ابراهیم نوری گوشکی: نظام آموزش علوم پزشکی ایران در دهه اخیر با چالش‌هایی همچون مهاجرت نخبگان علمی از جمله دانشجویان، دستیاران تخصصی، پیراپزشکان و اعضای هیأت علمی، کاهش انگیزه آموزشی، فاصله علم و عمل، فرسودگی حرفه‌ای اساتید و نیاز روزافزون به مهارت‌های نوین در نظام سلامت مواجه بوده است.
در این میان، انجمن‌های علمی با برخورداری از سرمایه انسانی متخصص، شبکه‌های علمی داخلی و بین المللی و حضور فعال درعرصه های پژوهشی و آموزشی، می‌توانند به بازوی مکمل، چابکو هوشمند دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور تبدیل شوند. با این حال، نبود ساز و کار رسمی برای بهره گیری از این ظرفیت، سببشده نقش انجمن‌های علمی در سیاستگذاری و آموزش همچنان مغفول و غیر نظام مند بماند.
ضرورت همکاری دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی
تحولات جهانی آموزش پزشکی: گزارش فدراسیون جهانی آموزش پزشکی (WFME) و سازمانجهانی پزشکان خانواده (WONCA) تأکید می‌کند که ارتقایآموزش پزشکی بدون مشارکت انجمن‌های علمی امکان پذیرنیست.
کمبود مهارت‌های عملی در دانشجویان: مطالعات متعدد در ایران نشان داده‌اند که بیش از ۴۰٪ ازدانشجویان پزشکی احساس می‌کنند برای ورود به عرصه بالین وجامعه، آموزش کاربردی و مهارت محور ندیده‌اند.
مهاجرت نخبگان و فرسودگی علمی: در سالهای اخیر، موج مهاجرت در میان دانشجویان، دستیاران تخصصی و اعضای هیات علمی به یکی از چالش‌های نظام آموزش پزشکی کشور تبدیل شده است. نبود فرصت‌های واقعی برای مشارکت علمی، تعامل بین بخشی و رشد حرفه‌ای پایدار، از عوامل موثر در این روند بوده است. همکاری موثر دانشگاه‌ها با انجمن‌های علمی می‌تواند حس تعلق، اثرگذاری و انگیزه ماندگاری را در جامعه دانشگاهی افزایش دهد.
نقش دبیرخانه کمیسیون انجمن‌های علمی وزارتبهداشت، حلقه مفقوده سیاستگذاری
دبیرخانه کمیسیون انجمن‌های علمی گروه پزشکی وزارت بهداشتمی‌تواند: نقش ضابطه گذار و تسهیل گر همکاری رسمی میان دانشگاه هاو انجمن‌های علمی را ایفا کند، با ایجاد (موافقت نامه‌های سه جانبه) میان دانشگاه، انجمنعلمی و معاونت آموزشی وزارت بهداشت، مسیر حقوقی مشارکت را شفاف کند، داده‌ها، توانمندی‌ها و اعضای فعال هر انجمن علمی را در قالبسامانه ملی توانمندسازی علوم پزشکی ثبت و به دانشگاه هامعرفی نماید و از تجربه کشورهای موفق همچون کانادا، انگلستان و ترکیهالگوگیری کرده و مشارکت حرفه‌ای انجمن‌ها در آموزش وسیاستگذاری سلامت را رسمی و پایدار نماید.
الگوی پیشنهادی همکاری علم‌محور
ردیف، نقش دبیرخانهکمیسیون انجمن‌های علمی، نقش انجمن‌های علمی، نقش دانشگاه / دانشکده‌های علوم پزشکی، محور همکاری، نظارت، ارزیابی واعتباربخشی، تدوین محتوا، برگزاری کارگاه، سمینار، همایش، ارائه چارچوب هایآموزشی و آموزش کارکنان و اعضای هیأت علمی.
عقد تفاهم نامهرسمی، مشارکت در تدریس و مهارت آموزی، فراهم سازی بستراجرایی، آموزش دانشجویان، هماهنگ کننده ملی، تولید محتوا و آموزش‌های عمومی، سیاستگذاری و پشتیبانی، سلامت عمومی جامعه، حمایت ساختاری، شبکه سازی، انتشار شواهد علمی، ارائه زیرساخت‌ها، پژوهش و تولید علم، راهبری نو آوری آموزشی، توسعه آموزش‌های دیجیتال مبتنی بر شبیه سازی، اجرای طرح‌های پایلوت و تحول آموزش پزشکی.
نمونه‌های قابل اجرا در کشور
برگزاری مدرسه تابستانی مشترک سلامت عمومی برایدانشجویان با حضور اعضای انجمن‌های علمی، ایجاد کلینیک‌های مهارت آموزی (Skills Lab) با با همکاری انجمن‌های تخصصی و بر اساس استانداردهای WONCA وWFME، راه اندازی سامانه ملی آموزش مداوم CME با مشارکت انجمن‌های علمی، مشابه مدل European CME Accreditation، استفاده از ظرفیت انجمن‌های علمی در فرایند ارتقاء اساتید وبرنامه های توسعه حرفه‌ای مداوم(CPD) و همکاری انجمن‌ها در طراحی و اجرای برنامه‌های نوآوری آموزشی، آموزش مجازی و تحلیل داده‌های سلامت ((BIG DATA برای ارتقای تصمیم گیری مبتنی بر شواهد.
منافع این هم افزایی برای سیاستگذاران و مردم افزایشکیفیت آموزش و کاهش خطاهای پزشکی، کاهش هزینه‌های نظام سلامت از طریق آموزش پیشگیرانه، افزایشسواد سلامت عمومی جامعه، جلوگیری از مهاجرتنخبگان با ایجاد حس اثرگذاری واقعی و تقویت سرمایهاجتماعی وزارت بهداشت از طریق بهره گیری از نهادهایمدنی و علمی می‌باشد.
موفقیت این الگو زمانی محقق می‌شود که انجمن‌های علمی از لابی‌گری، سیاست‌زدگی و نفوذهای غیرعلمی دور باشند و اعضای هیأت مدیره آنها در یک فرآیند انتخاباتی سالم، شفاف و بر اساس توان علمی، اجرایی و تعهد حرفه‌ای برگزیده شوند.
(عضو هیات مدیره انجمن علمی متخصصین پزشکی خانواده ایران)
گردآوری شده از:مهر