پرویز جاهد: سینمای مستقل، علیه پول و ستاره‌سالاری می‌ایستد!

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایرنا، کارگاه «سینمای مستقل و شاعرانه در ایران و جهان» با حضور پرویز جاهد، شامگاه دوشنبه در مجموعه سینمایی هنرشهر آفتاب شیراز برگزار شد.

جاهد در ابتدای این نشست گفت: تلاش داریم در این جلسه تعریفی از سینمای مستقل ارائه دهیم؛ زیرا این مفهوم در ایران خدشه‌دار شده است؛ بسیاری به غلط برچسب مستقل به خود می‌زنند و با آن بیزینس می‌کنند، در حالی که هدف سینمای مستقل بیزینس نیست.

وی افزود: سینمای مستقل یک رویکرد سینمایی است که به عنوان شکلی از مقاومت فرهنگی در برابر سرمایه، بازار، قدرت، نظام مالی و نظام سیاسی قرار می‌گیرد؛ این سینما در غرب ظهور کرد و در اوایل دهه ۶۰ میلادی توسط فیلمساز آمریکایی، جان کاساوتیس معرفی شد.

جاهد ادامه داد: کاساوتیس بازیگر آمریکایی یونانی‌تباری بود که پایه‌گذار سینمای مستقل در دل سینمای آمریکا شد؛ شعار او این بود «جدا از سیستم سینمایی مسلط عمل کن»؛ این سینما در برابر سینمای غالب قد علم کرد و ارتباطی با جریان مسلط نداشت؛ سینمایی جمع‌وجور و خانوادگی بود که هزینه‌هایش را کاساوتیس از طریق بازیگری در فیلم‌های تجاری تأمین می‌کرد.

وی یادآور شد: کاساوتیس حتی خانه خود را در بانک گرو گذاشت تا فیلم بسازد و در نهایت آن خانه مصادره شد؛ او در استودیوی خانگی خود فیلم تولید می‌کرد.

سینمای مستقل، رویکردی زیبایی‌شناختی و فلسفی

این پژوهشگر سینما تاکید کرد: سینمای مستعتل صرفا مساله اقتصادی نیست و تنها به بودجه گره نمی‌خورد؛ در اصل، این سینما یک رویکرد کاملا زیبایی‌شناختی است که در برابر فرم‌های مسلط می‌ایستد.

جاهد اظهار کرد: سینمای مستعتل یک موضع‌گیری فلسفی و اخلاقی در برابر نیروهایی است که می‌خواهند جلوی سینمای پیشرو و حقیقت‌جو را بگیرند؛ استقلال تنها محدودیت مالی نیست، بلکه انتخاب زیبایی‌شناسانه و موضعی ایدئولوژیک است.

ویژگی‌های سینمای مستقل؛ واقع‌گرایی و حذف ستاره‌سالاری

او گفت: سینمای مستقل با واقع‌گرایی، روایت‌های ضدساختاری و آوانگاردیسم شناخته می‌شود؛ همچنین در این سینما ستاره‌سالاری جایی ندارد و بازیگران اغلب از میان غیرحرفه‌ای‌ها یا نزدیکان فیلمساز انتخاب می‌شوند.

جاهد افزود: سینمای مستقل تلاشی است برای فیلمسازی بیرون از سیستم سرمایه‌محور؛ فیلمسازی که به کلیشه‌ها پشت می‌کند و به هیچ‌کس باج نمی‌دهد.

سینمای مستقل در ایران؛ پیچیدگی‌ها و تضادها

وی با اشاره به وضعیت سینمای مستقل در ایران گفت: بعد از انقلاب، به دلیل رابطه سینما با سیاست و دولت، سینمای مستقل دچار پیچیدگی شد؛ نهادهایی مانند فارابی و حوزه هنری سیستم هدایتی و نظارتی را راه انداختند، اما با این وجود سینماگرانی ظهور کردند که حرف خود را زدند، مانند فیلم‌های «بایسیکل‌ران» و «رنگ خدا».

جاهد تصریح کرد: در ایران، سینمای مستقل همواره با چالش‌هایی مانند سانسور، مشکل مجوز و محدودیت پخش روبه‌رو بوده است.

تهدیدهای امروز سینمای مستقل جهانی

او گفت: امروز بسیاری از فیلم‌هایی که در جهان ادعای مستقل بودن دارند، اصالت فردی خود را از دست داده‌اند و تابع سیاست‌های دلالان جشنواره‌ها شده‌اند؛ برچسب سینمای مستقل دیگر هویت و اصالت پیشین خود را ندارد، و فیلمساز مستقل واقعی کسی است که نه تنها برای تامین بودجه، بلکه برای حفظ صدای منحصربه‌فردش می‌جنگد.

۲۴۲۲۴۳