به گزارش مهر با نزدیک شدن به فصل حراج و جمعه سیاه تقویم میلادی، فروشندگان و صاحبان مشاغل مجازی در ایران نیز از این فرصت برای فروش کالا و خدمات با تخفیف ویژه استفاده می کنند. اما این موقعیت به فرصتی ویژه برای سودجویان تبدیل شده است.
مردم از این فرصت استفاده می‌کنند و در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام صفحات فروشگاهی جعلی ایجاد می‌کنند یا با ارائه تبلیغات گمراه‌کننده و وعده تخفیف‌های ویژه به خریداران کلاه‌بردار، وب‌سایت‌های جعلی ایجاد می‌کنند.
هشدار پلیس فتا نسبت به افزایش کلاهبرداری های جمعه سیاه
در همین راستا پلیس فتا به مردم هشدار داده است که بر اساس مشاهدات صورت گرفته در روزهای منتهی به جمعه سیاه مبنی بر ارجاع پرونده های قانونی به پلیس فتا و همچنین گزارش همشهریان و کلاهبرداری با این ترفند. در حال افزایش است.
تاریخچه جمعه سیاه در ایران
جمعه سیاه طبق تقویم میلادی ۲۹ نوامبر است. جمعه سیاه یکی این یکی از معروف ترین رویدادهای فروش ویژه با تخفیف های بسیار زیاد در بسیاری از کشورها است که در اکثر نقاط جهان برگزار می شود. در این روز به مناسبت نزدیک شدن به سال نو میلادی، بسیاری از فروشگاه های دنیا برای فروش بیشتر کالاها و خدمات، تخفیف های قابل توجهی در نظر می گیرند. این وضعیت فرصت خوبی برای خریداران و فروشندگان محسوب می شود.
اصلی ترین بخش جذاب جمعه سیاه برای مشتریان و خریداران تخفیف ها و حراج های قابل توجه در بسیاری از اقلام است. این تخفیف ها توجه بسیاری از مشتریان را به بازارهای فیزیکی و آنلاین جلب می کند و در نتیجه افراد زیادی به این بازارها هجوم می آورند. این تخفیف ها گاهی تا 90 درصد و در بسیاری از موارد 50 تا 70 درصد می رسد.
این روز رسماً در تقویم ایرانیان جایی ندارد و تاریخ دقیقی برای جمعه سیاه در کشور وجود ندارد. با این حال، بسیاری از برندها و فروشگاه ها از این فرصت استفاده می کنند و با ارائه تخفیف های ویژه، روزهای ویژه ای را برای برگزاری این حراج ها اعلام می کنند.
بر اساس تقویم میلادی، تاریخ جمعه سیاه 2024، 29 نوامبر است که مطابق با جمعه نهم است. آذر سال 1403 است و طبق معمول سال های اخیر، بسیاری از برندها و فروشگاه های ایرانی در این تاریخ تخفیف های زیادی را برای فروش فیزیکی و آنلاین ارائه می دهند.
اگرچه حراج بلک فرایدی چند سالی است که در ایران رواج داشته است، اما مقامات قانونی می گویند بسیاری از تخفیف های جمعه سیاه در ایران شامل تقلب و تبلیغات گمراه کننده است که باعث می شود مشتریان به جای بهره مندی از این تخفیف ها، متضرر شوند.
انواع روش های تقلب جمعه سیاه
در کلاهبرداری اینترنتی، مجرمان سایبری از مهندسی اجتماعی برای نظارت بر مناسبت ها و رویدادهای اجتماعی استفاده می کنند و با برنامه ریزی و طراحی سایت ها و سیستم های جعلی، از حساب های افراد کلاهبرداری و تخلیه می کنند.
فروشگاه های آنلاین یکی آنها یکی از سایت های اصلی کلاهبرداری در رویداد جمعه سیاه هستند. بسیاری از این فروشگاه ها با تصاویر جذاب و قیمت های کاذب مشتریان را فریب می دهند. گاهی اوقات برخی از این فروشگاه ها حتی وجود خارجی ندارند و پس از دریافت وجه از مشتری، محصول را ارسال نمی کنند یا محصولی متفاوت از آنچه که تبلیغ و فروخته شده است، ارسال می کنند. این امر به ویژه در فروشگاه های کوچکتر و کمتر شناخته شده رایج است.
یکی یکی دیگر از رایج ترین کلاهبرداری های جمعه سیاه تبلیغات گمراه کننده است. بسیاری از فروشگاه های آجر و ملات یا فروشگاه های آنلاین قبل از جمعه سیاه قیمت های خود را افزایش می دهند، اما به نظر می رسد در جمعه سیاه قیمت ها را کاهش می دهند و به مشتریان می گویند که تخفیف زیادی داده شده است در حالی که قیمت نهایی کالا قیمت واقعی است. تفاوت چندانی ندارد و در بسیاری از موارد حتی از قیمت واقعی گرانتر است.
یکی دیگر از روش های رایج تقلب، فروش کالاهای بی کیفیت یا تاریخ مصرف گذشته به نام تخفیف ویژه است. برخی از فروشندگان در این روزها کالاهایی را که در انبارهایشان مانده و قابل فروش نیستند را به بهانه تخفیف عرضه می کنند. مشتریان نیز به دلیل جذابیت تخفیف ها این محصولات را خریداری می کنند اما پس از خرید متوجه کیفیت پایین یا تاریخ انقضا می شوند.
علاوه بر این در حوزه کسب و کار اینترنتی برخی سایت ها و کانال ها بدون اعتبار وارد فضای مجازی می شوند، حتی برخی سایت ها در قالب فروشنده در ابتدا به تعهدات خود عمل می کنند و با جذب مشتری و کسب اعتبار لازم به کلاهبرداری ادامه می دهند.
دلایل اصلی موفقیت کلاهبرداری های بلک فرایدی در ایران عواملی مانند تخفیف های محدود در مدت زمان کوتاه، شفاف نبودن شرایط فروش، عدم آگاهی مشتریان از حقوق خود و روش های تشخیص تخفیف های واقعی از تخفیف های تقلبی است. بسیاری از خریداران بدون تحقیق مناسب و صرفا بر اساس تبلیغات اقدام به خرید می کنند که این امر باعث می شود به راحتی قربانی کلاهبرداری های مختلف شوند.
هنگام خرید در جمعه سیاه چه نکاتی را باید در نظر بگیرید؟
برای جلوگیری از کلاهبرداری از این نوع، اطلاع رسانی بسیار مهم است. مردم باید قبل از خرید از قیمت های واقعی مطلع شده و از فروشگاه های معتبر خرید کنند. علاوه بر این، مراجع نظارتی و قانونی باید نقش فعالی در جلوگیری از تبلیغات گمراه کننده و برخورد با فروشندگان نامشروع داشته باشند.
در این راستا، هموطنان در صورت تمایل به استفاده از تخفیف های جمعه سیاه و کاهش خطر کلاهبرداری در فضای مجازی، هنگام خرید اینترنتی به نکات زیر توجه کنند:
ثبت سفارش و خرید را فقط در مراکز تجاری معتبر و مجاز در کشور که دارای مجوز قانونی هستند انجام دهید.
هرگونه انتقال وجه باید از طریق درگاه های بانکی انجام شود و در زمان پرداخت دقت شود که تراکنش های بانکی فقط از طریق لینک اصلی صفحه پرداخت انجام شود.
به تبلیغات گمراه کننده و اغوا کننده در صفحات فروشگاهی در شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام که بستر اصلی کلاهبرداری هستند توجه نکنید.
در صورت خرید کالا از طریق کانال ها و سایت های مجازی، هزینه آن را پس از تحویل پرداخت می کنید. این می تواند از پرداخت بدون تحویل کالا جلوگیری کند.
خریدار دقت داشته باشد که کالای تقلبی و تقلبی دریافت نکند و پس از تایید اصالت کالا وجه کالا را پرداخت کند. شهروندان موارد مشکوک و مجرمانه را به شماره 096380 پلیس فتا اعلام کنند.
رویه گزارش جرایم اینترنتی
هموطنانی که با جرایم سایبری مواجه هستند و نیاز به شکایت در پلیس فتا دارند تا حصول نتیجه مراحل زیر را طی کنند:
1- ثبت نام اولیه در سامانه ثنا
۲- اخذ نوبت اینترنتی و مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی
3- تکمیل ثبت نام و تشکیل گزارش جرم
۴- ارجاع سیستماتیک به مرجع قضایی جهت برخورد قانونی با مجرمان
5- انتقال پرونده برای تحقیقات بیشتر به پلیس فتا
6- درخواست از شاکی برای انجام تحقیقات تکمیلی و ارسال مدارک به مرجع قضایی
7- استماع و صدور حکم توسط دادگاه
مهر