زخم های مزمن؛ یک اپیدمی خاموش

متخصص پوست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره شکل گیری و علل ایجاد زخم های مزمن اظهاراتی را بیان کرد.

دکتر با بیان اینکه زخم ها از نظر «ظاهر» و «زمان بهبود» به دو دسته تقسیم می شوند، گفت: پروین منصوری گفت: اگر برای دسته بندی زخم ها بر دو مولفه «ظاهر» و «زمان بهبودی» تمرکز کنیم، زخم ها به دو گروه «مزمن» و «حاد» تقسیم می شوند. زخم ها در سراسر بدن شایع هستند و می توانند اثرات ناتوان کننده ای روی بیماران داشته باشند. انواع مختلفی از زخم ها وجود دارد. به عنوان مثال زخم های “مکانیکی”، “حرارتی”، “فشاری”، “دیابتی”، “شریانی”، “زخم های ناشی از جراحی” و “زخم های ناشی از استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد انعقاد”

تخمین شیوع زخم تا سال 2030

وی با بیان اینکه میزان بروز زخم های مزمن رو به افزایش است، تصریح کرد: بررسی ها نشان می دهد که بروز زخم های مزمن در همه کشورها رو به افزایش است. شیوع زخم های مزمن به حدی زیاد است که این پدیده به یک اپیدمی خاموش تبدیل شده است و جمعیت های مختلف را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد. پیش بینی ها نشان می دهد که نرخ رشد سالانه زخم های مزمن از سال 2023 تا 2030 4.15 درصد خواهد بود. علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد که بیشترین میزان عوارض و مرگ و میر ناشی از زخم های مزمن در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد. زیرا امکانات بهداشتی و درمانی در این کشورها نسبت به کشورهای پیشرفته کمتر است و تشخیص زودهنگام زخم های مزمن امکان پذیر نیست.

هزینه های سرسام آور روی شبکه مراقبت های بهداشتی انباشته شده است

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره هزینه‌هایی که زخم‌های مزمن بر نظام سلامت کشورها تحمیل می‌کند، گفت: زخم‌های مزمن همواره یکی از معضلات نظام سلامت محسوب می‌شود و این مشکل در طول تاریخ پزشکی دیده شده است. هزینه ها و تحمیل های هنگفتی که زخم های مزمن بر نظام سلامت کشورها تحمیل می کند بسیار زیاد است. آمریکا در گزارش خود درباره شیوع زخم های مزمن در این کشور نوشت که 8 میلیون شهروند آمریکایی از زخم های مزمن رنج می برند و هزینه های درمانی این افراد تقریبا 30 میلیون دلار است.

دبیر گروه بالینی کنگره زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه عوامل مختلفی باعث ایجاد زخم های مزمن می شود، خاطرنشان کرد: اگر بیش از 4 هفته طول بکشد و در این مدت بهبودی حاصل نشود، آن زخم مزمن محسوب می شود. زخم زخم‌های مزمن یکی از چالش‌های نظام سلامت است و هزینه‌های زیادی را بر سیستم‌های بهداشتی و درمانی کشورها تحمیل می‌کند. از علل ایجاد زخم های مزمن می توان به «دیابت»، «افزایش جمعیت سالمندان» و «جراحی ها» اشاره کرد.

25 درصد از دیابتی ها از زخم های مزمن رنج می برند

ارتباط مستقیم بین چاقی و دیابت

وی با اشاره به شکل گیری زخم های دیابتی بیان کرد: زخم دیابتی زخمی است که در صورت عدم کنترل دیابت در افراد مبتلا به این بیماری، «نوروپاتی» و سپس زخم به مرور زمان ایجاد می شود. اگر افراد دیابتی به خوبی از پاهای خود مراقبت نکنند، اولاً دچار «نوروپاتی» یعنی کاهش حس محیطی پا می شوند و ثانیاً زخم پای دیابتی را تجربه می کنند. آمار نشان می دهد که تقریباً 25 درصد از بیماران دیابتی در طول بیماری خود از زخم های مزمن رنج می برند. تقریباً 15 درصد از دیابتی ها دچار زخم پا می شوند و 15 درصد از این افراد درجاتی از قطع عضو را تجربه می کنند. متاسفانه پدیده چاقی در بین جوانان رو به افزایش است و بین چاقی و دیابت رابطه مستقیم وجود دارد. بار دیگر تاکید می کنم که دیابت می تواند باعث زخم های مزمن شود.

مشکل “زخم بستر” در بیماران بستری

منصوری با بیان اینکه جمعیت سالمندان در سطح جهان رو به افزایش است، گفت: سالمندان با عوارض زیادی مواجه هستند و ممکن است به دلیل مشکلات مختلف به مراکز درمانی مراجعه کنند. زخم های “فشاری” یا “تخت” از دیگر علل زخم مزمن هستند. بیش از 60000 مرگ ناشی از زخم بستر در ایالات متحده گزارش شده است. مطالعات نشان می دهد که تقریباً 3.5 تا 69 درصد از بیماران بستری در بیمارستان زخم بستر را تجربه می کنند.

نقش جراحی در ایجاد زخم

وی با اشاره به نقش جراحی ها در پیدایش زخم های مزمن گفت: یکی دیگر از دلایل بروز زخم های مزمن افزایش اعمال جراحی به دلیل مشکلات پزشکی یا زیبایی است. با توجه به نقش اعمال جراحی در ایجاد زخم، عمل جراحی باید با تکنیک های علمی و زیر نظر متخصص انجام شود. در این زمینه نه تنها تخصص پرسنل بهداشت و درمان بسیار مهم است. علاوه بر این، تجهیزات اتاق عمل باید مناسب باشد تا از تبدیل زخم های حاد جراحی به زخم های مزمن جلوگیری شود.

دبیر گروه بالینی کنگره زخم و ترمیم بافت سازمان علوم پزشکی تهران گفت: زخم های عروقی به 2 دسته «ایسکمیک» (شریانی) و «وریدی» تقسیم می شوند. تحقیقات نشان می دهد که دیابت یکی یکی از علل اصلی زخم شریانی است. علاوه بر این، زخم های وریدی به دلیل نارسایی عروق وریدی مانند “وریدهای واریسی” ایجاد می شوند. چاقی، نارسایی قلبی عروقی و برخی از سرطان‌هایی که با سیستم «ادم لنفاوی» تداخل دارند نیز باعث ایجاد زخم‌های وریدی مزمن می‌شوند.

منصوری با بیان اینکه تغذیه نقش بسیار مهمی در درمان زخم های مزمن دارد، تصریح کرد: پرسنل درمان باید به تغذیه بیماران زخمی توجه کنند. پروتئین، ویتامین ها و روی در روند بهبود زخم بسیار مهم هستند و سوءتغذیه می تواند روند بهبود زخم را تحت تاثیر قرار دهد.