به گزارش بازتاب آنلاین، روز چهارشنبه و همزمان با آماده شدن بازار برای تعطیلات آخر هفته، پس از چند روز رکوردشکنی قیمت سکه و طلا در بازار، این بار نرخ دلار به بالاترین سطح خود رسید. چهارشنبه برای لحظاتی هر دلار آمریکا با قیمتی بیش از 68 هزار تومان فروخته شد.
بیشتر بخوانید:
این مهم در شرایطی اتفاق افتاد که محمدرضا فرزین که از سال 1401 سکان هدایت بانک مرکزی را برعهده داشت، از ابتدای کار بر کنترل و مدیریت قیمت ها در بازار تاکید داشت. البته زحمات فرزین به ثمر نشست، اما به نظر می رسد تنش های سال 1403 به حدی بود که ابزار سیاست گذار پولی کشور، مالوف، به اندازه کافی مؤثر نبود.
حجت الله فرزانی، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با بازتاب آنلاین، علت افزایش نرخ دلار در روزهای اخیر را توضیح داد: بدون شک مهمترین عاملی که در بازار ارز ایران نقش داشته و قیمت ها را بالا برده، جنگ است. غزه و در جنگ لبنان و افزایش تنش های قابل توجه در خاورمیانه و سایر نقاط جهان، مانند جنگ روسیه با اوکراین، بازارهای جهانی را تحت تأثیر قرار داد.
وی افزود: این تنش ها البته در برخی موارد ایران را بیشتر از سایر کشورها و اقتصادها تحت تاثیر قرار داده است به همین دلیل در مقاطعی مشخص می شود که میزان نوسانات ناشی از تنش های سیاسی و نظامی در ایران بیشتر از سایر کشورهاست. کشورها .
این کارشناس پولی در پاسخ به سوالی مبنی بر نقش تغییر نرخ ترجیحی ارز در لایحه بودجه، گفت: اهمیت این موضوع را نمی توان نادیده گرفت جمله درج شده در بودجه، جمله مهمی است که کلیات را نشان می دهد توسعه بازار در ماه های بعد
وی ادامه داد: بازار بر اساس عوامل مختلف خط می کشد و وقتی متوجه می شود که قیمت ارز در لایحه بودجه تغییر کرده است، فکر می کند که باید نرخی را که دولت در لایحه می گذارد دوباره تعدیل کند ، بیانگر مبلغ ریالی است که سیاستگذار در ازای عرضه دلار به بانک مرکزی به مدیران اجرایی می پردازد. واضح است که افزایش این نرخ بر بازار تاثیرگذار خواهد بود. به خصوص به این دلیل که پیشنهاد بودجه به طور کلی جهت گیری کلی را در اقتصاد تعیین می کند و بازارها به تغییرات آن واکنش نشان می دهند.
پیش از این، هر گونه تغییر در نرخ ارز ترجیحی توسط دولت ها به سرعت بر بازار تأثیر می گذاشت. به عنوان مثال در اردیبهشت ماه در سال 1401 رئیس دولت سیزدهم با لغو ارز ترجیحی 4200 تومانی و افزایش آن به 28500 تومان، وعده افزایش قیمت چند قلم کالا را داد اما قیمت نهایی همه کالاها از جمله قیمت ارز بازار به قدری تغییر کرد که از حدود 30 هزار تومان به بالای 50 هزار تومان رسید.
فرزانی تصریح کرد: باید بدانیم که نرخ دلار نیز یک شاخص در اقتصاد است و هر چقدر هم که مهم باشد یک وضعیت کلان اقتصادی را دنبال می کند و قیمت نهایی آن باید بر اساس برابری ارزهای مختلف تعیین شود. از آنجایی که در کشور ما بازار واحد ارزی وجود ندارد و در عمل چند نرخی وجود دارد، این نظام ارزی چندگانه تبعاتی دارد که تاثیری بر بازار ندارد.
این کارشناس اقتصادی شرایط خاص کشور را مانع اصلی تک نرخی شدن ارز دانست که شرایط آن به گفته سیاست گذاران برای جهش های بعدی آماده نبود.
او گفت:یکی یکی از دلایل حفظ چند نرخی شدن ارز، حمایت از اقشار پایین جامعه است که به دلیل تحریم هزینه زندگی آنها به شدت افزایش یافته است. اگرچه بسیاری بر این باورند که این روش هزینه زیادی دارد، اما موفقیت کمی به همراه دارد. در هر صورت بازار چند تعرفه ای تبعات خاص خود را خواهد داشت.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اگر به دوره ابتدایی سال 1403 نگاه کنیم، حداقل 6 نقطه بحرانی داشته ایم که هر کدام می تواند شرایط را به طرز چشمگیری تغییر دهد و بازار را پشت سر بگذارد سال های اخیر می تواند به جهش های قابل توجهی منجر شود.
وی تاکید کرد: با این وجود سیاستمدار پولی با مداخلات خود توانست تنظیم بازار را کنترل کند و معتقدم بخش مهمی از بحران را با موفقیت پشت سر گذاشت و در عین حال مدیران اقتصادی نمی توانند همه مشکلات را حل کنند. وقتی هیجان به حداکثر می رسد، سایر ابزارهای سیاسی به اندازه کافی مؤثر نیستند.»
فرزانی یادآور شد: در این بین بانک مرکزی باید بازار ارز را با توجه به منابع خود و نیازهای اساسی کشور مدیریت کند. در شرایطی که منابع کاهش می یابد یا وضعیت تورم ادامه دارد، تضعیف ارزش پول ملی اجتناب ناپذیر می شود.
اگرچه دولت چهاردهم بارها قول داده است که از اقداماتی که به تورم دامن می زند، جلوگیری کند، اما برخی کارشناسان نسبت به دستکاری قیمت ارز و بنزین نگران هستند و بیم آن دارند که دولت چهاردهم در دام دولت دوازدهم و سیزدهم بیفتد.
۲۲۳۲۲۹