بررسی رنگ‌های مورد استفاده در ناوگان تاکسیرانی ایران

پس از محبوبیت روزافزون تاکسی در بین تمامی اقشار جامعه و افزایش تقاضا برای آنها، فخرالدوله، دختر مظفرالدین شاه و مادر علی امینی، در سال 1326 شرکت تاکسیرانی تهران را به طور رسمی راه اندازی کرد. این شرکت در ابتدا حدود 100 تاکسی را خریداری کرد. ماشین ها و افراد اجیر شده با رانندگان تماس می گرفتند تا این تاکسی ها را رانندگی کنند. نکته مهم در این زمان گسترش خطوط تاکسیرانی بود. بنابراین این تاکسی ها در اکثر خیابان های اصلی تهران حضور داشتند و مردم می توانستند از خدمات آنها استفاده کنند.

بر اساس آخرین گزارش خودرو، پاباش در سال 1325 با استفاده از 10 دستگاه خودروی فیات، شرکتی به نام «بی بی تاکسی» تأسیس کرد که به نوعی اولین شرکت تاکسیرانی در تهران بود. این گروه اگرچه فعالیت بسیار محدودی داشتند، اما می توان آن را زمینه ساز شکل گیری صنعت تاکسیرانی در ایران دانست.

این تاکسی ها به صورت محدود و تنها در مناطقی مانند روبروی سینماها، کافه ها و تئاترها حضور داشتند و مسافران را به مقصد منتقل می کردند.

پس از منظم شدن سیستم تاکسی، یک رنگ برای همه خودروها انتخاب شد. بدنه مشکی با گلگیرهای سفید و خودروهای مختلف از بنز و واکسهال گرفته تا فیات، هیلمن و موریس وارد ناوگان تاکسیرانی شهرهای مختلف کشور شد. اما به دلیل شباهت زیاد ترکیب رنگ انتخابی با خودروهای پلیس، رنگ تاکسی های پایتخت به نارنجی تغییر کرد. یکی یکی دیگر از دلایل این تغییر رنگ گرمای شدید و آزاردهنده کابین تاکسی در تابستان بود که باعث تشدید رنگ مشکی بدنه می شد و رانندگان تاکسی با قرار دادن حصیر روی سقف به عنوان سایه سعی در رفع این مشکل داشتند. معضلی که گاه با قرار دادن قالب بزرگ یخ بر روی سقف خودروها همراه می شد و چهره ای زشت به خیابان ها می بخشید، به ویژه در آن زمان که دولت ایران در تلاش برای جذب هرچه بیشتر گردشگران خارجی به ایران بود . و دلیل انتخاب رنگ سفید برای سقف خودرو نیز همین بوده است.

اما تاریخچه رنگ تاکسی در شهرهای ایران به همین جا ختم نشد، پس از نارنجی و سفید شدن تاکسی های پایتخت، شهرهای دیگر نیز شروع به ابداع ترکیب رنگ های منحصر به فرد خود کردند، مثلا رنگ آبی با گلگیرهای سفید در اصفهان و سبز. . رنگ با گلگیر سفید در شیراز راننده تاکسی از پیکان های دیگر بود!

برای سال‌ها انواع فلش‌ها با یک ترکیب رنگی در خیابان‌ها دیده می‌شد، تا اینکه در دهه 70 این موضوع نیز دستخوش تغییراتی شد، تاکسی‌ها با بدنه‌های کاملاً سفید، شبیه به خودروهای معمولی ظاهر شدند که فقط با یک خط در حال اجرا مشخص می‌شدند. در امتداد کاپوت، سقف و درها وارد ناوگان تاکسیرانی شد و در کنار پیکان های معمول، پژو 405، هیوندای اکسل و رنو 21 شروع به خدمت رسانی به مسافران شهری کردند. البته دلیل انتخاب خودروهای جدید ناوگان با نکات جالبی نیز همراه است، به عنوان مثال پس از اینکه سایپا با عرضه رنو 21 به موفقیت چندانی در بازار دست پیدا نکرد، تلاش کرد تا حدی ضررهای وارده را جبران کند. فروش ماشین های باد کرده در انبار به رانندگان تاکسی که تا کنون ادامه دارد و با این سیاست شاهد برلیانس H230 و آریو به عنوان تاکسی در شهرها هستیم. پژو 405 اما در ابتدا به خاطر تجمل گرایی و فرار از حواشی تبلیغات لوکس و … در آن سال ها برای محبوبیت بیشتر به تاکسی ها پیوست.

در دهه 1980، سندروم رنگ بی قرار تاکسی جنبه اروپایی پیدا کرد و رنگ زرد به همراه طرح های شطرنجی روی بدنه جای بدنه سفید و خطوط رایج آن دوران را گرفت و در عین حال، تاکسی های فرودگاه نیز به دلیل ویژگی هایشان متمایز شدند. رنگ کرم رنگ باید شبیه تاکسی های آلمانی باشد.

پس از آن با ورود محموله اولیه تاکسی ون های دو رنگ نقره ای دلیکا و سفید در وزین غزل مواجه شدیم که البته پس از مدتی تمامی تاکسی های زیر نظر شرکت های خصوصی سبز شدند تا اختلال بینایی ناوگان تاکسیرانی به اوج خود رسید.

خوشبختانه با ورود به دهه 90، رنگ‌های ابتکاری جدیدی که به دنبال این بی‌نظمی بود، فراموش شدند و تمام خودروهای جدید خریداری شده در همه شهرها از رنگ زرد مراقبت کردند.

اما اخیرا و همزمان با شروع تب برقی شدن خودروها، شاهد آن هستیم که هزار KMC EJ7 با ترکیب رنگ مشکی و فیروزه ای راهی خیابان ها می شود و سناریوی تاکسی هزار رنگ وارد مرحله جدیدی شده است. البته نوسازی ناوگان تاکسیرانی اقدامی مثبت و ستودنی است، اما سوال اصلی این است که رنگ فیروزه ای بر چه اساسی برای تاکسی ها انتخاب شده و در چه سبک هنری با مشکی ترکیب شده است، دو رنگی که ندارند. کمترین تطابق و استایل را با یکدیگر دارند و فقط شلوغی بصری تاکسی ها و خیابان های شهر را افزایش می دهد. و با توجه به اینکه رنگ نارنجی سالهاست در تاکسی های کشورمان استفاده می شود و می توان گفت در گذشته این فلش نارنجی فرسوده نماد فعلی بوده است. یکی یکی از شهرهای اصلی پایتخت است که به سادگی مورد بی توجهی ما قرار گرفت و جای خود را به رنگ های مختلف و البته گمنامی داد.