرفت.
این قورباغه‌ها چقدر عمر می‌کنند؟
ما می‌توانیم سن قورباغه را با شمارش خطوط رشد در استخوان‌هایش محاسبه کنیم، درست مثل آنچه در مورد درختان می‌توان انجام داد. ما می‌دانیم برخی از گونه‌های نواحی کوهستانی می‌توانند بیش از ۲۰ سال عمر کنند، در حالی که برخی دیگر فقط ۲ سال عمر می‌کنند.
محققان در چرنوبیل حدود ۲۰۰ نمونه را در طول ۳ سال بررسی کردند. پیرترین قورباغه درختی شرقی که پیدا شد به 9 سالگی رسیده بود. اما بیشتر آن‌ها حدود سه یا چهار سال داشتند.
یک قورباغه درختی شرقی نر در آزمایشگاه ما در چرنوبیل، اوکراین، مه ۲۰۱۹
افزون بر این، محققان می‌خواستند بدانند آیا تشعشعات بر سرعت پیری این قورباغه‌ها اثر می‌گذارد یا خیر. برای انجام این کار، طول تلومرهای آن‌ها اندازه‌گیری شدند که توالی‌های DNA در انتهای کروموزوم‌ها هستند. از آنجا که وظیفه آن‌ها محافظت از مواد ژنتیکی است، با هر تقسیم سلولی کوتاهتر می‌شوند و نشانگر سرعت پیر شدن قورباغه‌ها هستند.
برای تکمیل مطالعه، سطوح هورمون‌های استرس قورباغه‌ها هم بررسی شدند. خون آن‌ها برای سطوح کورتیکوسترون مورد اندازه‌گیری قرار گرفت؛ همان هورمونی که متابولیسم و واکنش‌های استرس را تنظیم می‌کند.
در مجموع این یکی از دقیق‌ترین مطالعات درباره سطوح فعلی قرار گرفتن در معرض تشعشع میان حیوانات در چرنوبیل بوده است.
کار میدانی، رآکتور شماره ۴ نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در پس‌زمینه است، ماه مه ۲۰۱۹
قورباغه‌های چرنوبیل چگونه پیر می‌شوند؟
تحقیقات نشان داد که زندگی در چرنوبیل روی سن یا میزان پیری قورباغه‌هایی که مطالعه شدند تأثیری نداشته است. میانگین سن نمونه‌ها ۳.۶ سال بود و این میزان بین آن‌ها که سطح بالاتری از قرارگیری در معرض تشعشع را داشتند و آن‌ها که از مناطق غیر رادیواکتیو بودند مشابه بود. به عبارت دیگر وضع سلامت و طول عمر قورباغه‌های چرنوبیل کاملا طبیعی بود.
هیچ تاثیری از تشعشع بر سرعت پیری قورباغه‌ها نیز مشاهده نشد: هیچ رابطه‌ای بین مقدار تابش جذب‌شده و طول تلومرهای آن‌ها پیدا نشد. این نتیجه در تمام سطوح قرارگیری در معرض تشعشع که مطالعه شدند نسبتاً ثابت بود.
افزون بر این، میزان کورتیکوسترون تحت تأثیر میزان جذب پرتو قرار نگرفته بود: به نظر نمی‌رسید قورباغه‌های چرنوبیل هیچ استرسی داشته باشند.
این نتایج نشان می‌دهد سطح تشعشعات فعلی در چرنوبیل به اندازه کافی بالا نیست که سبب آسیب رساندن مزمن به این موجودات شود. مطالعاتی مانند این برای از بین بردن تفکرات اشتباه درباره چرنوبیل، اساسی است. این مطالعه دقیق به وضوح نشان داد این منطقه به پناهگاه بسیار مهمی برای حیات وحش در معرض تهدید اروپا تبدیل شده است.
منبع:عصرایران